Οδηγός επιβίωσης για μπλοκάκια - 14 Απαντήσεις σε όλες τις FAQ, οι αδικίες & τα θολά σημεία

Σε ισχύ τέθηκε από την 1η Ιανουαρίου το νέο σύστημα εισφορών και έπρεπε να περάσουν 20 μέρες για να εκδώσει το υπουργείο Εργασίας όλες τις εφαρμοστικές εγκυκλίους. Ο λόγος είναι ότι διαπίστωσε με καθυστέρηση 8 μηνών (από τις 13 Μαΐου που ο νόμος Κατρούγκαλου τέθηκε σε ισχύ) ότι πρόκειται για ένα σύστημα με πολλές αδικίες και θολά σημεία, τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα σε εργαζόμενους και εργοδότες.  Η εγκύκλιος εκδόθηκε πριν λίγο και περιλαμβάνει ουκ ολίγες αδικίες και θολά σημεία

1.Τι εισφορές θα πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες & οι επιστήμονες

Η εισφορά για τους ελεύθερους επαγγελματίες ανέρχεται στο 26,95% και αναλύεται ως εξής: 20% για τον κλάδο της κύριας σύνταξης, 6.95% για κλάδο υγείας (κάτι που μεταφράζεται σε δωρεάν πρόσβαση στο ΕΣΥ και συμμετοχή 25% στα φάρμακα)

Η ασφαλιστική εισφορά για τους επιστήμονες αγγίζει το αστρονομικό 37,95% και αναλύεται ως εξής: 20% για κύρια σύνταξη, 6,95% για κλάδο υγείας, 7% για επικουρική σύνταξη και 4% για εφάπαξ.

2. Πότε πρέπει να πληρωθούν οι νέες εισφορές

Τα ειδοποιητήρια θα σταλούν έως το τέλος Ιανουαρίου και θα πρέπει να εξοφληθούν έως τις 28 Φεβρουαρίου.

3. Ποια είναι η επιβάρυνση αν δεν πληρωθούν εμπρόθεσμα οι εισφορές − και τι σημαίνει πρακτικά το δικαίωμα της μερικής καταβολής

Το Υπουργείο Εργασίας εφαρμόζει για πρώτη φορά ένα σύστημα στο οποίο ο ασφαλισμένος θα έχει το δικαίωμα μερικής καταβολής και όχι του συνόλου των εισφορών, με το οποίο θα εξασφαλίζει ασφαλιστική ενημερότητα. Το εναπομείναν ποσό θα επιβαρύνεται με επιτόκιο 8,5%.

Αδικία: Δεν υπάρχει κατώτατο όριο καταβολής εισφοράς. Κάποιος ελεύθερος επαγγελματίας με εισόδημα 5.000 ευρώ το μήνα στον οποίο αντιστοιχεί ασφαλιστική εισφορά 1.348 ευρώ/μήνα μπορεί να πληρώσει έστω και 1 ευρώ και να είναι ασφαλιστικά ενήμερος, όπως ακριβώς κάποιος που έχει εισόδημα 300 ευρώ και πληρώσει τα 81 ευρώ της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς. Και οι δύο θα λάβουν ασφαλιστική ενημερότητα.

4. Επί ποιου εισοδήματος θα υπολογίζονται οι εισφορές

Οι μηνιαίες εισφορές του πρώτου εξαμήνου του 2017 θα υπολογιστούν με βάση το ετήσιο εισόδημα του 2015 διαιρεμένο δια 12 (μήνες). Το δεύτερο εξάμηνο του 2017 θα υπολογιστούν με βάση το εισόδημα του 2016. Κατόπιν θα υπάρξει συμψηφισμός

Αδικία: Μπορεί κάποιος να είχε το 2015 εισόδημα 3.000 ευρώ και τώρα μηδενικό. Θα κληθεί να πληρώνει όλο το πρώτο εξάμηνο του 2017 εισφορά σαν να έχει και σήμερα εισόδημα 3.000 ευρώ

5. Ποιο είναι το εισόδημα επί του οποίου θα επιβληθούν οι συντελεστές της εισφοράς

Ως πραγματικό εισόδημα νοείται το καθαρό φορολογητέο εισόδημα που προέρχεται από τη δραστηριότητα του ελεύθερου επαγγελματία και όχι το συνολικό εισόδημα που δηλώνεται στην εφορία

6. Ποιο είναι το ανώτατο όριο εισφοράς

Το ανώτατο όριο εισφοράς υπολογίζεται στο δεκαπλάσιο του κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού. Δηλαδή 586 ευρώ Χ 10= 5.860 ευρώ Χ 12 (οι μήνες του χρόνου)= 70.320 ευρώ η ετήσια βάση εισοδήματος . Στα 7.032 ευρώ υπολογίζεται εισφορά 20% για κύρια σύνταξη και 6,95% για κλάδο υγείας. Σύνολο 1.895 ευρώ. Ακόμα και αν κάποιος έχει μεγαλύτερα εισοδήματα η ανώτατη μηνιαία ασφαλιστική εισφορά που θα πληρώνει θα είναι 1.895 ευρώ.

7. Ποιο είναι το κατώτατο όριο εισφοράς − ακόμα και με μηδενικό εισόδημα

Ακόμα κι αν κάποιος έχει μηδενικό εισόδημα θα πρέπει να πληρώνει εισφορά σαν να λαμβάνει τον κατώτατο μισθό. Δηλαδή, τα 586 ευρώ. Επί των 586 ευρώ θα υπολογιστεί εισφορά 20% για κύρια σύνταξη και 6,95% για κλάδο υγείας. Δηλαδή, 158 ευρώ τον μήνα.

8. Μπορεί κάποιος να απαλλαγεί από την ελάχιστη εισφορά των 158 ευρώ/ μήνα;

Μόνο στην περίπτωση που εργάζεται παράλληλα και ως μισθωτός και ως ελεύθερος επαγγελματίας και έχει έως 2 εργοδότες. Τότε και μόνο στην περίπτωση που έχει μηδενικό εισόδημα από το μπλοκάκι, μπορεί να μην πληρώνει εισφορά. Αν κόβει μπλοκάκι σε περισσότερους από 2 εργοδότες, ακόμα και αν έχει μηδενικό εισόδημα, θα επιβαρυνθεί με την ελάχιστη μηνιαία εισφορά

9. Εκπτώσεις για όσους επιστήμονες έχουν έως 5 χρόνια ασφάλισης & η οφειλή που θα δημιουργήσουν

Ισχύει μόνο για ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ (δικηγόρους, γιατρούς, μηχανικούς) και τους αποφοίτους ΑΕΙ που είναι εγγεγραμμένοι στον αντίστοιχο επιστημονικό σύλλογο ή επαγγελματικό επιμελητήριο. Η έκπτωση δεν ισχύει για την εισφορά υγείας που καταβάλλεται στο σύνολό της  (6,95%), ισχύει όμως για την εισφορά κύριας σύνταξης που από 20% θα είναι:

- 14% για τα πρώτα δύο χρόνια ασφάλισης

-17% για τα επόμενα τρία χρόνια ασφάλισης

- Στον 6ο χρόνο ασφάλισης η εισφορά επανέρχεται στο 20%.

Ελάχιστη βάση εισοδήματος για τον υπολογισμό της εισφοράς δε θα είναι ο κατώτατος μισθός των 586 ευρώ, όπως ισχύει για τους υπόλοιπους εργαζόμενους, αλλά τα 410 ευρώ.

Σημαντική σημείωση: Οι εκπτώσεις αυτές χαρακτηρίζονται ως «οφειλή» του ασφαλισμένου την οποία θα επιστρέψει στο κράτος ο εργαζόμενος μόλις το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα από την άσκηση της επαγγελματικής του δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος υπερβεί τις 18.000 ευρώ και σε κάθε περίπτωση με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης. Άρα πρόκειται ουσιαστικά για ένα δάνειο από το κράτος.

10. Ποιες εκπτώσεις ισχύουν για όσους έχουν πάνω από 5 έτη ασφάλισης

Οι εκπτώσεις ισχύον μόνο για τους ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί) οι οποίοι δήλωσαν εισόδημα από 7.000 έως 58.000 ευρώ.

Η έκπτωση ξεκινά από 50% για όσους δήλωσαν 7.000-13.000 ευρώ και καταλήγει στο 5% για εισοδήματα 57.000 - 58.000 ευρώ.

11. Ποιες είναι οι κατώτατες και ανώτατες εισφορές

- Από 87 ευρώ ως 1.242 ευρώ το μήνα για τους αγρότες

- Από 117 ευρώ ως 1.172 ευρώ για μισθωτούς που έχουν και μπλοκάκι

- Από 158 ως 1.579 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

- Από 222 ως 2.224 ευρώ για τους επιστήμονες

12. Τι θα ισχύσει για όσους έχουν ασφαλιστικές οφειλές έως το 2016

Θα πρέπει να ενταχθούν στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων που εξακολουθεί και τρέχει, διαφορετικά κινδυνεύουν με μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, ηλεκτρονικές κατασχέσεις κλπ.

Ειδικά για τους δικηγόρους: οι οποίοι βρίσκονταν σε αποχή όλο σχεδόν το προηγούμενο έτος και επομένως είχαν ελάχιστα ή και μηδενικά εισοδήματα, ο υφυπουργός Εργασίας, Τάσος Πετρόπουλος είχε δεσμευτεί ότι θα φέρει νέα ρύθμιση οφειλών, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες θα επιτρέπει την 12μηνη καταβολή των οφειλόμενων εισφορών του 2016. Σε διαφορετική περίπτωση οι δικηγόροι θα πρέπει να πληρώσουν τον Φεβρουάριο και το σύνολο των εισφορών του 2016 και τις τρέχουσες εισφορές του 2017 κάθε μήνα.

13. Τι θα ισχύσει για τα μπλοκάκια

Είναι το πιο θολό, δαιδαλώδες και άδικο σύστημα υπολογισμού των εισφορών. Μέχρι σήμερα όσοι ήταν πρωτοασφαλισμένοι μετά το 1993, εργάζονταν ως μισθωτοί και είχαν ένα μικρό εισόδημα από μπλοκάκι, απαλλάσσονταν από την εισφορά στον ΟΑΕΕ. Ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει ότι θα επιβαρύνονται με διπλή εισφορά και ως μισθωτοί και ως ελεύθεροι επαγγελματίες χωρίς φυσικά να έχουν διπλές παροχές

Θολό σημείο 1: Ο νόμος προβλέπει ότι εάν ο εργαζόμενος κόβει μπλοκάκι σταθερά σε 1 ή 2 εργοδότες τότε υποκρύπτεται εξαρτημένη εργασία και θα πληρώνει εισφορές ως μισθωτός. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η εισφορά 20% θα επιμεριστεί κατά 13,3% στον εργοδότη και 6,67% στον εργαζόμενο.

Κάτι παραπάνω από σαφές είναι ότι οι περισσότεροι εργοδότες θα μετακυλήσουν αυτό το 13,3% στον εργαζόμενο, αφού ο κύριος λόγος που κάποιος έχει έναν εργαζόμενο με μπλοκάκι είναι για να γλιτώνει την εργοδοτική εισφορά. Εάν επιβληθεί στον εργοδότη με κάποιον (άγνωστο προς το παρόν) τρόπο να την πληρώνει, προφανώς υπάρχει κίνδυνος να μειώσει τον καθαρό μισθό του εργαζόμενου και έτσι, αν για παράδειγμα του έδινε 600 ευρώ χωρίς να του πληρώνει εισφορά, να συνεχίσει να πληρώνει 600 ευρώ, στα οποία θα περιλαμβάνεται και η εργοδοτική του εισφορά. Αποτέλεσμα αυτός ο εργαζόμενος να πληρώνει στο σύνολο το 20%.

Η αδικία για τα μπλοκάκια: Εκτός από την εισφορά για κλάδο υγείας (το 20%), υπάρχει και το 6,95% για κλάδο υγείας. Η εγκύκλιος αναφέρει ότι εργαζόμενοι με μπλοκάκι θα πληρώνουν και διπλή εισφορά υγείας και ως εργαζόμενοι και ως μισθωτοί χωρίς να τους παρέχεται η παραμικρή έξτρα παροχή! Το σύστημα αυτό είναι το ισχυρότερο κίνητρο για φορο-εισφοροδιαφυγή, αφού ο εργαζόμενος θα πληρώνει ένα τσουχτερό χαράτσι στο κράτος, από το οποίο δε θα έχει το παραμικρό όφελος. Η εγκύκλιος δεν διευκρινίζει αν η εισφορά υγείας θα είναι σε αυτή την περίπτωση 7,1%, όπως για τους υπόλοιπους μισθωτούς ή 6,95% όπως θα ισχύσει για τους ελεύθερους επαγγελματίες.  Στην πρώτη περίπτωση θα επιμεριστεί σε 4,55% για τον εργοδότη και 2,45% για τον εργαζόμενο- χωρίς να εξασφαλίζεται και πάλι από πουθενά ότι τη συνολική επιβάρυνση δε θα επωμιστεί τελικά ο εργαζόμενος

Θολό σημείο 2: Το υπουργείο Εργασίας έχει προαναγγείλει τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας, στην οποία θα καταγράφεται κάθε εργαζόμενος που εργάζεται με μπλοκάκι. Σκοπός της πλατφόρμας σύμφωνα με το υπουργείο είναι η διασφάλιση ότι ο εργοδότης θα πληρώνει την εισφορά που του αναλογεί. Προκειμένου να διασφαλιστεί τόσο η εμπρόθεσμη καταβολή των εισφορών, όσο και η ενημέρωση των υπόχρεων καταβολής, ο ασφαλισμένος οφείλει να αναγράφει στο δελτίο παροχής υπηρεσιών που εκδίδει στον εργοδότη  του, ότι υπάγεται στην εν λόγω ρύθμιση και έχει μέχρι 2 εργοδότες και άρα ο εργοδότης θα πρέπει να επωμιστεί την εισφορά.  Στην συνέχεια μέχρι το τέλος του μήνα, ο εργοδότης  υποχρεούται να υποβάλει για τον ΑΠΔ, προβαίνοντας σε κατανομή της συμφωνηθείσας αμοιβής ανά μήνα, με βάση τη διάρκεια της σύμβασης. Με την υποβολή της ΑΠΔ αυτής ενεργοποιείται αυτομάτως η καταβολή ασφαλιστικών εισφορών σύμφωνα με τα παραπάνω. Στην περίπτωση που ο αντισυμβαλλόμενος δεν υποβάλει ΑΠΔ, ο ασφαλισμένος οφείλει να υποβάλει στον ΕΦΚΑ υπεύθυνη δήλωση περί πλήρωσης των νόμιμων προϋποθέσεων, δηλώνοντας ταυτόχρονα το ΑΦΜ του εργοδότη και προσκομίζοντας τυχόν άλλα δικαιολογητικά

Εφόσον ο εργοδότης αμφισβητεί το περιεχόμενο της δήλωσης του ασφαλισμένου, υποβάλλει αντιρρήσεις ενώπιον των αρμοδίων οργάνων του ΕΦΚΑ, ενώ μέχρι την επίλυση της σχετικής διαφοράς από τα όργανα αυτά, για τον ασφαλισμένο υπολογίζονται εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός).

Σε κάθε περίπτωση εάν ο εργοδότης υποχρεωθεί να πληρώσει εισφορά ακόμα και σε κάποιον που έχει με μπλοκάκι, αυτό πρακτικά θα εκτοξεύσει το εργατικό κόστος, κάτι που (εκφράζονται έντονοι φόβοι ότι) θα οδηγήσει σε μείωση του προσωπικού. Άλλωστε, εφόσον ο εργαζόμενος εργάζεται με μπλοκάκι, δεν έχει σταθερή εξαρτημένη σχέση εργασίας και έτσι αυτή μπορεί να λυθεί ανά πάσα στιγμή χωρίς αποζημίωση. Το υπουργείο Εργασίας δεν έχει δώσει καμία πειστική απάντηση για το πώς θα αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο.

14. Εάν κατά τη διάρκεια του έτους αυξηθούν οι εργοδότες από 2 (που είναι το όριο για καταβολή εισφοράς ως μισθωτών) σε 3 πως θα τροποποιηθεί η εισφορά;

Σύμφωνα με την εγκύκλιο εάν στη διάρκεια του ημερολογιακού έτους παρασχεθεί υπηρεσία και σε τρίτο εργοδότη, ο ασφαλισμένος οφείλει να το γνωστοποιήσει στον ΕΦΚΑ, με σχετική αίτηση-δήλωση, ώστε να επέλθει η σχετική μεταβολή στο μητρώο και να ενημερωθεί/ούν ο/οι εργοδότης/ες προκειμένου να απαλλαγεί/ούν από την ανωτέρω υποχρέωση.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

α. Μηχανικός παρέχει υπηρεσίες σε μία τεχνική εταιρία και σε μία τράπεζα για διάστημα 10 μηνών.

Για αυτές τις δύο δραστηριότητες εκδίδει δελτίο παροχής υπηρεσιών, 20.000 ευρώ και 10.000 ευρώ αντιστοίχως. Από τη διάρκεια και τη φύση των παρεχόμενων υπηρεσιών προκύπτει ότι αυτές δεν είναι ευκαιριακής μορφής, αλλά αντιθέτως απαιτούν διαρκή απασχόληση.

Ως εκ τούτου, ο ασφαλισμένος υπάγεται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39. Συνεπώς, για κάθε μία από τις ως άνω δραστηριότητες υπολογίζονται εισφορές ως εξής: Για την πρώτη, το ποσό της αμοιβής επιμερίζεται στους μήνες που διαρκεί η σύμβαση, επομένως σε κάθε μήνα αντιστοιχεί αμοιβή ύψους 2.000 ευρώ. Επ’ αυτής υπολογίζονται εισφορές ύψους 20% για τον κλάδο κύριας σύνταξης, κατανεμημένο κατά 6,67% σε βάρος του ασφαλισμένου και κατά 13,33% σε βάρος του αντισυμβαλλόμενου (τεχνικής εταιρίας).

Για τη δεύτερη, το αντίστοιχο ποσό της μηνιαίας αμοιβής ανέρχεται σε 1.000 ευρώ, στο οποίο και θα υπολογιστούν εισφορές κατά όμοιο τρόπο. Κατά τον ίδιο τρόπο επιμερίζονται οι εισφορές για τον κλάδο περίθαλψης, επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχής.

β. Γιατρός παρέχει υπηρεσίες σε ιδιωτική κλινική, με σύμβαση διάρκειας 10 μηνών για την οποία εκδίδει ΔΠΥ αξίας 5.000 ευρώ.

Το ποσό της αμοιβής επιμερίζεται στους μήνες που διαρκεί η σύμβαση, επομένως σε κάθε μήνα αντιστοιχεί αμοιβή ύψους 500 ευρώ. Επ’ αυτής υπολογίζονται εισφορές αντιστοίχως κατανεμημένες σε βάρος του ασφαλισμένου και σε βάρος του εργοδότη. Για  το ποσό που υπολείπεται της ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού των αυτοαπασχολουμένων (586 -500=86ευρώ), ο ασφαλισμένος καταβάλλει εισφορές με βάση το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός)!

γ. Λογιστής εργάζεται ως μισθωτός σε εταιρία και παρέχει παράλληλα υπηρεσίες σε άλλη εταιρία με ΔΠΥ.

Ο ασφαλισμένος δεν υπάγεται στη διάταξη των μισθωτών, αλλά σε αυτή του άρθρου 36 περί πολλαπλής δραστηριότητας. Επομένως, για τις αποδοχές του από τη μισθωτή εργασία υπολογίζονται εισφορές με βάση τα όσα ισχύουν για τους μισθωτούς, για το δε εισόδημά του από την ελεύθερη άσκηση επαγγέλματος καταβάλλει εισφορές ως μη μισθωτός