Ο κ. Κώστας Γαβρόγλου, ο νέος υπουργός παιδείας, επιδόθηκε σε ένα μπαράζ δημοσιότητας κλείνοντας σε όλες τις πτώσεις την λέξη συναίνεση. Με μειλίχιο ύφος και με το κύρος του πανεπιστημιακού, εκεί που ο προκατόχός του άναβε φωτιές, αυτός προσπαθεί να τις σβήσει. Με μια έννοια θα μπορούσε να είναι και καλοδεχούμενη η προσπάθεια. Πώς αλλιώς μπορεί να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις διαλόγου σε ένα χώρο που διακρίνεται για εμφύλιους σπαραγμούς; Και βέβαια εμφανίστηκε διατεθειμένος να συζητήσει όλα τα θέματα: πανελλαδικές εξετάσεις, αυτονομία Λυκείου, θρησκευτικά, ιστορία, ψηφιακή εκπαίδευση, σχέσεις ΑΕΙ-ΤΕΙ, ακόμα και την τύχη των πορισμάτων Μπαμπινιώτη και Λιάκου.
Ευγενείς στόχοι. Μόνο που έχω την αίσθηση οτι δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τα πραγματικά προβλήματα της Παιδείας και ιδίως της δευτεροβάθμιας Παιδείας. Απασχολούν βεβαίως ad infinitum τους επαΐοντες παράγοντας μεταρρυθμίσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Μεταρρυθμίσεις όμως χωρίς κανένα πρακτικό αποτέλεσμα.
Πριν από λίγο καιρό, στα πλαίσια ενός σεμιναρίου, γνώρισα έναν διευθυντή Λυκείου στην Αττική από αυτούς που επιμένουν. Και μου περιέγραψε με τα πιο μελανά χρώματα την κατάσταση στο σχολείο, τον αγώνα που δίνει για να κινητοποιήσει όχι τους μαθητές αλλά τους καθηγητές. Τελευταία ενδοσχολική κρίση ο εμφύλιος που ξέσπασε με την επέκταση του ενιαίου Λυκείου. Για τους καθηγητές κάτι τέτοιο σήμαινε κάποια επιπλέον λεπτά παρουσίας στο σχολείο, εντός του ωραρίου τους. Ήταν αρκετά για να πυροδοτήσουν μια μικρή επανάσταση.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει ότι το κεντρικό πρόβλημα του σχολείου σήμερα είναι η κουλτούρα της ήσσονος προσπάθειας που έχει επικρατήσει στην πλειοψηφία των εκπαιδευτικών. Κάποιοι θα την ονόμαζαν και αδιαφορία. Το σχολείο είναι δυστυχώς ένας χώρος μιζέριας όπου όσοι δάσκαλοι ή καθηγητές επιθυμούν να κάνουν κάτι πέρα απο την τυπική τους παρουσία στο μάθημα, αντιμετωπίζονται με εχθρότητα από τους συναδέλφους τους, από τους συνδικαλιστές και από την γραφειοκρατία του υπουργείου Παιδείας.
Οι πιο πολλοί εκπαιδευτικοί σήμερα βιάζονται να φύγουν από το σχολείο. Ορισμένοι επειδή βγάζουν περισσότερα απο τα ιδιαίτερα, και κάθε προσπαθεια που θα άνοιγε τα μάτια των μαθητών απλώς τους εκθέτει και γι αυτό την πολεμούν. Ακόμα κι αυτοί που ξεκινούν με όνειρα, αναγκάζονται γρήγορα να προσαρμοστούν. Τα παραδείγματα άπειρα. Αρκεί να μιλήσει κανείς με την ηρωική μειοψηφία που επιμένει. Να ακούσει τις προτάσεις τους που θάβονται, τις θεατρικές παραστάσεις που δεν γίνονται, τις πρωτοβουλίες που δεν αναλαμβάνονται.
Έχει υποστηριχθεί πως η λύση είναι η αξιολόγηση. Αν γίνει σωστά ασφαλώς θα βοηθήσει. Στην πραγματικότητα ωστόσο κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο. Σε ένα άρρωστο σώμα και τα καλά διαφθείρονται. Και πάντως η αξιολόγηση δεν αρκεί για να αλλάξει εγκατεστημένες νοοτροπίες. Πώς μπορεί να γίνει αυτό δεν το γνωρίζω. Μια καλή αρχή ωστόσο θα ήταν να αναγνωρίσουμε ότι όλα τα προβλήματα της παιδείας συμπυκνώνονται τελικά στη σχέση δασκάλου - μαθητή. Όταν αυτή είναι ισχυρή όλα τα υπόλοιπα έχουν δευτερεύουσα σημασία. Και αυτή ακριβώς η σχέση έχει διαρραγεί. Έχει συμβάλει καθοριστικά ένας συντεχνιακός συνδικαλισμός. Ο οποίος όμως έχει πατήσει πάνω στην ιδεολογία της μεταπολίτευσης για αγώνες και δικαιώματα χωρίς ανάλογες υποχρεώσεις και ευθύνες. Αν δεν μιλήσουμε γι αυτά απλώς θα συνεχίσουμε να κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας.
