5 τρανταχτά περιστατικά Αστυνομικής Βίας στην Ελλάδα

Σαν σήμερα, οχτώ χρόνια πριν, ο ειδικός φρουρός Επαμεινώνδας Κορκονέας πυροβόλησε και σκότωσε τον 15χρονο Αλέξη Γρηγορόπουλο στη συμβολή των οδών Τζαβέλλα και Μεσολλογίου στα Εξάρχεια. Κι ενώ η συνέχεια της ιστορίας είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους, μία από τις πάμπολλες πτυχές της μαύρης υπόθεσης Γρηγορόπουλου είναι η βία στους κόλπους της αστυνομίας. Ο Κορκονέας βρισκόταν εν ώρα υπηρεσίας. Όπως γίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ίδιος υποστήριξε ότι βρισκόταν σε άμυνα. 

Η βία με θύτες ένστολους προστάτες της δημόσιας τάξης αυξάνεται μάλλον παρά μειώνεται από τότε − οι πορείες εναντίον των μέτρων λιτότητας ή υπέρ / κατά πολιτικών δράσεων δημιουργούν πρόσφορο έδαφος. Παρόλο που προφανώς δεν πρόκειται για το σύνολο της Αστυνομίας, τα περιστατικά είναι πολλά. Οι εικόνες συνταξιούχων που τρώνε τα χημικά κατακούτελα και οι δημοσιογράφοι που δέρνονται χυδαία και απροκάλυπτα δεν είναι παρά πινελιές στον αποκρουστικό καμβά.

«Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε δυσανάλογα πολλά περιστατικά αστυνομικής βίας, ειδικά κατά ειρηνικών διαδηλωτών και δημοσιογράφων, και κατά τη διαδικασία σύλληψης τους και μετά από αυτή» σχολιάζει η Λία Γώγου, ειδική ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα και την Κύπρο.

Για ένα από τα τελευταία κρούσματ που υπέδειξε το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, την κακοποίηση Ρομά κατά τη σύλληψη τους, δεν έχει γίνει καν κάποιο βήμα στην κατεύθυνση της διερεύνησης, μας λέει. Οι υποθέσεις των Μάριου Λώλου (φωτορεπόρτερ και πρόεδρος των Ελλήνων Φωτογράφων ο οποίος υπέστη σχεδόν θανατηφόρο τραυματισμό από αστυνομικό των ΜΑΤ που τον χτύπησε στο πίσω μέρος του κεφαλιού το 2012) και Μανόλη Κυπραίου (δημοσιογράφος που έχασε την ακοή του όταν αστυνομικοί πέταξαν χειροβομβίδα κρότου-λάμψης πάνω του το 2011, ενώ κάλυπτε διαδήλωση) έχουν μπει στο αρχείο.

Βασικό πρόβλημα η ατιμωρησία, αφού οι «έρευνες για τα περιστατικά τις περισσότερες φορές δεν γίνονται ή δεν γίνονται έγκαιρα και αμερόληπτα».

Την ευθύνη για τη διερεύνηση περιστατικών αστυνομικής βίας έχει πλέον ο Συνήγορος του Πολίτη με νομολογία που πέρασε στις αρχές του μήνα μετά την κατάργηση των αναποτελεσματικών γραφείων Διερεύνησης Αυθαιρεσίας. 

Η Διεθνής Αμνηστία, από την άλλη, επιμένει ότι είναι αναγκαία κι άλλα μέτρα, όπως το να βγουν από το συρτάρι υποθέσεις σε βάρος δημοσιογράφων αλλά και να βρίσκονται τα διακριτικά των αστυνομικών σε εμφανές σημείο.

5 χαρακτηριστικά περιστατικά αστυνομικής βίας στην Ελλάδα

Υπόθεση ζαρντινιέρα - Επαγγελματισμός και μεθοδικότητα

17 Νοεμβρίου 2006. Ο Κύπριος φοιτητής Αυγουστίνος Δημητρίου βρίσκεται στο κέντρο της πόλης μετά την καθιερωμένη πορεία της 17 Νοέμβρη στη Θεσσαλονίκη. Ξαφνικά, άτομα με πολιτικά ρούχα και καλυμμένα πρόσωπα τον πλησιάζουν και αρχίζουν να τον χτυπούν άσχημα. Λίγα μέτρα πιο κει, ένστολοι συνάδελφοί τους παρατηρούν το περιστατικό άπραγοι. Καθηγητές του Αριστοτελείου που περνούν τυχαία ζητούν από τους δράστες να σταματήσουν, απαιτούν τα ονόματα των αστυνομικών αλλά και να κληθεί ο εισαγγελέας. Τίποτα από αυτά δεν έγινε, ενώ ο αιμόφυρτος φοιτητής μεταφέρθηκε στην ασφάλεια αντί για το νοσοκομείο. Σε αυτό μεταφέρθηκε σε άθλια κατάσταση στις 5 το πρωί, με τους αστυνομικούς να τον εμπαίζουν ακόμη κι εκείνη την ώρα λέγοντάς του πότε ότι βρίσκεται στο ένα νοσοκομείο και πότε στο άλλο. Ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης, Βύρωνας Πολύδωρας, σε μια μνημειώδη δήλωση πολιτικής ανεπάρκειας, δήλωνε την επόμενη μέρα ότι «είδε μεθοδικότητα κι επαγγελματισμό που είχαν ως επακόλουθο την επιτυχία». Η επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας κάνει λόγο για «αυτοτραυματισμό του φοιτητή σε παρακείμενη ζαρντινιέρα». Η αλήθεια αποκαταστάθηκε όταν βγήκε στη δημοσιότητα βίντεο που κατέγραφε τα αληθινά γεγονότα.

16 Δεκεμβρίου 2008. Οκτώ αστυνομικοί καταδικάζονται με εξαγοράσιμες ποινές φυλάκισης από 15 έως 39 μήνες, εξαγοράσιμες προς 5 ευρώ τη μέρα. Το θύμα λαμβάνει αγωγή ψυχοφαρμάκων λόγω του μετατραυματικού στρες.

18 Ιανουαρίου 2013. Οι 6 από τους 8 αστυνομικούς αθωώνονται δευτεροδίκως. 

Φεβρουάριος 2016. Το συμβούλιο της επικρατείας του επιδικάζει το ποσό των €450.000 ως αποζημίωση από το Ελληνικό κράτος. 10 χρόνια μετά... 

Τα εξευτελιστικά βασανιστήρια μέσα στο ΑΤ Ομόνοιας

Ιούνιος 2007. Τα συγκλονιστικά ντοκουμέντα μέσα από το Αστυνομικό Τμήμα Ομονοίας σοκάρουν το πανελλήνιο. Στο βίντεο φαίνονται καθαρά τα όργανα της «τάξης», κρατώντας μια βίτσα να εξευτελίζουν και να χειροδικούν σε βάρος μεταναστών, τους οποίους ανάγκαζαν να χτυπούν ο ένας τον άλλον ενώ, όταν οι ίδιοι αδυνατούσαν να ανταποκριθούν στο χυδαίο κάλεσμα του αστυνομικού, δέχονταν κλωτσιές και βιτσιές.

Δεκέμβριος 2015: Το δικαστήριο επιδικάζει €70.000 αποζημίωση σε κάθε θύμα.

«Στο αστυνομικό τμήμα, ένας πολίτης μετατράπηκε σε φυτό»

Μάιος 2007. Ο Χρήστος Χρονόπουλος, ασθενής με ιστορικό διανοητικής διαταραχής, συλλαμβάνεται μετά από καταγγελία για παρενόχληση θαμώνων σε καφετέρια. Δύο ώρες μετά την προσαγωγή του στο αστυνομικό τμήμα Καλλιθέας και ενώ όταν συνελλήφθη δεν αντιμετώπιζε σωματικά προβλήματα, τον παραλαμβάνει ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ σε σχεδόν κωματώδη κατάσταση. Στο νοσοκομείο δίνει μάχη για τη ζωή του την οποία και κερδίζει, όμως η κακοποίηση που υπέστη στο τμήμα τού προκάλεσε ολική και μη αναστρέψιμη αναπηρία.

Μάιος 2015: Το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας καταδικάζει δύο κατηγορούμενους αστυνομικούς με κάθειρξη 8 ετών με αναστολή, χωρίς την αναγνώριση ελαφρυντικού. Τα δύο πρώτα δικαστικά συμβούλια είχαν απαλλάξει τους αστυνομικούς κάνοντας λόγο για αυτοτραυματισμό του θύματος. Οι δύο αστυνομικοί έχουν ασκήσει έφεση, ενώ δύο ακόμη συνάδελφοι τους έχουν απαλλαχθεί από τις κατηγορίες αφού το δικαστήριο μετέτρεψε την κατηγορία από κακούργημα σε πλημμέλημα με αποτέλεσμα να παραγραφεί. Να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά έγινε εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 137Α του ποινικού κώδικα, που κάνει λόγο για βασανιστήριο κρατουμένου. Οι δικηγόροι του θύματος, Ν. Κωνσταντόπουλος και Θ. Μαντάς, σχολιάζοντας την απόφαση, δήλωσαν ότι «ένας πολίτης μετατράπηκε σε φυτό στο αστυνομικό τμήμα και περιφέρεται σαν ζωντανός νεκρός».

Η επίθεση με τον πυροσβεστήρα

11 Μαϊου 2011. Η εποχή των «αγανακτισμένων». Κατά τη διάρκεια απεργιακής κινητοποίησης στο Σύνταγμα, ο φοιτητής Γιάννης Καυκάς δέχεται, όπως υποστηρίζει ο ίδιος και δεκάδες μάρτυρες, φονική επίθεση με πυροσβεστήρα από άνδρα των ΜΑΤ, στην αρχή της οδού Πανεπιστημίου, στο ύψος των οδών Βουκουρεστίου και Αμερικής. Ιδιωτικός υπάλληλος που ήταν παρών όταν ο Καυκάς επιβιβαζόταν στο ασθενοφόρο δήλωνε στο Βήμα της Κυριακής: «Εκείνο που μου έχει κάνει κακή εντύπωση είναι ότι εκείνη την ώρα περνούσε μια διμοιρία των ΜΑΤ και ο υπεύθυνος αστυνομικός μάς έκανε μια χαρακτηριστική χειρονομία σαν να κρατάει βελόνα, έδειξε προς την πλευρά του τραυματία και μας είπε... "καλό ράψιμο"». Απο την έρευνα της Υποδιεύθυνσης Κρατικής Ασφάλειας προέκυψαν ενοχοποιητικά στοιχεία για 6 άνδρες των ΜΑΤ, ενώ ο Καυκάς είχε περάσει τότε 20 μέρες στο νοσοκομείο με κακώσεις στο κεφάλι. Η υπόθεση δεν έχει εκδικαστεί ακόμα.

Η πρώτη καταδίκη αστυνομικού για βιαιοπραγία σε φωτορεπόρτερ

Οκτώβριος 2011. Αστυνομικός (της ομάδας ΜΑΤ) καταγράφεται σε κάμερα του site newsbeast να χτυπάει απροκάλυπτα και απρόκλητα την φωτορεπόρτερ Τατιάνα Μπόλαρη στο σβέρκο. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι η φωτορεπόρτερ προσπάθησε να του αποσπάσει το φίλτρο από το πρόσωπο, κάτι που δεν προκύπτει από τα στοιχεία.

16 Ιουνίου 2015. Το δικαστήριο έκρινε τον αστυνομικό ένοχο για πρόκληση απλής σωματικής βλάβης και όχι για παράβαση καθήκοντος, και του επέβαλε πρωτόδικα την ποινή της 8μηνης φυλάκισης με αναστολή, ενώ δευτεροδίκως μείωσε την ποινή στους 3 μήνες.

Κεντρική φωτό: Ο φωτορεπόρτερ Θανάσης Σταυράκης του Associated Press (AP), δέχεται επίθεση με γκλομπ από άντρα των ΜΑΤ, ενώ κάλυπτε φωτοειδησεογραφραφικά τα επεισόδια της 29ης Ιουνίου 2011 στο κέντρο της Αθήνας.