Χωρίς ανάσα η οικονομική προσαρμογή

Όλοι οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων με τους οποίους ανταλλάσσω απόψεις για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας προεξοφλούν τη θετική έκβαση της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου.

Με βάση όσα λένε καταλήγω στο συμπέρασμα ότι θεωρούν πως η κυβέρνηση Τσίπρα δεν έχει περιθώρια ελιγμών και θα υπογράψει σχεδόν τα πάντα παρά τις δηλώσεις και τα υπονοούμενα του πρωθυπουργού κ. Τσίπρα και του υπουργού Οικονομικών κ. Τσακαλώτου. Ταυτόχρονα φαίνεται να εκφράζουν την επιδίωξή τους να παραμείνει το ελληνικό ζήτημα υπό πλήρη πολιτικό έλεγχο γιατί υπάρχουν σημαντικότερα ζητήματα τα οποία θα απασχολήσουν στο άμεσο μέλλον την Ε.Ε.

Μέτρα χωρίς διευκολύνσεις

Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα πηγαίνουμε σε νέες δέσμες μέτρων χωρίς τις αναγκαίες διευκολύνσεις που μπορεί να δώσουν μια νέα αναπτυξιακή προοπτική στην ελληνική οικονομία.

Έχουμε την πλήρη εφαρμογή των μέτρων που έχουν ήδη αποφασιστεί, την εφαρμογή των μέτρων που περιγράφονται στον κρατικό προϋπολογισμό του 2017, τα μέτρα που προβλέπονται για το δημοσιονομικά δύσκολο και φιλόδοξο 2018 και όσα μέτρα χρειάζονται για να διατηρηθεί το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ για μια απροσδιόριστη ακόμη περίοδο, μετά το 2018.

Κατά την άποψή μου είναι πολύ δύσκολο για την κυβέρνηση να αντέξει πολιτικά όλα αυτά τα μέτρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ήδη σε φάση μεγάλης δημοσκοπικής πτώσης και οι επικοινωνιακές τεχνικές και οι κατά κανόνα ανύπαρκτες κόκκινες γραμμές της υποτιθέμενης διαπραγμάτευσης δεν λύνουν το πρόβλημα του πρωθυπουργού κ. Τσίπρα και της κυβέρνησης.

Το χειρότερο είναι ότι οι νέες δέσμες μέτρων έχουν χαρακτηριστικά οικονομικής προσαρμογής χωρίς ανάσα, εφόσον δεν συνοδεύονται από τις αναγκαίες διευκολύνσεις που θα δημιουργήσουν μια νέα αναπτυξιακή προοπτική. Σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί ρυθμίσεις για την αποτροπή της χρεοκοπίας επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα και τη γρήγορη επαναδραστηριοποίηση των επιχειρηματιών που χρεοκόπησαν, στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία πρωτοβουλία της κυβέρνησης ή των εταίρων και πιστωτών προς αυτή την κατεύθυνση. Είμαστε η χώρα με το μεγαλύτερο πρόβλημα εφόσον η κρίση ουσιαστικά εξαφάνισε το 35-40% του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας και κανένας δεν ασχολείται στα σοβαρά με αυτό.

Επικίνδυνη άνοδος

Απορροφημένοι με τη δημόσια αντιπαράθεση για τη λεγόμενη αναδιάρθρωση του χρέους, η οποία αποκλείεται να πραγματοποιηθεί πριν την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος-μνημονίου τον Αύγουστο του 2018 και την αναγκαιότητα ή μη ενός τέταρτου μνημονίου, δεν δίνουμε την πρέπουσα σημασία σε εξαιρετικά σημαντικές διεθνείς εξελίξεις.

Η εκλογική επικράτηση του κ. Τραμπ και η περιγραφή εκ μέρους του της εφαρμογής μιας επεκτατικής πολιτικής η οποία δεν θα δώσει, σε πρώτη φάση, ιδιαίτερη σημασία στο δημοσιονομικό και στο εμπορικό έλλειμμα έχουν οδηγήσει στην αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων. Η προοπτική της αλλαγής της οικονομικής πολιτικής των ΗΠΑ συνδυάζεται με την αστάθεια που παρατηρείται σε ορισμένες χώρες της Ευρωζώνης για να οδηγήσει στην αύξηση του κόστους δανεισμού του Δημοσίου τους.

Το κρίσιμο ερώτημα για την Ελλάδα είναι αν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που θα ανακοινωθούν στο άμεσο μέλλον για το ελληνικό χρέος από τους Ευρωπαίους εταίρους θα οδηγήσουν στη μείωση των τοκοχρεολυτικών μας υποχρεώσεων για το 2017 και το 2018 ή απλά θα αποτρέψουν την αύξησή τους λόγω της διαφαινόμενης αύξησης των διεθνών επιτοκίων.

Περίοδος αστάθειας

Με το δημοψήφισμα που πραγματοποιείται αυτή την Κυριακή στην Ιταλία για τη συνταγματική αναθεώρηση, το οποίο είναι εξαιρετικά πιθανόν να χάσει ο Ρέντσι, και τις προεδρικές εκλογές που πραγματοποιούνται στην Αυστρία, για τις οποίες θεωρείται επικρατέστερος υποψήφιος ο ακροδεξιός κ. Χόφερ, η Ευρωζώνη μπαίνει σε περίοδο μεγάλης πολιτικής και οικονομικής αναταραχής.

Αρκεί να σκεφτούμε τι μπορεί να συμβεί με τις οκτώ προβληματικές ιταλικές τράπεζες οι οποίες με βάση τα πρωτοσέλιδα των Financial Times κινδυνεύουν να καταρρεύσουν αν επικρατήσει το «όχι» στο δημοψήφισμα και αποσταθεροποιηθεί η κυβέρνηση Ρέντσι για να αντιληφθούμε τι μπορεί να συμβεί στην Ευρωζώνη το αμέσως επόμενο διάστημα.

Η επιδείνωση της ευρωπαϊκής πολιτικής και οικονομικής συγκυρίας μπορεί να περιορίσει ακόμη περισσότερο το οικονομικό αποτέλεσμα των θυσιών που πρόκειται να επιβληθούν στον ελληνικό λαό. Δεν είναι τυχαίο ότι οι οικονομολόγοι του ΟΟΣΑ «ψαλίδισαν» την πρόγνωση των ειδικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ανάπτυξη της τάξης του 2,7% το 2017 στην Ελλάδα σε μόλις 1,3%.