Ευλογημένα Γένια του Πολυτεχνείου

Ρε, τι σου είναι αυτό το Φέισμπουκ. Κάνεις μια ανάρτηση, και ανακαλύπτεις «φίλους» που δεν ήξερες πως είχες, γνωρίζεις άτομα εντελώς άσχετα, αλλά και διαπιστώνεις και το ξαφνικό ενδιαφέρον σημαινόντων προσώπων των σόσιαλ μίντια τα οποία ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν μπει στον κόπο να ανταλλάξουν κάποια σχόλια ή να ανταποδώσουν κάποιο «λάικ». Η ανάρτησή μου λοιπόν που προκάλεσε αυτό το μικρό… σάλο είναι η παρακάτω.

Polytechnio.gr

Successful living...

Και τι δεν άκουσα, ομολογουμένως με κοσμιότητα. Σε γενικές γραμμές θεωρήθηκα ασεβής απέναντι στους νεκρούς, ισοπεδωτικός απέναντι στο σύνολο των εξεγερθέντων, παράλογος επειδή αστειεύομαι με τη Δαμανάκη. Το κυριότερο όμως είναι πως ξεκίνησε ένας χαώδης διάλογος από τον οποίο διαπίστωσα μια σύγχυση που αφορά την αντίληψή μας περί ιστορίας. Οι σύγχρονοι Έλληνες ταυτίζουμε τους αγωνιστές του Πολυτεχνείου με τη Γενιά του Πολυτεχνείου. Η αλήθεια είναι πως η τελευταία μορφοποιήθηκε ένα χρόνο αργότερα, το φθινόπωρο του ’74, στην ελεύθερη Αθήνα, τότε με τα μαζικά συλλαλητήρια και με τις γιγάντιες συναυλίες του Μίκη. Την σχημάτισαν αρκετοί από όσους συμμετείχαν στις καταλήψεις μα και χιλιάδες άλλοι, κυρίως αγνοί μα και μπόλικοι μπαγαμπόντηδες. Η λεγόμενη Γενιά σφυρηλατήθηκε μέσα από τα «φοιτητικά δικαστήρια», μέσα από την πολιτιστική παραγωγή και φυσικά μέσα από τις βίαιες διαδηλώσεις μετά τα μέσα του ’70. 

Τι ήταν αυτοί οι νέοι, πώς έβλεπαν τον κόσμο; Δεν νομίζω πως μπορεί να μιλήσει κανείς για αυτούς με ποσοστά. Κάποιοι ήταν αχρωμάτιστοι δημοκράτες, που απλά απεχθάνονταν τη Χούντα. Κάποιοι ήταν θαυμαστές του Τσε, άλλοι του Αλιέντε, άλλοι του Ντούπτσεκ. Μερικοί πάλι λάτρευαν τον Μπακούνιν, τον Μάο και τον Πολ Ποτ. Και τέλος αρκετοί προσέβλεπαν σε μια ελληνική δικτατορία του προλεταριάτου, πιστοί στα μαρξιστικά κελεύσματα. Ισχυρός ήταν κι ο αντιαμερικανισμός τους, καθώς οι ΗΠΑ όχι μόνο στήριζαν το καθεστώς μα και… πολεμούσαν στο Βιετνάμ! Το ότι οι Απριλιανοί είχαν αναγνωριστεί άμεσα από τους Σοβιετικούς και το ότι το ολοκαίνουργιο ΑΜΧ-30 που έριξε την πόρτα ήταν γαλλικό δεν απασχολούσαν κανέναν. Αχταρμάς. Αυτά που τους ένωναν ήταν η επιθυμία τους να ξεκουμπιστεί ο Παπαδόπουλος και η αδιαφορία τους για υλικές ανταμοιβές. Πάλεψαν με θάρρος, απέτυχαν, αθώοι άνθρωποι σκοτώθηκαν, βασανίστηκαν, ο Ιωαννίδης πήρε τα ηνία. Κι έπειτα γεννήθηκε ο θρύλος.

Η γενιά του Πολυτεχνείου κατόρθωσε να ανέλθει στην εθνική πυραμίδα ισχύος, και τελικά να κυριαρχήσει πάνω της. Αυτό έγινε σταδιακά, ειδικά μετά το ’81, όταν απετέλεσε την εμπροσθοφυλακή της Αλλαγής. Μέλη της βρέθηκαν παντού για να συμμετέχουν στο εγχείρημα. Ως στελέχη του Δημοσίου, ως συνδικαλιστές των τραπεζών, ως νομικοί σύμβουλοι φορέων, ως δημοσιογράφοι, ως προτιμούμενοι μελετητές, ως νεαροί πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, ως εργολήπτες, ως σύμβουλοι υπουργών και βουλευτών, και φυσικά ως νέοι και ελπιδοφόροι πολιτικοί. Κάποιοι απεδείχθησαν τίμιοι, κι άλλοι λαμόγια. Κάποιοι άφησαν έργο κι άλλοι άφησαν παρόλες. Κάποιοι παρέμειναν ακροαριστεροί, κι άλλοι εξελίχθηκαν σε φιλοευρωπαίους κεντροαριστερούς. Η Μαρία Δαμανάκη λοιπόν, εξέχον πρόσωπο αυτής της Γενιάς, είναι ένα πρώην ξεχωριστό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος που έγινε διάσημο επειδή ταυτίστηκε με τη φράση «εδώ Πολυτεχνείο». Στις πρώτες κιόλας εκλογές εξελέγη βουλευτής, χωρίς να βγει ποτέ από την κομματική γραμμή. Είδε όμως το φως το αληθινό μετά το ’90, στράφηκε σε μετριοπαθείς θέσεις, ενσωματώθηκε στη Σοσιαλδημοκρατία και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς ως –ομολογουμενως επιτυχημένη Επίτροπος– και πλέον, στα 60 της, απασχολείται από έναν επιφανή δημόσιο οργανισμό με τρόπο λειτουργίας ιδιωτικού. Αξιοθαύμαστη διαδρομή, που όμως για πολλούς Έλληνες οφείλεται κυρίως στη συμμετοχή της σε ένα ιστορικό γεγονός που έλαβε δυσανάλογη σημασία.

Ναι, το Πολυτεχνείο έχει λάβει δυσανάλογη σημασία. Ας μη κοροϊδευόμαστε, αν δεν είχε συμβεί η εισβολή στην Κύπρο ο Νοέμβριος του ’73 θα είχε πειράζει στη λήθη. Η χώρα θα «εκδημοκρατιζόταν» αλά Εβρέν και Πινοσέτ, ένα καθεστώς παρόμοιο με το μετεμφυλιακό (μάλλον προεδρευόμενο ή προεδρικό) θα επεβάλετο, και κάποια στιγμή, χρόνια μετά, ίσως κάποιοι χαμηλά στη στρατιωτική ιεραρχία θα δικάζονταν, έτσι, για ξεκάρφωμα. Κι ενώ λοιπόν οφείλουμε την ανατροπή στα τραγικά γεγονότα του Ιούλιου του ’74, με τους εκατοντάδες νεκρούς και αγνοούμενους, στη λαϊκή συνείδηση τα θύματα του Πολυτεχνείου είναι οι μόνοι άξιοι αναφοράς ως θύματα της Επταετίας. Αν αυτό το κατόρθωμα δεν είναι μια μεγάλη επιτυχία της Γενιάς του Πολυτεχνείου, δε ξέρω τι είναι.

Το «Ψωμί» έγινε μεζονέτες, μπουζούκια, φιρμάτα ρούχα, ακριβά αυτοκίνητα, Κλικ, Μύκονος, συντάξεις από τα ’40. Το «Παιδεία» ερμηνεύτηκε ως  αμέτρητοι διορισμοί, αναξιοκρατικές προαγωγές. Το δε «Ελευθερία» κατάντησε πρωτοφανής διαφθορά, ανομία, καταλήψεις, τρομοκρατία, κρατισμός, 

Μας ωφέλησαν όμως τελικά αυτά τα παιδιά; Αυτό δεν είναι άλλωστε το ζητούμενο; Πράγματι πάλεψαν με κάθε τρόπο για μια χώρα με περισσότερα ανθρώπινα δικαιώματα, με λιγότερη κοινωνική ανισότητα, με περισσότερο «δημοκρατικό» έλεγχο στη Διοίκηση. Και τα αποτελέσματα; Το «Ψωμί» έγινε μεζονέτες, μπουζούκια, φιρμάτα ρούχα, ακριβά αυτοκίνητα, Κλικ, Μύκονος, συντάξεις από τα ’40. Το «Παιδεία» ερμηνεύτηκε ως  αμέτρητοι διορισμοί, αναξιοκρατικές προαγωγές, μονόπλευρη διδαχή της Ιστορίας, σχολεία και πανεπιστήμια έρμαια νεολαίων. Το δε «Ελευθερία» κατάντησε πρωτοφανής διαφθορά, ανομία, καταλήψεις, τρομοκρατία, κρατισμός, γενικευμένος ηθικός σχετικισμός. Πίεσαν για θεσμικές αλλαγές για τις οποίες σήμερα μετανιώνουμε, όπως η απαγόρευση της ιδιωτικής ανώτατης παιδείας, η ευνουχισμένη αστυνομία, ο παραταξιακός συνδικαλισμός, η αριστερόστροφη πολιτική ορθότητα. Άθελά τους έστρωσαν το χαλί για πολλά από τα άσχημα που ζούμε σήμερα.

Ως πιο ισχυρό επιχείρημα υπέρ της Γενιάς είναι το ότι σε αυτήν οφείλουμε την τόσο ποιοτική δημοκρατία μας. Λυπάμαι, μα δεν μου φαίνεται και πολύ ποιοτική αλλά μάλλον στρεβλή, ειδικά αν τη συγκρίνω μ’ εκείνη της Ισπανίας, η οποία έζησε υπό τον πανίσχυρο Φράνκο και χωρίς το δικό της «Μάη του ’68». Ακόμη και τα πρόσωπα που προώθησαν τον κοινωνικό εκδημοκρατισμό και κατεδάφισαν το μετεμφυλιακό κράτος, όπως ο Καραμανλής, ο Παπανδρέου, ο Μητσοτάκης, ο Κύρκος, ο Σημίτης, ο Πεπονής, ο Μάνος, ο Τρίτσης δεν άνηκαν σ' αυτήν. Οι τολμηροί νέοι του ’70 όντως συνέβαλαν στην όλη προσπάθεια με τη δράση τους στο πεζοδρόμιο και στον κοινωνικό διάλογο, και η ανταμοιβή τους μάλλον ξεπερνά εκείνη που έλαβαν οι στρατευμένοι εθνικόφρονες μετά το ’46. Ας είναι όμως. Κάθε εποχή προσφέρει άλλους καρπούς, και η Ελλάδα των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων μπορούσε να φανεί πολύ πιο γενναιόδωρη. Τόσο γενναιόδωρη, ώστε να ευλογεί ακόμη τα γένια της η ένδοξη Γενιά…