Διχασμός εαυτού και διχασμός Έθνους

Πολλοί άνθρωποι όταν με συναντούν μου κάνουν την εξής αδιάκριτη, αγενή και, εν κατακλείδι, δόλια ερώτηση: Γιατί έφυγες από τα Εξάρχεια; Σημειώνω ότι έμενα στην πλατεία Εξαρχείων επί είκοσι χρόνια όπου οι γονείς μου μου είχαν παραχωρήσει ένα υπέροχο διαμέρισμα. Η ερώτηση, που υποβάλλεται με ύφος ανωτερότητας, μεταφράζεται στην εξής: Γιατί έφυγες από μια νεανική, επαναστατική γειτονιά και μετακόμισες σε μια «μικροαστική»; Η πρώτη απάντηση είναι, φυσικά, ότι μένω όπου επιλέγω και δεν δίνω λογαριασμό σε κανέναν. Η δεύτερη είναι ότι τα Εξάρχεια δεν είναι νεανική-επαναστατική γειτονιά. Κανείς δεν θα έπρεπε να θέλει να ζει ανάμεσα στους φασίστες, στους βανδάλους, στους λαθρεμπόρους, στα πρεζάκια και στους μαφιόζους, χωρίς αστυνομική προστασία και χωρίς κανέναν κοινωνικό έλεγχο από τους ίδιους τους πολίτες.

Είναι εύγλωττο το γεγονός ότι οι κατεστραμμένοι Εξαρχειώτες καταστηματάρχες δεν ζητούν να συλληφθούν οι ένοχοι που έκαψαν και λεηλάτησαν τα μαγαζιά τους ― ζητούν αποζημίωση από το «κράτος». Ως πότε όμως θα πληρώνουμε τα σπασμένα άλλων; Έχω πολλά να σχολιάσω για την πολιτική συμπεριφορά ενός μεγάλου μέρους των Εξαρχειωτών όλα αυτά τα χρόνια· το πώς ανέχθηκαν την ανομία, τις παρανοειδείς φαντασιώσεις τους περί αστυνομοκρατίας· τις κοινωνικές σχέσεις τους με τα αναρχοαφεντικά· την άρνησή τους να καλούν την αστυνομία σε πλείστες περιπτώσεις. 

Η ερώτηση «γιατί έφυγες;» υπονοεί με κάποια χαιρεκακία: «Φοβήθηκες;» Ας γελάσω! Όχι, δεν φοβάμαι απολύτως τίποτα· απλώς έχω αηδιάσει. Έχω αηδιάσει από όλες τις εκδηλώσεις που φανερώνουν τον εσωτερικό και τον εξωτερικό μας διχασμό, όπως, για παράδειγμα, τον διχασμό που μας έκανε γελοίους κατά την επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα: η χωριατιά, η ιδεοληψία του αντιαμερικανισμού και ταυτοχρόνως μια μορφή δουλοπρέπειας («Μη λησμονάτε τη χώρα μου») είναι συμπτώματα διχαστικής νόσου. Την επομένη της επίσκεψης, μερικές χιλιάδες πολιτών, με επικεφαλής ατίθασα νιάτα πραγματοποίησαν πορεία στην αμερικανική πρεσβεία ― χωρίς να έχουν ξεκάθαρη ιδέα γιατί: Δεν ήταν άραγε αμερικανοκίνητη η χούντα πριν από δυο γενιές; Δεν είναι το ΝΑΤΟ μια λυκοσυμμαχία; Δεν είναι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ένοχος για εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας; Μήπως χρειαζόμαστε ένα καινούργιο Πολυτεχνείο ώστε να δοξαστούμε κι εμείς; Αυτά τα ερωτήματα και πολλά παρόμοια δεν έχουν μια συγκεκριμένη, μονολεκτική απάντηση.

Όσο για τις ΗΠΑ έπαιξαν ευεργετικό ρόλο στον κόσμο στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην αναχαίτιση του κομμουνισμού και σε πλείστες επιμέρους συγκρούσεις και διακυβεύματα ― πολλά από όσα πιστεύουν οι Έλληνες και άλλοι αποτυχημένοι ιδεολόγοι είναι ψέματα, προκαταλήψεις και υπερβολές. Περιττό να το προσθέσω αλλά το προσθέτω: οι ΗΠΑ προωθούν τα συμφέροντά τους, συχνότατα μάλιστα τα συμφέροντα των μεγάλων παγκοσμιοποιημένων επιχειρήσεων· θα επιμείνω ωστόσο ότι δεν αποτελούν τον πλανητικό δαίμονα κι ότι έχουν συμβάλει αποφασιστικά στην οικοδόμηση του δυτικού πολιτισμού. Σίγουρα πάντως δεν «φταίνε» για την επίθεση των τεθωρακισμένων στο Πολυτεχνείο. «Φταίει» το δεξιό παρακράτος που για επτά χρόνια ανεδείχθη σε κράτος, υποσχόμενο στις ΗΠΑ ότι θα αποτελέσει τείχος εναντίον της εξάπλωσης του κομμουνισμού. Έχουμε μακρά παράδοση στη δημιουργία παρακράτους και στη σύγχυσή του με το κράτος. Το παρακράτος των Εξαρχείων είναι ένα σύγχρονο παράδειγμα.

Είμαστε πλάσματα των συνηθειών. Κάθε χρόνο επαναλαμβάνουμε τις ίδιες χειρονομίες· οι μύθοι παίρνουν θρησκευτικές διαστάσεις· γίνεται λόγος για «ιστορική μνήμη»· πλην όμως, στην Ελλάδα, δεν πρόκειται για «μνήμη», πρόκειται για διαστροφή της ιστορίας. Τόσο για την εξέγερση του Πολυτεχνείου, όσο και για τον ρόλο των ΗΠΑ τότε και τώρα, η κυβέρνησή μας και ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού, που έχουν δεχθεί επί δεκαετίες επίμονη και συστηματική προπαγάνδα, αναζητούν ένδοξες στιγμές από παλιές τραγωδίες. Το ζήτημα όμως είναι τι κάνουμε τώρα.

Στην επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου, η κυβέρνηση βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Η οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας από την οποία πάσχουν τα μέλη της εκδηλώθηκε με αστάθεια στην ψυχική διάθεση, στην εκφορά του λόγου, στην εικόνα του εαυτού, καθώς και, όπως θα περίμενε κανείς, με αμηχανία, με εμφανή αισθήματα κενού και πλήξης. Ίσως πρόκειται για τη λεγόμενη περιπατητική σχιζοφρένεια η οποία οφείλεται σε ψυχικούς τραυματισμούς σε νεαρή ηλικία. Το ΚΚΕ είναι ένας ψυχοπαθητικός οδοστρωτήρας· κι αν δεν φύγεις τρέχοντας μπορεί να σου προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες. Η κυβέρνησή μας είναι αποκύημα του ΚΚΕ, δευτερευόντως του βαθέος ΠΑΣΟΚ με τις τροτσκιστικές ρίζες και τριτευόντως των επιλεγόμενων αναρχοαυτόνομων που έχουν, με τη μία ή άλλη μορφή, μεγάλο σουξέ στα ψευτοπανεπιστήμια και στον υπόκοσμο.

Τα άτομα με μεταιχμιακή διαταραχή εμφανίζουν ασταθείς σχέσεις: π.χ. εξιδανικεύουν κάποιον για να τον απορρίψουν στη συνέχεια βιαίως, ιδιαίτερα στην περίπτωση που θα νιώσουν ότι αυτός ο κάποιος είναι «ανώτερος» ή ότι δεν έχει την ανάγκη τους. Ο «ευεργέτης» μπορεί εύκολα να μεταμορφωθεί σε εχθρό, κυρίως όταν υπάρχει κίνδυνος εγκατάλειψης και «προδοσίας». Κοντολογίς, η αριστεροδεξιά μας κυβέρνηση που μισεί τις ΗΠΑ όχι μόνον διότι τις θεωρεί πανίσχυρες και υπεύθυνες για όλα τα δεινά του κόσμου, αλλά και διότι δεν κατανοεί τη μορφή της αμερικανικής δημοκρατίας, υποδέχτηκε με ανάμεικτα συναισθήματα τον Αμερικανό πρόεδρο. Ένιωθε ένοχη έναντι του κοινού της ― που θεωρεί «ρατσισμό» την κριτική σε οποιαδήποτε φυλή ή λαό αλλά τρέφει πικρό μίσος για τους Αμερικανούς (και τους φιλο-Αμερικανούς)· ένιωθε παγιδευμένη και υπό το κράτος πολιτισμικού σοκ.

Η εικόνα της χώρας μας εκπίπτει σε φάρσα: εκτός από απείθαρχοι, επιρρεπείς στη βία και αλλεργικοί στον Νόμο και την Τάξη, φαινόμαστε δουλόφρονες. Αυτό το στοιχείο εμπεριέχεται και στην επέτειο του Πολυτεχνείου, το ετήσιο highlight των αναρχοφασιστών που, κατά παράδοξο τρόπο, αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας. Όλα μας τα προβλήματα, όλες οι μορφές κοινωνικής παθογένειας συνυφαίνονται. Η σχολική αργία και η πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία είναι παράλογες και ανώφελες: ανακυκλώνουν τη διαπαιδαγώγηση που έφερε τους καταληψίες των σχολείων στην εξουσία. Προπάντων καταδεικνύει τη νοοτροπία σύμφωνα με την οποία αποδίδονται όλες οι ευθύνες σε άλλους, ποτέ στον εαυτό μας. Κι εδώ φαίνεται πάλι, νομίζω, η προαναφερθείσα ψυχική διαταραχή η οποία περιλαμβάνει πρόβλημα ταυτότητας, κοινωνικής ένταξης και αίσθησης της πραγματικότητας.

Η κυβέρνηση είναι διχασμένη και διχαστική: δεν μπορεί να προχωρήσει επειδή αδυνατεί να προχωρήσει στον δρόμο του σοσιαλισμού. Εκ των πραγμάτων, καλείται να προχωρήσει στον δρόμο του καπιταλισμού ― κι αυτός ο εξαναγκασμός τής προκαλεί, ευλόγως, επιδείνωση της προαναφερθείσας διαταραχής. Γι’ αυτό μένουμε ακίνητοι:  δεν κάνουμε τίποτα εκτός από δηλώσεις, επικοινωνιακά θεάματα, παρελάσεις, συλλαλητήρια, «επεισόδια», αιτήσεις για βοήθεια ακόμα και σε όσους θεωρούμε ιμπεριαλιστές «πλανητάρχες». Οι επενδύσεις, η ενθάρρυνση του πρωτογενούς τομέα, η διοχέτευση πόρων σε υποδομές, η τόνωση της οικονομίας, η ευταξία αναβάλλονται: τα μέλη της κυβέρνησης νιώθουν όπως ένας επίσκοπος που διορίζεται μάνατζερ ενός πορνείου.

Ο εσωτερικός διχασμός καθρεφτίζεται στην κοινωνία: για ένα μέρος του πληθυσμού το γεγονός ότι διάφοροι καταλαμβάνουν κτίριο του Πολυτεχνείου είναι «φυσικό»·ζήτω το άσυλο! Και το ότι αριστερίστικες οργανώσεις δεν αφήνουν τη νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ ― διότι προσχώρησε στον ταξικό εχθρό ― να καταθέσει στεφάνι δεν εκλαμβάνεται, όπως θα έπρεπε να είναι αυτονόητο, ως φασιστική συμπεριφορά. Το άλλο μέρος του πληθυσμού εύχεται να μπορεί να πηγαίνει ανενόχλητο στη δουλειά του σε μια πόλη που να μη βρίσκεται κάτω από την τυραννία των συμμοριών.

Αλλά, ναι, ξέρω: αυτή η ευχή είναι ένδειξη φιλήσυχου μικροαστισμού που προτιμά την ευπρέπεια του από τα νταηλίκια.