Σημαντική λεπτομέρεια, αλλά λεπτομέρεια

Η αποκάλυψη του Προέδρου της Γαλλίας για το αίτημα του Έλληνα πρωθυπουργού προς τον Ρώσο πρόεδρο για την εκτύπωση δραχμών διαψεύστηκε από την ελληνική κυβέρνηση. Επειδή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποιος λέει την αλήθεια με βάση τα γεγονότα, ας αρκεστούμε στην πολιτική ανάγνωση των πραγμάτων.

Από την αρχή της κρίσης ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίαζε την Ελλάδα σαν το ισχυρό μέρος της διαπραγμάτευσης. Υποστήριζε ότι η Ελλάδα είχε τη δύναμη να εκβιάσει με την πρόκληση μεγάλης ζημιάς στην Ευρωζώνη και την παγκόσμια οικονομία, αρκεί να βρισκόταν μια κυβέρνηση αποφασισμένη να προχωρήσει σε ρήξη.

Η έξοδος από το ευρώ και η επαναφορά του εθνικού νομίσματος ήταν ένα από τα όπλα που υποτίθεται ότι διέθετε η Ελλάδα. Στους παραπάνω ισχυρισμούς στηρίχτηκε και η κριτική του προς τις κυβερνήσεις που συγκροτήθηκαν από το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία, κριτική που έφτασε στο σημείο να κατηγορηθούν οι τότε κυβερνώντες ότι «δεν είναι και τόσο Έλληνες».

Σε συνέντευξή του στη ΝΕΤ (13/6/2012) ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι «συμφωνεί απόλυτα» με τη θέση ότι «το ευρώ δεν είναι φετίχ» για να συμπληρώσει ότι δεν είναι δυνατόν να αποδεχθεί κανείς μισθούς Αφρικής, αν αυτός είναι ο όρος για να διατηρήσεις το κοινό νόμισμα, λέγοντας: «η επιλογή της Ευρώπης είναι αδιαπραγμάτευτη επιλογή, με την προϋπόθεση όμως ότι οι θυσίες θα είναι λελογισμένες».

Η θέση για επανεξέταση της συμμετοχής στην ευρωζώνη ήταν πολύ αγαπητή σε αρκετά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο από την τάση Λαφαζάνη. Μιλώντας στον ΣΚΑΙ (31/3/13) ο Σταύρος Κοντονής είχε δηλώσει: «Πρέπει να επανεξετάσουμε τη σχέση μας με το κοινό νόμισμα (...). Προεκλογικά είχαμε τονίσει ότι δεν πρέπει να υπάρχει καμία ψευδαίσθηση για το εθνικό νόμισμα και δεν πρέπει να υπάρχει καμία θυσία για το ευρώ. Το νόμισμα δεν είναι φετίχ για εμάς, το έχει πει και ο πρόεδρος και συνάδελφοι βουλευτές».

Στο δρόμο προς την κατάκτηση της εξουσίας, η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ διαπίστωσε ότι για να πετύχει τον στόχο της έπρεπε να καθησυχάσει την πλειονότητα των πολιτών που υποστήριζε την παραμονή στο ευρώ. Οι ψηφοφόροι ήθελαν να γλιτώσουν από τα μνημόνια αλλά δεν ήθελαν να ρισκάρουν τις χειρότερες καταστάσεις που θα έφερνε η επιστροφή στη δραχμή.

Υποσχέθηκαν, λοιπόν, εκείνο που οι πολίτες επιθυμούσαν. Έτσι αναπροσαρμόστηκε το πολιτικό μήνυμα του ΣΥΡΙΖΑ, που πλέον περιελάμβανε και σχίσιμο των μνημονίων και παραμονή στο ευρώ. Στη θέση του σκληρού εκβιασμού μπήκε η υποτιθέμενη συναίνεση των δανειστών. Το νέο ρεπερτόριο περιελάμβανε τον ισχυρισμό ότι «δεν υπάρχει περίπτωση ούτε μια στο εκατομμύριο να πει όχι η Μέρκελ». Οι δανειστές, που μέχρι τότε παρουσιάζονταν σαν αδίστακτοι κερδοσκόποι, εμφανίστηκαν ξαφνικά σαν έτοιμοι να υποκύψουν.

Τα λεκτικά ακροβατικά ήταν ικανά να δώσουν την εξουσία στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά εντελώς ανίκανα να μεταβάλλουν την ισχύ των διεθνών συσχετισμών. Το πρώτο εξάμηνο του 2015 ζήσαμε την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να διαχειριστεί τη σύγκρουση όσων είχε πει με την πραγματικότητα. Η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αναγκασμένη να υπηρετεί τα ίδια της τα ψέματα και να τα αντιμετωπίζει σαν να ήταν αλήθεια. Έκανε έτσι το αδιέξοδο του κόμματος αδιέξοδο της χώρας.

Αν η συμφωνία του Ιουλίου του 2015 είχε γίνει τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς, θα ήταν πολύ ελαφρύτερη και το κόστος ασύγκριτα μικρότερο. Δεν θα είχαν φύγει οι καταθέσεις από τις τράπεζες, δεν θα είχαν μπει τα capital controls, δεν θα είχε χαθεί η αναμενόμενη ανάπτυξη 7% στη διετία, δεν θα χρειαζόταν το κράτος δεκάδες δισεκατομμύρια νέα δάνεια, ούτε να επιβληθούν τόσοι νέοι φόροι.

Όμως μια συμφωνία τον Φεβρουάριο θα σήμαινε την άμεση παραδοχή του ψέματος. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να δραματοποιήσει την κατάσταση για να γλιτώσει από το ψέμα της. Όποια κι αν ήταν η επιδίωξη της προσφυγής στο δημοψήφισμα, το σίγουρο είναι ότι ρίσκαραν τις ζωές των άλλων για να διασωθούν από την απάτη τους.

Μετά από όλα τα δράματα, διαπίστωσαν ότι ο μόνος τρόπος για να μείνουν στην εξουσία ήταν να υπογράψουν και να εφαρμόσουν το νέο μνημόνιο. Το έκαναν χωρίς δισταγμό. Οι ίδιοι παραδέχτηκαν ότι έτσι αποφύγαμε τον κίνδυνο της αποβολής από το ευρώ, έναν κίνδυνο που προηγουμένως θεωρούσαν ανύπαρκτο.

«Οι κοινωνικοί στόχοι του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν σε συνθήκες πυρηνικής καταστροφής που θα προκαλούσε η κατάρρευση των τραπεζών ως συνέχεια της ασφυξίας και της εξόδου από το ευρώ, αν αυτό επιλέγαμε το περασμένο Ιούλη (...). Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν ήταν και δεν είναι ένα προοδευτικό σχέδιο, (...) ήταν το σχέδιο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, του υπουργού οικονομικών της Γερμανίας» είπε ο Αλέξης Τσίπρας στο συνέριο του ΣΥΡΙΖΑ.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι με τους χειρισμούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ η χώρα βρέθηκε ένα βήμα από το Grexit. Και ότι η παραμονή στο ευρώ, από ένα σημείο και μετά, δεν εξαρτιόταν από την Ελλάδα, αλλά από τη θέληση των ξένων. Μπροστά σε αυτό, το αν πράγματι ο Έλληνας πρωθυπουργός προσπάθησε να παραγγείλει δραχμές στον Πούτιν, είναι μια σημαντική λεπτομέρεια, αλλά λεπτομέρεια.