Γιατί δεν φταίει ο Άρης Αμπατζής για την γκάφα του ΥΠΕΞ

Ποτέ στην παγκόσμια ιστορία της Διπλωματίας ένα υπουργείο Εξωτερικών δεν σπεύδει να σχολιάσει επισήμως ένα δημοσίευμα. Πρόκειται για αυτονόητο μέτρο αυτοπροστασίας.

Ποτέ ένας Υπουργός Εξωτερικών, στην προκειμένη περίπτωση ο κ. Νίκος Κοτζιάς, δεν δίνει εντολή έκδοσης επίσημης ανακοίνωσης με αναφορά σε ένα δημοσίευμα αν προηγουμένως δεν συνομιλήσει με τον πρέσβη του ή, σε περίπτωση απουσίας, με τον σύμβουλο πρεσβείας.

Ποτέ ένα Υπουργείο Εξωτερικών δεν φθάνει στο έσχατο σημείο κατάντιας να μη διαθέτει αξιόπιστο τουρκόφωνο στην ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα ή στο Γενικό Προξενείο της Κωνσταντινούπολης. Οι τελευταίοι συνταξιοδοτήθηκαν ή αποχώρησαν εδώ και πολύ καιρό.  Όλοι θυμούνται με δέος τον Επαμεινώνδα, μελετημένο γνώστη της τουρκικής, όστις όταν επρόκειτο για κείμενο του τουρκικού ΥΠΕΞ ανέτρεχε σε εκείνο το φοβερό μαύρο βιβλίο, ενός μέτρου και βάλε πλάτους και μισού μέτρου μήκους, όπου ήταν καταγεγραμμένες όλες οι λέξεις, οι φράσεις και οι ιδιωματισμοί της τουρκικής διπλωματικής γλώσσας, κυρίως με ρίζα αραβική ή φαρσί (περσικά) που αποδίδουν καλύτερα τις έννοιες και τα νοήματα από τα σύγχρονα τουρκικά και που χρησιμοποιούνται από τους Τούρκους διπλωμάτες.

Ούτε η Φραγκώ στην Πόλη, ούτε η Αδελαΐδα στην Άγκυρα υπάρχουν πια ώστε να μεταφράζουν και να επεξηγούν με αξιοπιστία το τι λέγεται ή γράφεται στην Τουρκία για τα θέματα που αφορούν την ελληνική διπλωματία.

Αυτή την στιγμή εργάζεται μόνον στο Γενικό Προξενείο της Πόλης ένας μεταφραστής που έμαθε την τουρκική στην Κύπρο(;) και που καλείται να σηκώσει όλο το βάρος. Στην πρεσβεία της Άγκυρας δεν εργάζεται ούτε ένας πραγματικός τουρκόφωνος, εκτός πιθανά από τον θυρωρό. Τουρκόφωνος που θα είχε την δυνατότητα να αντιληφθεί τις λεπτές διπλωματικές έννοιες, εννοώ.

Σε αυτές τις συνθήκες ο Άρης Αμπατζής, για 27 ολόκληρα χρόνια ανταποκριτής ελληνικών μέσων, μακράν ο καλύτερος όλων όσων κατά καιρούς έμπλεξαν με αυτήν τη δουλειά, με πείρα και γνώση, γιος του σημαντικότερου μεταφραστή από τα τουρκικά στα ελληνικά που διαχειρίστηκε μεταφράσεις ζόρικες όπως τα βιβλία του Γιασάρ Κεμάλ και όχι μόνον, ναι, ο Άρης υπέπεσε σε ένα σημαντικό και επικίνδυνο σφάλμα.

Διαβάζοντας το κείμενο της «Σαμπάχ» στην ηλεκτρονική έκδοση, οφείλει ο καθένας από εμάς τους δημοσιογράφους να παραδεχτεί ότι θα μπορούσε να υποπέσει στο ίδιο σφάλμα.  Χωροταξικά ως προς το κείμενο και νοηματικά, η παρέμβαση της εφημερίδας στα λόγια του Ερντογάν ως προς το «δημοψήφισμα στη Θράκη» θα μπορούσαν να μπερδέψουν και τον εμπειρότερο. Συμβαίνει σε όλους μας δυστυχώς. Καλύτερα να μη συμβεί σε κανέναν μας.

Παρ' όλα ταύτα το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στο σφάλμα του Άρη, αν και το «άδειασμα» από τον διευθυντή του, Μιχάλη Ψύλλο, θύμιζε εποχές άλλες. Δεν απολύεις με αυτόν τον τρόπο και τέτοια ταχύτητα έναν άνθρωπο που εργάζεται για δεκαετίες σε αυτό το πόστο.

Το πρόβλημα εντοπίζεται στον ερασιτεχνισμό και την υστερική διάσταση που προσέλαβε το λάθος αυτό με τις ενέργειες του Υπουργείου Εξωτερικών. Είναι προφανές πως εκεί στην Βασιλίσσης Σοφίας ενεργούν ωσάν να είναι υπάλληλοι του CNN ή καλύτερα του Αλ Τζαζίρα και όχι ως κρατικοί παράγοντες.

Και μία ακόμη κουβέντα για να τελειώνουμε με τους ερασιτέχνες διαχειριστές των εθνικών θεμάτων, ζητημάτων κ.λπ. Ο κάθε υπουργός εξωτερικών αυτής της χώρας θα όφειλε να γνωρίζει και να παίζει στα δάχτυλα τη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. Θα ήξερε, λοιπόν, τι είναι το «Misak-Milli» του 1920, τι συνέβη με την Μουσούλη το 1923, πώς εγκαταλείφθηκε η Μουσούλη το 1926, πώς μετά από συμφωνία με τους Εγγλέζους η Άγκυρα λάμβανε φόρο από την Μουσούλη έως τη δεκαετία του ΄80 και πώς αυτό το μέτρο καταργήθηκε από τον Οζάλ. Θα αντιλαμβανόταν πως ο Ερντογάν βρίσκεται στην πολύ δυσάρεστη θέση να βλέπει την ιστορία να ξαναπερνά μπροστά από τα μάτια του και να κατανοεί πως στο τέλος αυτής της περιόδου ενδεχομένως η Τουρκία όντως να απολέσει εδάφη, όχι στο Αιγαίο, αλλά εκεί κάτω στο Μαρντίν, το Γκαζιαντέπ, στην περιοχή της Μουσούλης και του Αρμπίλ. Ο κάθε υπουργός εξωτερικών θα αντιλαμβανόταν έτσι πως το παίγνιο εκεί κάτω είναι σοβαρό και για τον λόγο αυτόν χρειάζεται σοβαρότητα στις αντιδράσεις και τα σχόλια. Κυρίως θα αντιλαμβανόταν πως δεν ρίχνουμε το φταίξιμο σε έναν δημοσιογράφο που έσφαλε για να καθαρίσουμε την λερωμένη φωλιά μας λόγω ερασιτεχνισμού.