«Αυτοί σκατά λεφτά; Εμείς σκατά δουλειά», «Κάτω η Χούντα των αγορών», «Ποτέ δουλειά την Κυριακή» απεφάνθησαν τα συνδικαλιστικά όργανα των εργαζομένων φροντίζοντας, μάλιστα, να ενημερώσουν για τις προθέσεις τους αφισοκολλώντας και το τελευταίο στενό του κέντρου της πόλης. Αυτό που παλιά ήταν το επιδιωκόμενο, σήμερα είναι το αποφευκτέο. Μια ολόκληρη γενιά που γαλουχήθηκε με το ιδανικό της ήσσονος προσπάθειας και του βολέματος από το παράθυρο στο υπερτροφικό δημόσιο, έκανε σημαία το απόλυτα αντιπαραγωγικό μοντέλο που υπαγορεύει: όσον το δυνατόν λιγότερη δουλειά με όσο το δυνατόν περισσότερα λεφτά. Η δουλειά έπαψε να είναι «εργασία», υπό την έννοια της παραγωγής έργου, και έχει καταστεί το αναγκαίο κακό που αποκλειστικό στόχο έχει το βιοπορισμό. Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που οι οικονομικοί συντελεστές μιας τέτοιας κοινωνίας έχουν φτάσει στο ναδίρ.
Ούτε ξένισαν οι αντιδράσεις στην αναγγελία του υπουργού Ανάπτυξης κ. Κωστή Χατζηδάκη για «προαιρετικό άνοιγμα των καταστημάτων έως 250 τ.μ. τις Κυριακές». Οι οποίες δεν κάμφθηκαν ούτε όταν βγήκαν αναλυτικά ρεπορτάζ που έδειχναν ότι είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη με τόσους ασφυκτικούς περιορισμούς στο συγκεκριμένο θέμα. Άλλωστε, οι ενστάσεις που διατυπώθηκαν κατά της ρύθμισης ως επί το πλείστον δεν βασίζονται σε λογικά επιχειρήματα – σε κάποιες δε περιπτώσεις ούτε καν στην αλήθεια.
Πρώτο και κύριο επιχείρημα ήταν το ότι πολλοί μικροί καταστηματάρχες δεν έχουν τη δυνατότητα να αφήνουν ανοιχτό το μαγαζί τους εφτά ημέρες την εβδομάδα. Κάτι το οποίο αναιρείται από την πρώτη κιόλας λέξη της ρύθμισης, που τεχνηέντως παρακάμπτεται: «προαιρετικό άνοιγμα».
Δεύτερο επιχείρημα, ότι ο κόσμος δεν ψωνίζει διότι δεν έχει λεφτά και όχι γιατί δεν είναι ανοιχτά τα καταστήματα. Σύμφωνοι. Ας γίνει, λοιπόν, η τροπολογία, ας ανοίξουν όσοι προαιρετικά θέλουν και αφού είναι τόσο βέβαιοι για τον ισχυρισμό τους, το αποτέλεσμα θα είναι οι καταναλωτές να μην ψωνίζουν (εφόσον δεν τους λείπουν οι μέρες, αλλά χρήματα) και άρα όσοι προαιρετικά ανοίξουν το κατάστημά τους Κυριακή, αν δουν ότι ο κόσμος δεν ψωνίζει, θα το ξανακλείσουν. Αυτό, άλλωστε θα πει ελεύθερη αγορά.
Το τρίτο επιχείρημα, που έτσι κι αλλιώς εντάσσεται στα πλαίσια του απόλυτου λογικού εκτροχιασμού ο οποίος κυριαρχεί στο δημόσιο διάλογο τελευταία, δεν χρειάζεται καν να απαντηθεί. Το ότι δηλαδή αυτή η ρύθμιση λειτουργεί σε βάρος των μικρών καταστημάτων και ευνοεί τα μεγάλα, διότι η τροπολογία αναφέρει ρητά: «Θα επιτρέπεται για μικρά καταστήματα έως 250 τ.μ». Το εάν κάτι τέτοιο «ανοίγει κερκόπορτες» αφενός μένει να φανεί και αφετέρου εάν πάει να γίνει, ας αντιδράσουμε τότε. Δεν μπορεί μια κοινωνία να αντιδρά στα πάντα, διότι ενδέχεται κάτι να οδηγήσει σε κάτι άλλο στο μέλλον. Απόλυτα σεβαστές είναι οι ενστάσεις που διατυπώνονται από πολλούς για το κατά πόσο επιχειρηματίες θα υποχρεώσουν υπαλλήλους τους (υπό τον πέλεκυ της απόλυσης) να δουλεύουν χωρίς έξτρα αμοιβή τις Κυριακές. Το καλύτερο, λοιπόν, που θα μπορούσε να κάνει το σωματείο των εμποροϋπαλλήλων θα ήταν να απαιτήσει τη διεξαγωγή συνεχών και ενδελεχών ελέγχων και την απαρέγκλιτη επιβολή αυστηρότατων προστίμων για όσους διαπιστωθεί ότι απασχολούν προσωπικό τις Κυριακές χωρίς να τους πληρώνουν. Με αίτημα, ενδεχομένως, ακόμα και το κλείσιμο ενός καταστήματος που παρανομεί.
Άλλωστε, με την εμφάνιση της κρίσης πολλοί καταστηματάρχες έσπευσαν μόνοι τους να ανοίξουν τα μαγαζιά Κυριακές, καταστρατηγώντας σε πολλές περιπτώσεις το νόμο. Αυτό που πάει να κάνει συντεταγμένα η πολιτεία είναι να νομιμοποιήσει την εξ ανάγκης επιλογή κάποιων μικρών καταστηματαρχών. Στις οικονομικές συνθήκες που βιώνει η χώρα, κάθε δυνατότητα που δίνεται είτε για διευκόλυνση των εργαζομένων με ανοιχτά καταστήματα και τις ώρες που τους βολεύει να ψωνίσουν, είτε με τη λειτουργία μικρών επιχειρήσεων που κατά βάση εξυπηρετούν τον πολίτη σε επίπεδο γειτονιάς, μπορεί ενδεχομένως να βοηθήσει στη διάσωση αυτών των μικρών επιχειρήσεων ή έστω στη συντήρησή τους.
Το επιχείρημα που διατυπώθηκε από τον κ. Χατζηδάκη ήταν να γίνει η ελληνική αγορά «πιο σύγχρονη, πιο ευρωπαϊκή και πιο φιλική στους καταναλωτές», με δεδομένο ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι είμαστε η μόνη χώρα στην οποία ισχύουν τόσοι περιορισμοί. Και μπορεί ως κοινωνία να έχουμε εμπεδώσει την ιδέα ότι οι Έλληνες είμαστε οι πιο ξύπνιοι, οι πιο μάγκες και οι πιο φοβεροί τύποι από όλο τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά μια ματιά στο τι γίνεται στις άλλες χώρες επιβάλλεται. Στη γειτονική Ιταλία δεν υπάρχει κανένας απολύτως περιορισμός για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές. Η αγορά είναι ελεύθερη και ο κάθε καταστηματάρχης μπορεί, εάν το επιθυμεί, να ανοίγει το μαγαζί του. Κανένας απολύτως περιορισμός δεν ισχύει επίσης: στη Σουηδία, την Κροατία, την Τσεχία, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβενία, τη Σλοβακία. Στη Μεγάλη Βρετανία, και συγκεκριμένα στην Αγγλία και την Ουαλία, καταστήματα μέχρι 280 τ.μ. λειτουργούν ελεύθερα, ενώ τα μεγαλύτερα μπορούν να ανοίγουν τις Κυριακές για έξι συνεχόμενες ώρες. Στη Σκοτία όχι απλά δεν υπάρχει περιορισµός, αλλά μπορούν να ανοίγουν ακόμα και την Κυριακή του Πάσχα. Στην Πορτογαλία και την Ισπανία ο δήμαρχος έχει το ελεύθερο να αποφασίζει για κάθε περιοχή, ενώ ειδικά στην Ισπανία τα καταστήματα μπορούν σε όλη την επικράτεια να λειτουργούν 8 Κυριακές το χρόνο. Στην Τουρκία υπάρχει σχέδιο νόμου για άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές από τις 10 το πρωί ως τις 5 το απόγευμα.
Στο Βέλγιο, αν το επιθυμεί ο καταστηματάρχης, μπορεί να αντικαταστήσει την Κυριακή με άλλη μέρα. Τα σούπερ μάρκετ επιτρέπεται να μένουν ανοιχτά 6 Κυριακές το χρόνο, ενώ στις τουριστικές περιοχές τα καταστήματα μένουν ανοιχτά τουλάχιστον 13 Κυριακές. Στην Ολλανδία τα καταστήματα μπορούν να μένουν ανοιχτά 12 Κυριακές το χρόνο, ενώ οι δήμαρχοι τουριστικών περιοχών μπορούν να επιτρέψουν στους καταστηματάρχες να αφήσουν ανοιχτά τα μαγαζιά τους όλες τις Κυριακές. Στη Δανία μπορούν να μένουν ανοιχτά 30 Κυριακές το χρόνο. Στη Γαλλία μπορούν να λειτουργήσουν 5 Κυριακές το χρόνο, στην Ισλανδία τα πολυκαταστήματα μπορούν να μένουν ανοιχτά τις Κυριακές 10.00-17.00. Στο Λουξεμβούργο μένουν ανοιχτά 06.00-13.00, ενώ με ειδική άδεια μπορούν να παραμείνουν ανοιχτά και μετά τις 13.00. Στη Φινλανδία τα καταστήματα έως 400 τ.μ. μπορούν να μένουν ανοιχτά χωρίς περιορισμούς, ενώ τα μεγαλύτερα μπορούν να μένουν ανοιχτά 12.00-18.00 τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Στον αντίποδα, ένας τουρίστας που θα έχει την ατυχία να βρεθεί Κυριακή στην Αθήνα, θα μπορέσει να ψωνίσει από τη χώρα μας μόνο αν είναι η Κυριακή πριν τα Χριστούγεννα. Ενδεικτικές του ελληνικού παραλογισμού είναι οι ανακοινώσεις και ο πόλεμος απέναντι στη φετινή ρύθμιση για άνοιγμα των καταστημάτων την τελευταία Κυριακή του χρόνου. Σε αντάλλαγμα, μάλιστα, για την Κυριακη που οι εμποροϋπάλληλοι θα δούλευαν, την Τετάρτη 2/1 τα καταστήματα παρέμειναν κλειστά, τη στιγμή που για όλους τους άλλους εργαζόμενους ήταν μία κανονική εργάσιμη μέρα. Οι εμποροϋπάλληλοι, ωστόσο, κήρυξαν απεργία και μάλιστα έκαναν και διαδήλωση, μη τυχόν βρισκόταν καταστηματάρχης που τολμούσε να πουλήσει.
Το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας σχολίασε το άνοιγμα των καταστημάτων όλες τις Κυριακές ως «ανόητο εφεύρημα», τονίζοντας ότι «οι υπουργοί Χατζηδάκης και Σκορδάς αποφάσισαν αυθαίρετα». Γιατί αν δεν είναι αυθαίρετο να αποφασίζει για την αγορά ο Υπουργός Ανάπτυξης, τότε τι είναι; Η απόφαση, όμως, προκάλεσε και ενδοκυβερνητική έριδα. Σε μια ανακοίνωση με αντιπολιτευτικό ύφος, η κατά τα άλλα συγκυβερνώσα ΔΗΜΑΡ δήλωσε ότι «δεν βοηθάει το εμπόριο, τον εμπορικό κόσμο και τους εργαζομένους». Το γιατί βέβαια δεν μας το εξήγησε. Από τη μεριά του το ΚΚΕ δεν πρωτοτύπησε, έβγαλε τη γνωστή ανακοίνωση-φασόν κατά των μονοπωλίων, ενώ και ο ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε κατά τα ειωθότα. Συγκεκριμένα, ο κ. Στρατούλης δήλωσε: «Η απόφαση της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ για κατάργηση της Κυριακής-αργίας ωφελεί για μια ακόμα φορά τα μεγάλα πολυκαταστήματα και τις πολυεθνικές εμπορικές αλυσίδες», αναφερόμενος πάντα στην προωθούμενη τροπολογία σύμφωνα με την οποία «το άνοιγμα θα επιτρέπεται προαιρετικά μόνο για μικρά καταστήματα έως 250 τ.μ.».
Αυτό που ξένισε πάντως ήταν η πύρινη ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ, το οποίο έσπευσε να αναρωτηθεί «ποιον ακριβώς εξυπηρετεί το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές;» αποδεικνύοντας ότι στο μυαλό του εξακολουθεί να έχει τις συντεχνίες, τους συνδικαλιστές και κάθε άλλον πέραν των απλών πολιτών. Ας λύσουμε, λοιπόν, την απορία του ΠΑΣΟΚ. Τους καταναλωτές εξυπηρετεί. Παράλληλα, ζήτησε να γίνει διαβούλευση με τους φορείς της αγοράς. Εννοείται... Να το συζητήσουμε, να διαβουλευτούμε, άλλωστε... χρόνος υπάρχει! Γιατί να μην κάνουμε και μία επιτροπή;
Στον αντίποδα, οι εμπλεκόμενοι με τον τουρισμό έσπευσαν να καλωσορίσουν την πρωτοβουλία: «Ιδιαίτερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου η οικονομική ζωή τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί σοβαρότατα πλήγματα, μια τέτοια εξέλιξη θα υποστηρίξει σε σημαντικό βαθμό την αύξηση των τουριστικών εσόδων, κυρίως από την ανάπτυξη των city breaks, αλλά και την επάνοδο του συνεδριακού τουρισμού».
"Καταραμένο το κέρδος των Κυριακών"
Σε μία κίνηση απόλυτου αναχρονισμού και επαναφοράς του θεωρούμενου έως τώρα λυμένου ζητήματος διαχωρισμού εξουσιών κράτους-εκκλησίας τοποθετήθηκαν για το θέμα και διάφοροι μητροπολίτες, αλλά και ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος. Ο οποίος εκ της θέσεώς του είναι απολύτως λογικό να υποστηρίξει ότι η Κυριακή είναι μέρα του Θεού, αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με το τι οφείλει να νομοθετήσει η συντεταγμένη πολιτεία για την τόνωση της αγοράς. Αντιδράσεις σημειώθηκαν και από τους μητροπολίτες Πειραιώς και Θεσσαλονίκης, ενώ κορυφαία στιγμή δημόσιου λόγου αποτέλεσε το κήρυγμα του μητροπολίτη Πατρών κ. Χρυσόστομου ο οποίος είπε ότι «το κέρδος της Κυριακής θα είναι καταραμένο! Αυτού του είδους ενέργειες, εντάσσονται στην προσπάθεια αποϊεροποιήσεως της ζωής στην πατρίδα μας», προτρέποντας τους χριστιανούς: «Γεμίστε τις Εκκλησίες την Κυριακή. Είμεθα βέβαιοι ότι οι συνειδητοποιημένοι χριστιανοί δεν θα ψωνίζουν και οι ευσεβείς καταστηματάρχαι δεν θα εργάζονται!»... Πάτερ άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι.
11°
