Τα ελληνοτουρκικά στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή

Ο βασικός στόχος του Σουλτάνου εκείνο το πρωί, έτσι όπως διαμορφώθηκε μετά την απόλαυση που ένιωσε από το εξαίσιο τσάι που του πρόσφεραν οι αυλικοί του, ήταν ξεκάθαρος. Θα έπρεπε να διαμορφώσει ένα πολιτικό κλίμα που θα του επέτρεπε να μοχλεύσει τις ιστορικές συγκυρίες ώστε να επιβάλει ως κυρίαρχη αναφορά στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας την 15η Ιουλίου. Ναι, την ημερομηνία εκδήλωσης της φαρσοκωμωδίας του πραξικοπήματος και άρα τη νομιμοποίηση του δικού του αντιπραξικοπήματος, που δεν ήταν δυστυχώς ούτε φάρσα ούτε και κωμωδία.

Για να υλοποιηθεί το σχέδιο αυτό θα έπρεπε με αποτελεσματικό αλλά και εύσχημο τρόπο να αποδομηθεί ο ιστορικός εχθρός του «νεο-οθωμανισμού», ο Κεμάλ Ατατούρκ, πράγμα δύσκολο αν όχι ακατόρθωτο ακόμη και υπό τις σημερινές συνθήκες. Οι σύμβουλοι του Σουλτάνου ήταν σαφείς. Θα έπρεπε να «μεταλλαχθεί» το περιεχόμενο του βασικού συστατικού στοιχείου που προσκόμισε ο Μουσταφά Κεμάλ στη σύγχρονη ιστορία του Τουρκισμού. Δηλαδή η ίδια η ιδρυτική πράξη της δημιουργίας της Τουρκικής Δημοκρατίας. Άρα τα κείμενα και οι πρόνοιες της Συνθήκης της Λωζάνης. Πρόκειται για το θεμέλιο λίθο που επέτρεψε τη διάσωση ενός τμήματος (της καρδιάς ωστόσο) της κατακερματισμένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το σχέδιο «Επιχείρηση Μουσταφά - Ισμέτ» είχε πλέον εισέλθει σε τροχιά υλοποίησης.

Κάθε φορά που ο Σουλτάνος επιθυμεί να περάσει στις μάζες της Ανατολίας την πολιτική γραμμή, δεν καλεί τους εκδότες και τους δημοσιογράφους στο Σαράι για να τους «μεταδώσει» τη σοφία του, αλλά τους μουχτάρηδες. Δηλαδή, τους κοινοτάρχες. Σαν γνήσιο τέκνο του σύγχρονου ισλαμικού λαϊκισμού, παιδί του μεγάλου δασκάλου Ερμπακάν, ο Σουλτάνος ξέρει πως οι μουχτάρηδες είναι αποτελεσματικότεροι από την κάθε «Σαμπάχ» ή «Χουριέτ» και από κάθε «NTV» ή «CNN TURK». Εκείνη την ημέρα, λοιπόν, στα μεγάλα σαλόνια του Σαραγιού στην Άγκυρα ένας πολυπληθής κύκλος από κοινοτάρχες, της Ανατολίας κυρίως, ανέμεναν με αγωνία την παρέμβαση του πολυχρονεμένου. Διαισθάνονταν πως επρόκειτο για κάτι το σημαντικό.

Η ομιλία του Σουλτάνου άρχισε με την αναφορά στο Σύνταγμα και όχι με τη Συνθήκη της Λωζάνης. Μίλησε για τους «δύο μεθύστακες»… ναι αυτός ήταν ο όρος που επέλεξε, αναφερόμενος στους Μουσταφά Κεμάλ και Ισμέτ Ινονού, που «έστησαν» εκείνο το απαράδεκτο (για τον Σουλτάνο) Σύνταγμα της Τουρκίας. Ο όρος «μεθύστακες» είναι καταλυτικός. Παραπέμπει ευθέως στο συλλογικό ισλαμικό συντηρητισμό της μουσουλμανικής Ανατολίας, στο Ικόνιο και την Καισάρεια, στη Νίγδη, τα Άδανα, την Ούρφα, το Βαν και το Ερζερούμ. Μιλά στην καρδιά του κάθε ευάλωτου και ανοχύρωτου μουσουλμάνου της απέραντης τουρκικής επαρχίας.

Αμέσως μετά ο Σουλτάνος περιέλαβε τη Συνθήκη της Λωζάνης. Όχι για να την αμφισβητήσει ή να την ακυρώσει, όπως μεταδόθηκε. Αλλά για να την αποδομήσει ηθικά στη συνείδηση των ψηφοφόρων της Ανατολίας. Εκεί βρίσκεται η δύναμη του Σουλτάνου.

Ο δρόμος κατόπιν τούτου ήταν ανοιχτός. Η πρόταση έπεσε στην ομήγυρη σαν λουκουμάκι με άρωμα φιστικιού και υφή βελούδινη. Η 15η Ιουλίου ανακηρύσσεται εθνική εορτή, θα είναι αργία και θα συμβολίζει τη νέα μάχη που έδωσε ο Σουλτάνος για εθνική ανεξαρτησία και την επιβίωση του «Ιερού Έθνους μας», όπως είπε χαρακτηριστικά. Οι μουχτάρηδες χαμογέλασαν. Μέχρι εκεί καταλάβαιναν. Θα κατέβαιναν στα χωριά τους, θα πήγαιναν στα τεϊοπωλεία στις γειτονιές και στα σοκάκια και θα πέρναγαν τη γραμμή. Η Συνθήκη της Λωζάνης ήταν μία ήττα. Η 15η Ιουλίου 2016  είναι μία νίκη. Ο πολυχρονεμένος πρέπει να είναι ένας πρόεδρος με πλήρεις αρμοδιότητες, ένα νέο Σύνταγμα που δεν θα παραπέμπει στους «δύο μεθύστακες». Η αποδόμηση του Μουσταφά Κεμάλ άρχισε αλλά θα κρατήσει καιρό.

Την επόμενη ημέρα πήραν φωτιά οι κονδυλοφόροι. Το μήνυμα σαφές και ευανάγνωστο. Η Τουρκία εισέρχεται στην 2η φάση του αντιπραξικοπήματος. Εκείνο της νομιμοποίησης και υλοποίησης του ισλαμικού νεο-φασισμού με θεσμικό ένδυμα και νομικές φιοριτούρες. Τα «τσιράκια» έπιασαν δουλειά, αλλά φευ… η Ιστορία διαθέτει τους δικούς της κανόνες. Κάθε αναλυτής, κάθε άτομο με πέντε δράμια μυαλό και γνώση, κάθε ειδικός, κάθε παλαιός διπλωμάτης που διαχειρίστηκε το διεθνές πλέγμα που συνεπάγεται η Συνθήκη της Λωζάνης, αντέδρασε, έγραψε, μίλησε στα κανάλια, παρενέβη στο διαδίκτυο. Όχι, δεν είναι πολυάριθμη αυτή η σκεπτόμενη ελίτ μπροστά στους πολυπληθείς «ψεκασμένους» της Τουρκίας. Είναι όμως διεθνώς γνωστή και απολαμβάνει ακόμη και κάποιας εκτίμησης στο μέσο τούρκο πολίτη, τουλάχιστον των αστικών περιοχών.

Το διαδίκτυο στην Τουρκία «έπηξε» εκείνη την επόμενη ημέρα από θεωρίες συνωμοσίας. Δημοσιογράφοι και ειδικοί κατέφυγαν στο ασφαλές λιμάνι που ακούει στο όνομα Σεπτάπ Ντεμιρτζή, καθηγήτρια πολιτικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, αδιαμφισβήτητη διεθνώς ειδικός επί θεμάτων της Συνθήκης της Λωζάνης. Η γυναίκα αναγκάστηκε να προβεί σε δημόσιες δηλώσεις υπό την πίεση των ανεξάντλητων θεωριών συνωμοσίας. Όχι, λοιπόν. Η Συνθήκη της Λωζάνης δεν έχει καταληκτική ημερομηνία το 2023 και όχι δεν περιλαμβάνει «μυστικά πρωτόκολλα». Δύο ημέρες μετά, η ντεμέκ δημοκρατική αντιπολίτευση, το κόμμα των Ρεπουμπλικανών που έχει ενταχθεί στη Σοσιαλιστική Διεθνή,  άκουσον, κατηγορεί τον Σουλτάνο ότι παρέδωσε 16 νησίδες, νησιά και βραχονησίδες στην Ελλάδα. Πρόκειται για τα 16 γνωστά σημεία στις «γκρίζες ζώνες» κατά την τουρκική διπλωματία, πέντε κάτω από την Κρήτη, τα νησάκια στην ανατολική συνοριογραμμή, ένας βράχος (στρατηγικό σημείο για υφαλοκρηπίδες κ.λπ.) στο Κεντρικό Αιγαίο, δηλαδή τα απολύτως γνωστά. Την επόμενη ημέρα ο δήμαρχος Άγκυρας, μουχτάρης με τα όλα του, πιστό κατοικίδιο του νεο-οθωμανικού θερμοκηπίου, δημοσιεύει το χάρτη του Αιγαίου όπως θα έπρεπε να είναι προ Συνθήκης της Λωζάνης. Με την Αίγινα υπό οθωμανική κυριαρχία.

Μα κανείς δεν γνωρίζει στην Τουρκία (αλλά και στην Ελλάδα), εκτός των ειδικών, πως κανένα νησί του Αιγαίου (εκτός Δωδεκανήσου) δεν παραχωρείται από τη Συνθήκη της Λωζάνης; Πως τα νησιά αυτά κατελήφθησαν «manus militari» κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και πως η Συνθήκη της Λωζάνης απλά εμπεριέχει την απόλυτη δέσμευση της Τουρκίας περί μη διεκδίκησης πρώην οθωμανικών εδαφών, αναφορά που αφορά το σύνολο των συνυπογραφόντων τη Συνθήκη, από το Ιράκ και τη Συρία έως την πρώην Σοβιετική Ένωση, τη Βουλγαρία και τις Κεντρικές Δυνάμεις, τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία κ.λπ. Παράλληλα αποδίδονται στην τουρκική διοίκηση η Ίμβρος και η Τένεδος, υπό ειδικό ωστόσο καθεστώς.

Στην Ελλάδα ως συνήθως επικράτησε ο γνωστός υπερβάλλων ζήλος, τουτέστιν πανικός, εκπορευόμενος κατ’ αρχήν από τα ΜΜΕ, αλίμονο, και τους γνωστούς αγνώστους να ομιλούν περί εθνικών δικαίων κ.λπ. κ.λπ. Δεν έγινε άραγε αντιληπτό πως η αναφορά του Σουλτάνου στη Συνθήκη αφορούσε μία εσωτερική υπόθεση στην Τουρκία, ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ του Οθωμανισμού και του Κεμαλισμού, μία αναβίωση ενός εσωτερικού καβγά που εξελίσσεται εδώ και 70 χρόνια, καβγάς που καταδεικνύει πως η συμβίωση του τουρκικού Ισλάμ και του κοσμικού Κεμαλισμού ήταν, είναι και θα είναι αδύνατος και πως αποτελεί την καρδιά του προβλήματος που ταλανίζει από το 1919 την Τουρκική Δημοκρατία; Η τοποθέτηση του νεοπαγούς Σουλτάνου επανέφερε στο φως της δημοσιότητας την πραγματική αλήθεια. Ότι η σημερινή Τουρκία είναι μέρος του προβλήματος και όχι μέρος της λύσης του ζητήματος της Εγγύς Ανατολής.

Θα αρκούσε μία αυστηρή, βρετανικού τύπου και «πατρικού ύφους» ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ. Του στιλ «Αποστέλλουμε επειγόντως τα επίσημα κείμενα των Συνθηκών που προηγήθηκαν, καθώς και αυτών της Συνθήκης της Λωζάνης, στο πολιτικό γραφείο του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας. Προφανώς οι συνεργάτες του κ. Ερντογάν για λόγους αγνώστους σε εμάς απέφυγαν να τον ενημερώσουν περί του ακριβούς περιεχομένου των Συνθηκών. Σημειώνουμε πως τα κείμενα είναι μεταφρασμένα στη σύγχρονη τουρκικήν. Ευχόμεθα καλήν ανάγνωσιν. Είμεθα εις την διάθεσίν σας για κάθε άλλη πληροφορία επί του συγκεκριμένου αντικειμένου». Και πέραν τούτου ουδέν. Αλλά βλέπετε ο «ψεκασμός» έχει επιβάλει την παρουσία του παγκοσμίως. Είναι εύπεπτος και παραγωγικός.

Υ.Γ. Θα αποτολμούσα μία παρέμβαση η οποία απευθύνεται προσωπικά στον κ. Ταγίπ Ερντογάν. Αυτή την περίοδο όπου κάθε διανοούμενος, συγγραφέας, δάσκαλος, καλλιτέχνης, δημοσιογράφος που σέβεται τον εαυτό του και την κοινωνία, αναμένει με αγωνία, τα ξημερώματα, όχι το γαλατά αλλά τους άνδρες της ΜΙΤ για να τον συλλάβουν, αυτή την περίοδο όπου οι φυλακές είναι πλήρεις δημοκρατικών πολιτών και όχι εγκληματιών οι οποίοι αποφυλακίστηκαν, αυτές οι ημέρες δικαιολογούν την παράφραση των στίχων του μεγάλου σας ποιητή Ναζίμ Χικμέτ. «Αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται, γιατρέ μου, στην Ελλάδα, η άλλη μισή στην Καππαδοκία βρίσκεται». Για να εξηγούμεθα.