Παιδεία: Η ισοπέδωση είναι ταξική σε βάρος των φτωχών

Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες των ταξικών διαφορών. Ο ένας είναι η κατάργησή τους με την απαγόρευση απόκτησης πλούτου. Ο άλλος είναι η απελευθέρωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ώστε να μπορεί να προσφέρει δουλειές και εισοδήματα στους περισσότερους, με παράλληλη μεταφορά πλούτου από τους ισχυρούς στους αδύναμους μέσω της κοινωνικής πολιτικής.

Και οι δύο τρόποι δοκιμάστηκαν στη μεταπολεμική Ευρώπη. Η ισοπέδωση των πάντων προς τα κάτω από καθεστώτα ακραίας καταπίεσης ήταν το αποτέλεσμα του πρώτου τρόπου. Η δημιουργία ανεπτυγμένων οικονομιών, ελεύθερων κοινωνιών και ισχυρού κοινωνικού κράτους ήταν το αποτέλεσμα του δεύτερου.

Προβλήματα υπάρχουν και θα υπάρχουν παντού και πάντα. Όμως δεν αναιρούν το γεγονός ότι οι σύγχρονες δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες κατέκτησαν τη μεγαλύτερη ευημερία, ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Το εκπαιδευτικό σύστημα είχε μεγάλη συμβολή στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Οι επιστήμονες που έβγαζε στήριξαν την παραγωγή και στελέχωσαν τους θεσμούς. Παράλληλα, παιδιά φτωχών οικογενειών άλλαξαν κοινωνική τάξη μέσω των σπουδών.

Η παιδεία στην Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια δείχνει να αποκλίνει από τον ευρωπαϊκό δρόμο. Επενδύθηκαν τεράστια ποσά σε υποδομές και γέμισε η χώρα πανεπιστήμια και ΤΕΙ που χωρούν τους πάντες και έτσι ικανοποιήθηκε η επιθυμία της ελληνικής οικογένειας να δει το παιδί της φοιτητή, προς το συμφέρον των τοπικών κοινωνιών που φιλοξενούν τις σχολές. Η χρεοκοπημένη Ελλάδα επιμένει να τροφοδοτεί πλουσιότερες χώρες με έτοιμους επιστήμονες –για τους οποίους εκείνες δεν έχουν ξοδέψει τίποτε– ενώ ο αναχρονισμός ενός διαλυτικού «εκδημοκρατισμού» καθηλώνει τις σπουδές.

Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που ανέλαβαν να χειριστούν τα ζητήματα της παιδείας υποστήριζαν για δεκαετίες φαινόμενα βίας και καταστροφών, βλέποντας την εκπαίδευση σαν χώρο επαναστατικής δράσης. Σήμερα, από θέσεις ευθύνης, πιστοί στην ίδια ιδεολογία που ισοπέδωσε τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, προωθούν ένα στόχο: τον εξισωτισμό, την υποχρεωτική εξάλειψη των διαφορών. Παράλληλα, ικανοποιώντας την απαίτηση πολλών εκπαιδευτικών για λιγότερη προσπάθεια και καμία αξιολόγηση, συντηρούν μια εκπαίδευση χαμηλών στόχων και αναιρούν έτσι τη λειτουργία της ως μέσο ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας.

Οι πλούσιοι δεν εξαρτώνται από τη δημόσια εκπαίδευση, αυτοί που θα πληρώσουν την εξίσωση προς τα κάτω είναι τα φτωχότερα στρώματα. Η κατάργηση της επιλογής των μαθητών στα Πειραματικά Γυμνάσια στερεί τη δυνατότατα από μαθητές με καλύτερες επιδόσεις να βρεθούν σε ένα σχολικό περιβάλλον που θα ενισχύει τις δεξιότητές τους. Βεβαίως, όποιος έχει λεφτά πηγαίνει σε όποιο ιδιωτικό σχολείο θέλει. Όποιος δεν έχει, αλλά έχει ικανότητες, θα πρέπει να αρκεστεί στο σχολείο της γειτονιάς του.

Αντίστοιχα, όσοι έχουν χρήματα μπορούν να σπουδάσουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Οι υπόλοιποι θα αρκεστούν σε πανεπιστήμια τα οποία καταστρέφονται ανεμπόδιστα, συνδιοικούνται από τις κομματικές παρατάξεις και μειοψηφίες τα κρατούν υπό κατάληψη για ολόκληρα εξάμηνα.

Κι όταν έρθει η ώρα της διεκδίκησης θέσεων στην αγορά εργασίας, οι απόφοιτοι των καλών πανεπιστημίων θα παίρνουν τις καλές δουλειές. Ενώ το πανεπιστήμιο παλιότερα συνέβαλε στο να ξεπερνιούνται οι ταξικές διαφορές, το πανεπιστήμιο της ισοπέδωσης τις αναπαράγει με το χειρότερο τρόπο.

Η εμμονή στην απαγόρευση των ιδιωτικών πανεπιστημίων λειτουργεί επίσης ταξικά. Παρά την υπερεπάρκεια των επιστημόνων, δεν είναι σωστό να αποκλείεται κανείς από το να σπουδάσει αυτό που θέλει, όταν μάλιστα δεν θα χρειάζεται να πληρώνουν οι φορολογούμενοι τις σπουδές του. Υπάρχουν οικογένειες που θα μπορούσαν να πληρώσουν δίδακτρα σε πιστοποιημένα ιδρύματα στον τόπο τους, όχι όμως τη διαμονή και φοίτηση σε μια ευρωπαϊκή πόλη – πράγμα εύκολο για μια πλουσιότερη οικογένεια. Η απαγόρευση πάλι τους φτωχότερους θίγει.

Ο παραλογισμός να στέλνουμε φοιτητές και χρήματα σε άλλες χώρες για μια δραστηριότητα που μπορεί άριστα να γίνει εδώ, προσελκύοντας επιπλέον και ξένους φοιτητές (όπως γίνεται στην Κύπρο και την Τουρκία) στερεί θέσεις εργασίας και οικονομική ανάπτυξη, ενώ παράλληλα ενισχύει τη μετανάστευση διδακτικού προσωπικού. Στην Ελλάδα οι βολεμένοι του πελατειακού κρατισμού έχουν την πολυτέλεια να αντιμετωπίζουν με περιφρόνηση τις δουλειές που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν στον ιδιωτικό τομέα.

Το πρόβλημα γίνεται πιο εμφανές όταν εκείνοι οι οποίοι εμφανίζονται ορκισμένοι αντίπαλοι της ιδιωτικής εκπαίδευσης σπεύδουν πρώτοι και καλύτεροι να απολαύσουν τα αγαθά της. Την προτιμούν για τα παιδιά τους, ακόμη και για το νηπιαγωγείο. Δεν πρόκειται για μια προσωπική τους υπόθεση, η οποία θα πρέπει να βρίσκεται εκτός δημόσιας κριτικής, όπως δεν είναι προσωπική υπόθεση όταν ένας οικολόγος πολιτικός αφήνει τα σκουπίδια του στην παραλία.

Η προτίμηση των πολέμιων της ιδιωτικής εκπαίδευσης στα ιδιωτικά σχολεία δεν είναι απλώς μια πράξη υποκρισίας. Είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό. Είναι η συμπεριφορά της νομενκλατούρας την εποχή των κομμουνιστικών καθεστώτων. Τα μέλη της νομενκλατούρας συγκροτούσαν την κομματική και κρατική ελίτ, που ήταν υπεύθυνη για τη φτώχεια, την ανέχεια και την έλλειψη ευκαιριών του υπόλοιπου πληθυσμού. Μόνο που η νομενκλατούρα εξαιρούσε τον εαυτό της από τη μιζέρια στην οποία καταδίκαζε τους υπολοίπους και απολάμβανε όλα τα αγαθά του καπιταλισμού.

Έτσι και στη σημερινή Ελλάδα, εκείνοι που είναι υπεύθυνοι για την ισοπέδωση της παιδείας εξαιρούν τα παιδιά τους από το υποβαθμισμένη εκπαίδευση που επιβάλλουν και τα στέλνουν στα ιδιωτικά σχολεία. Ο εξισωτισμός είναι για τους άλλους, γιατί ως γνωστόν «όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα».