Η δειλία της σιωπής

«Καιρός του σιγάν και καιρός του λαλείν» (Εκκλησιαστής)

Στα αμέσως προηγούμενα χρόνια κατακλυστήκαμε από τη βροντερή και ευαίσθητη φωνή των διανοουμένων της Αριστεράς. Άλλοι πρόθυμοι εκφραστές, άλλοι συμπρόθυμοι υπηρέτες της εξουσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Τους δονούσε η ανάγκη σωτηρίας της χώρας. Ύμνησαν την επερχόμενη τότε «Κυβέρνηση Κοινωνικής Σωτηρίας». Ακάματοι εργάτες υπέρ των συμφερόντων του λαού. Βαθιά συγκινημένοι πάντα από την «πείνα των άλλων».

Πρόκειται κατά κανόνα για μέλη του καθηγητικού κατεστημένου της χώρας που, κατά το παρελθόν, εκμεταλλευόμενα τις ευκαιρίες του «συστήματος», συνωστίστηκαν πολλές φορές γύρω από την τράπεζα της εξουσίας.

Αν ζούσε σήμερα ο αββάς Ντινουάρ θα έγραφε τη «Δειλία της Σιωπής». Το 1791, ο αββάς Ντινουάρ εκδίδει πραγματεία με τίτλο «Η τέχνη της σιωπής». Στη μικρή αυτή πραγματεία, ο Ντινουάρ με τρόπο ευφυή και έμπνευση παράδοξη, υπογραμμίζει, όπως οι σχολιαστές του επισημαίνουν, ότι η σιωπή αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της ευφράδειας. 

Στην περίπτωσή μας, οι διανοούμενοι του ΣΥΡΙΖΑ θα αποτελούσαν αφορμή για μια καλή πραγματεία. Εδώ μάλλον ο Ντινουάρ θα απογύμνωνε την πανουργία της σιωπής των γνωστών μας διανοουμένων. Και με την τέχνη της γραφής του θα μας μιλούσε για το μηχανισμό της υποταγής και της εθελοδουλίας.

Είναι πράγματι αξιοσημείωτη η παρατεταμένη αφωνία ανθρώπων λεγομένων πνευματικών, που σιωπούν μπροστά σε όλα αυτά που συμβαίνουν στη χώρα. Ανίκανοι για στοιχειώδη αυτοκριτική, καθηγητές που στήριξαν ψηφοδέλτια με επίγνωση του μεγάλου ψεύδους, σήμερα απέχουν και σιωπούν. Ούτε μια αυτοδικαιωτική εξήγηση για το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα, ποιοι παράγοντες όρισαν την τροπή τους, πώς ερμηνεύεται ο κυνισμός που υποστήριξαν.

Αυτοί που τώρα σιωπούν είχαν στο παρελθόν εύκολη την καταγγελία. Αφού λιθοβόλησαν συκοφαντικά τους αντιπάλους τους, τώρα κρύβονται στο καταφύγιο της δειλίας τους. Σε αυτούς τους αρνητές της κριτικής σκέψης και τους οπαδούς της δειλίας της σιωπής, ταιριάζουν τα λόγια του ποιητή Γιώργου Θέμελη:

«Αν είναι ανήσυχη, άγρυπνη και δε σ’ αφήνει να κοιμηθείς,

Μπορείς να την πουλήσεις την ψυχή σου την ανυπόφορη,

Ν’ αγοράσεις μιαν άλλην Ψυχή, τριμμένη, ανώδυνη, φτηνή.

Μπορείς να τη βάλεις στο σφυρί

Στον πλειστηριασμό παλαιών αντικειμένων.

Μπορείς να ανταλλάξεις τη βαριά καρδιά σου τη φορτική

Και την ασήκωτη. Μπορείς

Να ξεπουλήσεις όσο – όσο την άχρηστη θλίψη σου»

Υ.Γ. «Η τέχνη της σιωπής» του αββά Ντινουάρ, όπως σημειώθηκε, κυκλοφόρησε το 1791. Πρόκειται για επανέκδοση ανώνυμης πραγματείας του ιησουίτη Πιερ ντι Ροσσέλ. «Η τέχνη της σιωπής» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη (2007).