Καλώς ήρθατε στην εποχή των τεράτων

Οι «λαοί» έχουν το δικαίωμα να αυτοκτονούν. Αρκεί να τους προσφέρεις το όπλο και να τους παροτρύνεις να προχωρήσουν. Και ένα τέτοιο όπλο είναι το δημοψήφισμα επί σοβαρών και σύνθετων ζητημάτων που αφορούν τη ζωή όλων και κυρίως των επόμενων γενιών. Ζητημάτων που δεν επιδέχονται απλουστευτικά διλήμματα του στιλ «ΝΑΙ ή ΟΧΙ», «ΙΝ or OUT».

Γι’ αυτό και οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν επιλέξει ως σύστημα διακυβέρνησης την αντιπροσωπευτική και όχι την άμεση δημοκρατία. Οι πολίτες εκλέγουν τους «τεχνικούς της εξουσίας» και αναθέτουν σ’ αυτούς τις μεγάλες επιλογές. Η μάζα δεν έχει τα αναλυτικά, τεχνικά και πολιτικά εργαλεία ούτε την αναγκαία πληροφόρηση για να πάρει κρίσιμες αποφάσεις, όπως, τη συμμετοχή σε πόλεμο ή την αποχώρηση από μια μεγάλη συμμαχία. Η μάζα είναι ευάλωτη στις σειρήνες του λαϊκισμού και του ψεύδους, που μπορούν να παρασύρουν τη χώρα σε ανεπίστρεπτες καταστροφές. Όχι βέβαια πως δεν είναι οι ελίτ.

Όταν όμως οι εκλεγμένες ηγεσίες είναι ανίκανες και ψοφοδεείς, δεν έχουν σχέδιο και όραμα για το μέλλον, τότε αποποιούνται τη θεσμική τους ευθύνη και ρίχνουν το μπαλάκι στο «λαό». Δηλαδή τον δίνουν βορά στα σκυλιά της δημαγωγίας. Αν αυτός αφεθεί και αποφασίσει συναισθηματικά σε περιβάλλον άκρατου λαϊκισμού, τότε η αυτοκτονία είναι το πιθανότερο ενδεχόμενο. Η επόμενη μέρα αποκαλύπτει την αλήθεια αλλά είναι πλέον αργά.

Στην Ελλάδα το ζήσαμε πριν ένα χρόνο με το περίφημο δημοψήφισμα του ΝΑΙ ή ΌΧΙ στο προτεινόμενο σχέδιο διάσωσης Γιούνκερ. Η πλειοψηφία, υπό την παρότρυνση των εγχώριων αντιδυτικών πολιτικών δυνάμεων, βρήκε την ευκαιρία να εναντιωθεί στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που δεν δέχονταν να μας χρηματοδοτούν τα ελλείμματα χωρίς μεταρρυθμίσεις. Ευτυχώς η κυβέρνηση δίστασε στο τέλος να πατήσει τη σκανδάλη και σωθήκαμε από την ολοκληρωτική καταστροφή. Προλάβαμε όμως να κλείσουμε τις τράπεζες, να χρεωθούμε σχεδόν 80 δις επιπλέον και να εξασφαλίσουμε, άγνωστο πόσες, νέες χρονιές ύφεσης. Χορέψαμε όμως στο Σύνταγμα, εκτονωθήκαμε «αξιοπρεπώς» και μετά βάλαμε την ουρά στα σκέλια και υπογράψαμε ένα χειρότερο μνημόνιο.

Κάπως ανάλογα το είδαν και οι Βρετανοί. Αφέθηκαν στις κραυγές και τις υποσχέσεις των Τζόνσον, Φάρατζ και άλλων ευρωσκεπτικιστών, ρατσιστών, ακροδεξιών, κατανάλωσαν λαίμαργα τα σκουπίδια του κίτρινου τύπου, ανακάλεσαν στη μνήμη τους περασμένα μεγαλεία και οδήγησαν τη χώρα τους εκτός ενωμένης Ευρώπης. Την επόμενη μέρα όμως δεν πανηγύρισαν καθώς έβλεπαν τη στερλίνα να βυθίζεται. Οι χειραγωγοί άρχισαν να τα γυρίζουν και να παραδέχονται ότι τους είπαν ψέματα. Θρυμμάτισαν το κοινωνικό τους συμβόλαιο, διχάστηκαν χωρίς καμιά αιτία και θα συνεχίσουν να διχάζονται σε κλίμα απομονωτισμού, αποσχιστικών διαθέσεων (Σκωτία, Β, Ιρλανδία) και οικονομικής ανασφάλειας. Το δικαίωμα ενός «λαού» να αυτοκτονεί, το κέρδισαν με το σπαθί τους. Ποιος έχει σειρά;

Η μεταφορά μεγάλου μέρους της παραγωγής στις αναπτυσσόμενες χώρες χτύπησε την άλλοτε κραταιά ευρωπαϊκή εργατική τάξη και σε συνδυασμό με τις ισχυρές μεταναστευτικές ροές προκάλεσαν ρωγμές στην ευημερία και την ασφάλεια. Οι παρίες του τρίτου κόσμου διεκδίκησαν και πήραν κάτι από το δυτικό όνειρο. Μετά τις εποχές της σοσιαλδημοκρατίας και του φιλελευθερισμού, εποχές αυξανόμενης ευημερίας και πολιτικής σταθερότητας, η Ευρώπη εισέρχεται με βήμα γοργό στην εποχή των τεράτων. Απειλείται από ακροδεξιούς εθνικιστές στον Βορρά και αριστερούς(;) τσαρλατάνους στον Νότο, που την προτρέπουν να αναζητήσει ένα καλύτερο μέλλον στο διχασμό, την ξενοφοβία και την εθνική περιχαράκωση. Λησμονεί ότι η ισχύς είναι και ήταν πάντοτε στην ένωση, το διάλογο και τη συνεργασία.

Πολλοί λένε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται αλλαγές, αλλά δεν βλέπω κάποιον να τις προτείνει συγκεκριμένα. Ομιλούν για ένα νέο όραμα που μπορεί και να μην υπάρχει. Για νέο παραγωγικό μοντέλο που είναι προς το παρόν δυσδιάκριτο. Για έλλειμμα δημοκρατίας, στο πιο δημοκρατικό σύστημα της παγκόσμιας ιστορίας. Οι σημερινές ευρωπαϊκές πολιτικές ελίτ αδυνατούν να υποστηρίξουν τo υπάρχον οικοδόμημα αυτής και όχι μιας άλλης ιδεατής και μελλοντικής ενωμένης Ευρώπης. Το πρόβλημα δεν είναι στο οικοδόμημα μέσω του οποίου η Ευρώπη διανύει την καλύτερη περίοδο της Ιστορίας της. Είναι η έλλειψη ισχυρών πολιτικών ταγών που μας αφήνει έκθετους στην επερχόμενη «νέα εποχή των τεράτων». Πιο πίσω, καραδοκεί ο πόλεμος.