Εντολή πρωθυπουργού, να παραδώσετε τα κινητά σας…

«Προς το πίσω μέρος του κτιρίου, τρεις αίθουσες στέγαζαν τεχνουργήματα της Στάζι σε γυάλινες προθήκες: ένα κουτί με ψεύτικα μουστάκια και περούκες, μαζί μετα απαραίτητα σωληνάρια κόλλας· γυναικείες πλαστικές τσάντες με ενσωματωμένα μικρόφωνα κρυμμένα στα πέταλα ενός διακοσμητικού λουλουδιού από χάντρες· κοριοί τοποθετημένοι στους τοίχους διαμερισμάτων και μια στοίβα επιστολών που δεν έφτασαν ποτέ στη Δύση».

Anna Funder, «Stasiland - Ιστορίες πίσω από το τείχος του Βερολίνου», εκδ. Οκτώ

Ήταν πριν από τέσσερις μέρες, απόγευμα, σε ένα καφέ κοντά στη Νομική που δεν έχουν απαγορεύσει το κάπνισμα. Η πηγή μας υπήρξε υψηλόβαθμο στέλεχος υπηρεσιών, και έχει πολλά χρόνια, τώρα, ειδικευτεί στα κινητά τηλέφωνα και τη χρήση τους από μυστικές υπηρεσίες. Όσες φορές και αν είχαμε συναντηθεί στο παρελθόν, ήταν από τα πρώτα πράγματα που παρατηρούσε, δίνοντας την εντύπωση ότι είναι καθυστερημένος. Το ίδιο έκανε και τώρα, πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι. Αντί να κοιτάζει τον άλλον στο πρόσωπο τον κοιτάζει στο κινητό ψάχνοντας να βρει πού το έχει, πώς το κρατά, πού κοιτά η οθόνη, πού το μικρόφωνο, πού το ακουστικό, πού η κάμερα, αν έχει και δεύτερη κάμερα. Κουραστικός τύπος, αλλά τι να κάνεις… «Έτσι είναι αυτοί» σκέφτεσαι και συνεχίζεις τη συζήτηση μαζί του. Αλλιώς δεν αντέχονται. Και αξίζει τον κόπο γιατί, τουλάχιστον ο συγκεκριμένος, είναι ένας από τους πιο έξυπνους ανθρώπους ή, αλλιώς, η χαρά του δημοσιογράφου. Έχει «ακούσει» κι έχει «ακούσει» στη ζωή του… Και ένα από τα πειράγματα που μπορεί να του κάνει κάποιος είναι να του στείλει στη γιορτή του εντομοκτόνο ειδικό για κοριούς…

«Πλάκα-πλάκα, εσύ συμβούλευσες τον πρωθυπουργό να μαζέψει τα κινητά τηλέφωνα από τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου τις προάλλες;» ρώτησα αστειευόμενος. Αλλά αυτός το σοβάρεψε κατ’ ευθείαν: «Κοίτα να δεις, δεν ξέρω ποιοι τον συμβουλεύουν αλλά μάλλον τον έχουν τρομάξει. Αλλιώς δεν εξηγούνται, όπως μαθαίνω, οι τόσες πολλές παραγγελίες, πάνω και κάτω από το τραπέζι, για παρακολουθήσεις κινητών προς την ΕΥΠ. Δεν ξέρω να σου πω αριθμούς, αλλά η υπόθεση με τους εκβιασμούς αυτών των τύπων που λέγανε ότι είναι δημοσιογράφοι, άνοιξε πολύ την όρεξη σε διαφόρους που ζητούν όχι απευθείας να παρακολουθηθεί κάποιο κινητό γιατί ξέρουν ότι χωρίς άρση απορρήτου δεν γίνεται αλλά διερευνούν αν μπορούν να ζητήσουν την άρση βάσει του τάδε ή του δείνα άρθρου του νόμου. Ξέρουν, όμως, ότι ο νόμος είναι συγκεκριμένος».

Στην ουσία, αυτό που προκύπτει από τη συζήτηση με τον ειδικό είναι ότι υπάρχει μια ολοένα και αυξανόμενη τάση, σε καμία περίπτωση επίσημη και να είναι σαφές αυτό, από διάφορους που με τον έναν ή άλλον τρόπο σχετίζονται ή λένε ότι σχετίζονται με κυβερνητικά στελέχη, να ψάχνουν πληροφορίες για παρακολουθήσεις κινητών. «Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο» θα πει ο συνομιλητής μας. «Κάθε φορά που υπάρχει στην επικαιρότητα θέμα διαπλεκομένων, πραγματικών ή όχι, και κανείς δεν μπορεί να βγάλει άκρη, η ζήτηση για παρακολουθήσεις αυξάνεται. Και δεν έχει συμβεί μόνο με αυτή την κυβέρνηση. Απλώς, είναι ζήτημα εμπειρίας και τακτ, όποιος δεν έχει το ένα δεν έχει και το άλλο. Αυτή τη φορά, λένε κάποιες πηγές, η αναζήτηση τρόπων παρακολούθησης κινητών γίνεται άγαρμπα...»

Στις 3 Μαρτίου 2016 συνεδρίαζε το υπουργικό συμβούλιο. Είχε προηγηθεί εκείνο το δημοσίευμα του «Βήματος» για τη συνάντηση του Αλ. Τσίπρα με τον Στ. Ψυχάρη ενώ παράλληλα, χωρίς καμία σχέση η μία υπόθεση με την άλλη, βρισκόταν σε εξέλιξη η επιχείρηση παρακολούθησης των διαλόγων του κυκλώματος των «δημοσιογράφων» εκβιαστών. Είχαν κυκλοφορήσει πολλές φήμες ότι η προεκλογική συνάντηση του πρωθυπουργού με τον εκδότη του «Βήματος» δεν είχε αποτυπωθεί μόνο στους εγκεφάλους των δύο αντρών, άντε και στον εγκέφαλο της γάτας Ιμαλαΐων που ήταν αυτόπτης μάρτυρας, σύμφωνα με το δημοσίευμα. Οι φήμες έλεγαν –και συνεχίζουν να λένε και στις μέρες μας– ότι «υπήρχαν αποσπάσματα της συνομιλίας των δύο σε κινητό τηλέφωνο». Άγνωστο πού, άγνωστο πώς, άγνωστο τι…

Πριν οι υπουργοί μπουν στην αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου στο κτίριο της Βουλής, είδαν κάποιους υπαλλήλους με σακουλάκια και κάτι ταμπελίτσες στα χέρια, σαν να έπαιζαν σε κάποιο επεισόδιο του CSI. «Εντολή πρωθυπουργού, να παραδώσετε τα κινητά σας, θα τα πάρετε μετά» άκουσαν να τους λένε. Επικράτησε ένα σχετικό σούσουρο αλλά δεν είχαν επιλογή. Κάποιοι είπαν ότι «και άλλες φορές έχουμε πάει σε υπουργικό συμβούλιο και με τα κινητά ανοιχτά». Η απάντηση ήταν ίδια για όλους: «Εντολή πρωθυπουργού». Ήταν σαφές ότι εκείνη η φορά δεν ήταν ίδια με τις άλλες. Και όχι για αυτά που ειπώθηκαν, αν δούμε την ειδησεογραφία που προέκυψε. Αυτό που έκανε εντύπωση ήταν ότι η διαδικασία αυτή δεν έγινε εν κρυπτώ αλλά παρουσία δημοσιογράφων και υπό καθεστώς, σχεδόν, υποχρεωτικής φωτογράφισης. Κάτι δεν πήγαινε καλά. Κάτι δεν έβγαζε νόημα.

Εκτός από τη σκέψη ότι ο πρωθυπουργός είχε στόχο να μεταδώσει, όχι μόνο στην κοινή γνώμη, το ακόλουθο: « Έχω παντού εχθρούς, δεν μπορώ ούτε τους υπουργούς μου να εμπιστευθώ και παίρνω τα μέτρα μου». Ούτε, όμως, και κάποιος από το υπουργικό συμβούλιο φάνηκε να θίγεται από μια τέτοια κίνηση που, αν μη τι άλλο, συμβόλιζε τουλάχιστον την έλλειψη εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού στους υπουργούς του.

Από την άλλη, υπάρχει ακόμα ένα στοιχείο που οδηγεί στην επικοινωνιακή οδό του πρωθυπουργού και τη μετάδοση μηνύματος στην κοινή γνώμη για δική του χρήση. Ήδη από τον Ιανουάριο του 2002 και με πρωτοβουλία του τότε προέδρου της Βουλής Απόστολου Κακλαμάνη είχε τοποθετηθεί στη Βουλή ειδικό μηχάνημα που δεν επιτρέπει τη λειτουργία των κινητών τηλεφώνων. Κάποια δημοσιεύματα της εποχής ανέφεραν ότι προβλεπόταν διακοπή της λειτουργίας των κινητών μόνο στην αίθουσα του Κοινοβουλίου αλλά οι δυνατότητες του μηχανήματος ήταν τέτοιες που μπορούσε να αποκλείσει κάθε επικοινωνία με κινητό ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο σημείο στο κτίριο της Βουλής. Αν κρίνουμε, βεβαίως, από την παρατήρηση που έκανε τον Νοέμβριο του 2015 ο Κυρ. Μητσοτάκης σε υπουργούς της κυβέρνησης που μιλούσαν στα κινητά τους την ώρα που εκείνος μιλούσε στο Σώμα, διαπιστώνουμε ότι το μηχάνημα είναι σε πλήρη αχρηστία. Το βεβαιώνουν και οι επ’ αυτοφώρω φωτογραφίσεις διαφόρων υπουργών και βουλευτών που επιδίδονται μετά μανίας στο άθλημα των SMS. Το επιχείρημα, πάντως, ότι «δεν χρειαζόταν ο πρωθυπουργός να κάνει κάτι τέτοιο αφού ούτως ή άλλως τα υπουργικά συμβούλια ηχογραφούνται» δεν στέκει για έναν απλό λόγο.

Ο κάτοχος ή οι κάτοχοι των αρχείων ελέγχονται αποτελεσματικότερα. Όπως και τα πρακτικά, βεβαίως… Πάντως, η πιο …κυβερνητική εξήγηση που δόθηκε σε αυτή την κίνηση ήταν ότι το χορό της χρήσης κινητών, για να «κρατάει» ο ένας τον άλλον για διάφορα που είπε, είχε ανοίξει ο Γ. Βαρουφάκης, όταν τον Μάιο του 2015 είχε αποκαλύψει στο «The New York Magazine» ότι ένα μήνα πριν είχε ηχογραφήσει με το κινητό του το Eurogroup της Ρίγας αλλά δεν είχε δημοσιοποιήσει το περιεχόμενο της ηχογράφησης γιατί δεσμευόταν από «κανόνες εμπιστευτικότητας». Βέβαια, ένας άνθρωπος σαν τον Γ. Βαρουφάκη δεν θα σταματούσε εύκολα μπροστά σε μερικούς κανόνες εμπιστευτικότητας εκτός και αν αυτοί προφύλασσαν τον ίδιον και την αστραφτερή του παρουσία…

Η συζήτηση για τις παρακολουθήσεις των κινητών δεν θα κλείσει εύκολα, όπως δεν έκλεισε και παλαιότερα με άλλες κυβερνήσεις. Ποιος δεν θυμάται την ιστορία με τις υποκλοπές που άνοιξε η αυτοκτονία του Κώστα Τσαλικίδη το 2005; «Θα έχετε συνεχώς δουλειά με αυτή την ιστορία» λέει η πηγή μας. Και μάλλον δεν έχει άδικο, όπως δείχνει η τελευταία ιστορία με τις δημοσιοποιημένες συνομιλίες ενός δημοσιογράφου από το κύκλωμα των εκβιαστών με τον Γ. Κουμουτσάκο. Τις οποίες υποκλοπές υιοθέτησε πάραυτα η κυβερνητική εκπρόσωπος και κατέθεσε ερώτηση προς τον εκπρόσωπο της Ν.Δ. Κι εκείνος κατέθεσε μήνυση. Το σίγουρο είναι ότι οι υποκλοπές δεν γίνονται πια με το περίφημο «βαλιτσάκι της ΕΥΠ», όπως μας διαβεβαιώνει η πηγή μας. Αλλά αυτή βαλίτσα θα πάει μακριά…