Η ήττα της Αριστεράς και ο «ζημιάρης» ΣΥΡΙΖΑ

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 βρέθηκα στην κομμουνιστοκρατούμενη και στρατοκρατούμενη Πολωνία. Παρά το δικτατορικό καθεστώς του στρατηγού Γιαρουζέλσκι ένας άνεμος ελευθερίας έπνεε σ’ ολόκληρη τη χώρα. Μια ελευθερία που σήμερα απειλείται από τη διακυβέρνηση των υπερσυντηρητικών εθνικιστών του Κατσίνσκι. Για αυτούς τους υπερσυντηρητικούς όσοι υποστηρίζουν την Ευρώπη, την ανοχή, την ανοικτή κοινωνία, την ελευθερία σεξουαλικών επιλογών είναι αντιπατριώτες, αριστεροί και φιλελεύθεροι – ό,τι χειρότερο δηλαδή.

Θυμάμαι που, αν και με γνώριζαν ως φανατικό υποστηρικτή της Αλληλεγγύης, δεν μπορούσαν ποτέ να καταλάβουν τον αυτοπροσδιορισμό μου –τότε– ως ευρωκομμουνιστή. Ποτέ δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς ένα κόμμα που έχει στον τίτλο του τον όρο κομμουνιστικό» (το ΚΚΕ ες), μπορούσε να είναι δημοκρατικό. Για μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, ακόμη και για τμήματα ιδιαιτέρως μορφωμένα, η Αριστερά είχε μόνο μια μορφή, αυτή του κομμουνισμού, δηλαδή του απόλυτου ολοκληρωτισμού. Βεβαίως για μένα, ακόμη και τότε που αναζητούσα πολιτική στέγη στους ορόφους όπου ο ευρωκομμουνισμός συστεγάζονταν με τη σοσιαλδημοκρατία, από τότε ο σοβιετικός κομμουνισμός δεν ήταν τίποτα άλλο από στυγνός ολοκληρωτισμός. Όχι ίδιος με το φασισμό, αλλά το ίδιο ολοκληρωτισμός όπως και ο φασισμός. Μετά συνειδητοποίησα πως αυτό συμβαίνει με κάθε μονιστική ιδεολογία, συνεπώς και με τον κάθε κομμουνισμό, όχι μόνο το σοβιετικό. Κατάλαβα πως δεν υπάρχουν κακά και καλά σφυροδρέπανα.

Είχα φέρει μάλιστα στους Πολωνούς το περιοδικό «Αντί» και την «Αυγή», τα οποία μάλιστα οι σοβιετικοί τελωνειακοί παραλίγο να βρουν και να με συλλάβουν, που είχαν αφιέρωμα στα πέντε έτη από το στρατιωτικό πραξικόπημα, και τους εξηγούσα ότι εδώ μέσα υπήρχαν άρθρα γεμάτα ενθουσιασμό και πάθος για τους σκοπούς της Αλληλεγγύης. Οι άνθρωποι ήσαν ικανοποιημένοι, αλλά παρέμεναν καχύποπτοι, δεν με πίστευαν. Γιατί; Γιατί έβλεπαν πάνω πάνω στην «Αυγή» το σφυροδρέπανο και αμέσως τοποθετούσαν όποιον κρατάει αυτό το σύμβολο στο στρατόπεδο του ολοκληρωτισμού. Για όποιον ζούσε το σοβιετικό κομμουνισμό από μέσα ήταν κατανοητός ο φόβος και η απέχθεια ακόμη και προοδευτικών ανθρώπων από αυτόν.

Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Γιατί η αποστροφή και ο φόβος έναντι κάθε Αριστεράς –και πλέον εκεί Αριστερά, φιλελευθερισμός, ανοικτή κοινωνία και Ευρώπη ταυτίζονται– εξηγούν τη στροφή αυτών των χωρών προς τον εθνικιστικό συντηρητισμό. Στις πρώην χώρες του κομμουνιστικού συνασπισμού, ο φιλελευθερισμός είναι Αριστερά και η Αριστερά φιλελευθερισμός. Όχι μόνο για τους συντηρητικούς ακροδεξιούς ηγέτες όπως ο Πολωνός Κατσίνσκι και ο Ούγγρος Ορμπάν, αλλά και για ευρύτερα στρώματα κυρίως αγροτικά και εργατικά μη εξειδικευμένα στρώματα, η Αριστερά, όπως και η προσφώνηση συντρόφισσες και σύντροφοι των Ευρωπαίων σοσιαλιστών, είναι τόσο φθαρμένη στις συνειδήσεις αυτών των ανθρώπων που θα πάρει πολλά χρόνια για να αποκατασταθεί εκεί το όνομα της Αριστεράς.

Τα γράφω, όμως, όλα αυτά και για ένα άλλο λόγο. Γιατί παρά την ανάγκη να τηρηθούν οι αναλογίες, αισθάνομαι πως η ζημία που έχει ήδη προξενήσει η πολιτική του ασύστολου ψέματος που εφαρμόζει ο ΣΥΡΙΖΑ, η πολιτική του βολέματος των δικών μας παιδιών, η εξαπάτηση μεγάλης μερίδας των πολιτών που πίστεψε πως για όσα συμβαίνουν στη χώρα φταίνε μόνο οι ξένοι, οι Εβραίοι, οι τοκογλύφοι, οι ψεκασμοί ή και ακόμα ο φιλελευθερισμός, η Ευρώπη, όλα αυτά μαζί, τείνουν να οδηγήσουν ήδη και εδώ στην απαξίωση κάθε ιδέας για αριστερή προοδευτική και σοσιαλδημοκρατική διακυβέρνηση.

Αυτή η φάση έχει ήδη ξεκινήσει με την απαξίωση της οποιασδήποτε κρατικής και δημόσιας πολιτικής. Ήδη ντελίριο ενθουσιασμού σκορπούν άρθρα απίστευτα ρηχά, στα οποία ανακαλύπτεται ο μόνος υπεύθυνος για την κατάντια της χώρας μας στο δημόσιο και στους δημόσιους υπαλλήλους. Μέχρι και γνωστό αθλητικό συντάκτη είδαμε να αφήνει το Τσάμπιονς Λιγκ και να συμμετέχει στο σπορ της απαξίωσης του δημόσιου τομέα, μιλώντας για «ψύχωση με το κράτος». Γέμισε ο τόπος από τα λαϊκίστικα like για μια τόσο ρηχή προσέγγιση. Όπως ενθουσιάζονται κάποιοι από άρθρα που ανακαλύπτουν το μόνο εχθρό στο νεοφιλελευθερισμό, όπως κάποιοι άλλοι ενθουσιάζονται με την «αποκάλυψη» για παράδειγμα του ρόλου των μασόνων και των Εβραίων, έτσι και πάρα πολλοί σήμερα, ακολουθώντας το ρεύμα, ενθουσιάζονται με την επίθεση κατά «του δημοσίου» τομέα. Στο ίδιο πλαίσιο ρηχότητας εντάσσω και όσους χτυπούν τον Τσίπρα βλέποντας σ’ αυτόν τον κομμουνισμό του Λένιν. Αστειότητες. Ο Λένιν θα διαμαρτύρονταν έντονα αν το ήξερε. Εδώ ισχύει το «πνιγήκαμε στα ρηχά».

Βεβαίως και έχουμε ένα γραφειοκρατικό, εσωστρεφές και κρατικίστικο δημόσιο, αλλά όλοι οι σταυροφόροι κατά του δημοσίου θα πρέπει να ξέρουν πως όχι μόνο ανάπτυξη, αλλά ούτε καν καπιταλισμός δεν θα υπήρχε αν δεν υπήρχε το κράτος αρωγός της επιχειρηματικότητας. Για να βεβαιωθούν γι’ αυτό δεν χρειάζεται να διαβάσουν τον Μαρξ, ούτε καν τη σύγχρονή μας Μαριάννα Μαζουκάτο και το Επιχειρηματικό της Κράτος (εκδόσεις Κριτική). Αρκεί να είχαν διαβάσει τον πατέρα του οικονομικού φιλελευθερισμού, τον Άνταμ Σμιθ, και τον πατέρα του κλασικού πολιτικού φιλελευθερισμού Τζον Λοκ. Ε, αν έριχναν και μια μικρή ματιά στον Σουμπέτερ και τη «Δημιουργική καταστροφή» του, δεν θα ήταν κακό. Προσοχή βεβαίως τον «Μεγάλο μετασχηματισμό» του Πολάνυι (Νησίδες) ούτε που να τον ακουμπήσουν. Απεταξάμην το σατανά Πολάνυι.

Δεν ξέρω αν έχει δίκιο ο Άδωνις Γεωργιάδης που υποστηρίζει πως στη χώρα ηγεμόνευε για πολλά χρόνια η αριστερή ιδεολογία. Ίσως έχει δίκιο, αν κανείς θεωρήσει πως ο κρατισμός είναι η μόνη έκφραση της Αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως κατόρθωσε το ακατόρθωτο. Αν ήμουν ο Άδωνις θα έστηνα άγαλμα στον κ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ. Κατόρθωσαν να μετατρέψουν την όποια ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς στην κοινωνία σε ηγεμονία της δεξιάς ιδεολογίας, ακόμη και εντός της Αριστεράς. Η για πολλά χρόνια ήττα της Αριστεράς θα είναι το μεγάλο επίτευγμα του κ. Τσίπρα και του «ζημιάρη» ΣΥΡΙΖΑ.