Πούτιν VS Μέρκελ

Στην Ελλάδα είναι πολύ δημοφιλής –ιδιαίτερα στην Αριστερά– η αντίληψη που αποδίδει τα κύματα προσφύγων και μεταναστών στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Η εμπειρία που έχουμε, διαψεύδει τον παραπάνω ισχυρισμό. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 η χώρα μας και ολόκληρη η δυτική Ευρώπη κατακλύστηκαν από μετανάστες που είχαν εγκαταλείψει τις πρώην κομμουνιστικές χώρες. Κανένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος δεν τους ανάγκασε να φύγουν από τις πατρίδες τους.

H πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων άνοιξε τα σύνορα των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, που μέχρι τότε παρέμεναν κλειστά, απαγορεύοντας τα ταξίδια των πολιτών τους στις χώρες της Δύσης. Χιλιάδες άτομα πλήρωσαν με τη ζωή τους την απόπειρά τους να διαφύγουν από το τείχος του Βερολίνου και τα συρματοπλέγματα των συνόρων. Μόλις τα σύνορα άνοιξαν οι πολίτες των ανατολικών χωρών έσπευσαν να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στη Δύση.

Αντίστοιχα σήμερα η φτώχεια και η έλλειψη προοπτικής αναγκάζει εκατομμύρια ανθρώπους να μεταναστεύσουν. Μαζί τους φτάνουν στις ανεπτυγμένες χώρες και πρόσφυγες από εμφυλίους και καταπιεστικά καθεστώτα. Μπορεί η κατάσταση στο Ιράκ να αποσταθεροποιήθηκε μετά την αμερικάνική επέμβαση αλλά ο πόλεμος στη Συρία δεν έγινε από τους συνήθεις «ιμπεριαλιστές». 

Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι μεγάλες χώρες της Ευρώπης απέφυγαν να εμπλακούν στη Συρία και άφησαν το καθεστώς Άσαντ να χρησιμοποιεί τη δύναμή του εναντίον των δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Στο πλευρό του Άσαντ βρίσκεται η Ρωσία του Πούτιν και η αεροπορία της, που με το πρόσχημα της δράσης εναντίον του ISIS βομβαρδίζει τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης αλλά και αμάχους. Και ενώ στην Ελλάδα είμαστε συνήθως ευαίσθητοι για τα θύματα των βομβαρδισμών, για τις βόμβες του Πούτιν δεν ακούγεται η παραμικρή διαμαρτυρία.

Την ίδια ανοχή συναντήσαμε στην Ελλάδα και κατά την προσάρτηση εδαφών της Ουκρανίας από τη Ρωσία το 2015. Η προσάρτηση αυτή είναι πανομοιότυπη με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Και εδώ, ακούγαμε για ακροδεξιά και νεοναζί κυβέρνηση της Ουκρανίας όταν η δύναμη των ακροδεξιών κομμάτων εκεί είναι μικρότερη από τη δύναμη της Χρυσής Αυγής. 

Η αποδοχή της Ρωσίας στην Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, σύμφωνα με τα δεδομένα ερευνών του Pew Research για το 2013 και 2014. Επίσης στην Ελλάδα ο πλέον δημοφιλής ξένος ηγέτης είναι ο Πούτιν, με το 25% να εκφράζει το θαυμασμό του για τον Ρώσο Πρόεδρο, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Win/Gallup για λογαριασμό της εφημερίδας «The Independent» σε 65 χώρες το 2015.

Τα πράγματα γίνονται πιο εντυπωσιακά αν δούμε, στην ίδια έρευνα, ότι μόνο το 9% των Ελλήνων έχει θετική άποψη για τον πρόεδρο Ομπάμα, ενώ για τον Ολάντ μόνο το 1% των συμπατριωτών μας έχει θετική γνώμη. Όσο για την καγκελάριο Μέρκελ, είναι η πλέον μισητή ξένη πολιτικός καθώς το 72% των Ελλήνων έχει αρνητική γνώμη γι’ αυτήν.

Ο αυταρχισμός του καθεστώτος Πούτιν, οι διώξεις δημοσιογράφων, το κυνήγι των ομοφυλόφιλων, που απαγορεύεται να «διαφημίζουν» την ομοφυλοφιλία, το στιλ Ράμπο που προωθεί ο Ρώσος πρόεδρος δεν ενοχλούν τους Έλληνες. Ούτε η τεράστια οικονομική ανισότητα που υπάρχει στη Ρωσία με πάμπλουτους ολιγάρχες και πάμφτωχους εξαθλιωμένου.

Η Μερκελ, που στην Ελλάδα παρουσιάστηκε από ορισμένους σαν Χίτλερ, ηγείται μιας δημοκρατικής χώρας, με διάχυση της ευημερίας και στα φτωχότερα στρώματα, με ένα αξιοζήλευτο σύστημα κοινωνικής προστασίας. Υπάρχει ελευθερία έκφρασης και τα δικαιώματα των μειονοτήτων προστατεύονται. Η Μέρκελ είχε υπουργό Εξωτερικών κάποιον που δεν είχε κανένα λόγο να κρύβει τον ομοφυλόφιλο σεξουαλικό προσανατολισμό του. Κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο για τη Ρωσία του Πoύτιν.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες ρισκάρουν ακόμη και τη ζωή τους για να βρεθούν στη Γερμανία και να λάβουν μια θέση στην κοινωνία της. Από την Τουρκία, που βρίσκονται, θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στη Ρωσία, αλλά δεν το κάνουν.

Η Μέρκελ εφαρμόζει μια πολιτική για το μεγάλο προσφυγικό ζήτημα που είναι σύμφωνη με αρχές του ανθρωπισμού. Η πολιτική της αυτή την έχει φέρει σε πολύ δύσκολη θέση. Αντί να συνταχθεί με τους φόβους των πολιτών –ή ακόμη χειρότερα να τους εκμεταλλευτεί– εκείνη επιμένει στις αποφάσεις της. Εδώ κυκλοφορεί η εξήγηση ότι η Γερμανία δέχεται τους πρόσφυγες γιατί χρειάζεται εργατικά χέρια. Αν ο λόγος ήταν αυτός θα μπορούσε να βρει καταρτισμένους και ευκολότερα αφομοιώσιμους χριστιανούς εργάτες από χώρες όπως η Ουκρανία και η Λευκορωσία και να τους καλέσει οργανωμένα, όπως έκανε τη δεκαετία του 1960 με τους Έλληνες μετανάστες.

Στην Ελλάδα πολλοί πίστευαν ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να μας σώσει από τα μνημόνια. Παρά όσα λέγονται στη ζώνη του τηλεοπτικού σκότους, όλα αυτά τα χρόνια η Ρωσία ως μέλος του Δ.Ν.Τ. ήταν αντίθετη με την παροχή βοήθειας στην Ελλάδα, μας πουλούσε ακριβότερα το αέριο από ό,τι σε άλλες χώρες, δεν μας έδινε πετρέλαιο με πίστωση και ο Πούτιν κάλεσε στο Ρoστώφ τους Ρώσους επιχειρηματίες να μην επενδύουν στην «προφανώς προβληματική» Ελλάδα (23/8/2013). Όσοι είχαν αυταπάτες διαψεύστηκαν το καλοκαίρι του 2015.

Οι αυταπάτες, τα στερεότυπα, οι θεωρίες συνωμοσίας και μια εξωπραγματική εικόνα του σύγχρονου κόσμου κυριαρχούν σε μεγάλο μέρος των Ελλήνων πολιτών. Αυτό δεν είναι άσχετο με την παρατεταμένη κρίση που ταλαιπωρεί την Ελλάδα. Όταν οι άλλοι εργάζονταν για να επιστρέψουν στην ανάπτυξη και έτσι να απαλλαγούν από τα μνημόνια, εδώ μιλάγαμε για κατοχή, για συνωμοσίες ξένων κέντρων, για το «ομόδοξο ξανθό γένος». Τώρα που οι άλλοι ξεμπέρδεψαν με την κρίση, εμείς μείναμε με τις αυταπάτες και την παράταση της κρίσης.