Ο ΣΥΡΙΖΑ απλώς δεσμεύτηκε να διώξει τους προηγούμενους

Η επικαιρότητα των τελευταίων ημερών είναι ξανά γεμάτη από ειδήσεις διορισμών και εξυπηρετήσεων ημετέρων και κάπως έτσι μου ήρθε στο μυαλό μια παλαιότερη ατάκα του Βρετανού συγγραφέα και σκιτσογράφου Ashleigh Brilliant: Θέλω συνολικά λιγότερη διαφθορά είτε περισσότερες ευκαιρίες να συμμετάσχω στην υπάρχουσα.

Το παραπάνω σχήμα μπορεί άριστα να περιγράψει τη μετάλλαξη σχεδόν όλων των ελληνικών κομμάτων που έκαναν το άλμα από την άνετη εξέδρα της αντιπολίτευσης στα απαιτητικά υπουργικά έδρανα της κυβέρνησης. Όλοι κάποτε υποσχέθηκαν ότι το κράτος θα πάψει να είναι λάφυρο της εκάστοτε εκτελεστικής εξουσίας, οι περισσότεροι αθέτησαν την υπόσχεσή τους και προσπάθησαν να βολέψουν όσους περισσότερους δικούς τους μπορούσαν.

Παρ’ όλα αυτά, η περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ιδιάζουσα – και όχι γιατί υποτίθεται ότι πρόκειται για αριστερό κόμμα. Σε αντίθεση με άλλα κόμματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν ποτέ δεν υποσχέθηκε ότι θα πατάξει τη διαφθορά μέσω ενός νέου θεσμικού πλαίσιου, δεν πρότεινε ποτέ κάποια συγκεκριμένη μεταρρύθμιση που θα κλείσει τα διάφορα «παραθυράκια».

Με συνθήματα όπως «ή εμείς ή αυτοί» και «25 ψηφίζουμε, 26 φεύγουν», ο ΣΥΡΙΖΑ επένδυσε σε μια ηθικολογική ρητορική και πόνταρε στο θυμό και την απογοήτευση των Ελλήνων, στους οποίους δεσμεύτηκε απλώς να διώξει τους προηγούμενους. Οι προηγούμενοι έφυγαν, οι θέσεις άδειασαν αλλά δεν καταργήθηκαν κι έτσι τώρα οι ακόλουθοι του ΣΥΡΙΖΑ και των Ανεξαρτήτων Ελλήνων σπεύδουν να τις γεμίσουν, χωρίς καν να νιώθουν την ανάγκη να απολογηθούν.

Τώρα που το περίφημο ηθικό πλεονέκτημα της αειπαρθένου Αριστεράς εξανεμίζεται, οι πολίτες οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι οι καλές προθέσεις δεν αρκούν για τη μείωση της διαφθοράς και τον περιορισμό της αναξιοκρατίας. Ένα σύστημα που βασίζεται στην ηθική ακεραιότητα των κοινωνών του είναι ένα σύστημα που θα αποτύχει. Η έννοια του «καλού βασιλιά» που δεν θα κλέψει αλλά θα είναι με τον λαό είναι ασύμβατη με το δημοκρατικό πολίτευμα.

Σε μια σύγχρονη Δημοκρατία, το δημόσιο συμφέρον εξ ορισμού πρέπει να προστατεύεται από ένα σύστημα απρόσωπων και ουδέτερων θεσμών που ελέγχουν και «συνετίζουν» τους εκάστοτε κυβερνώντες. Για παράδειγμα, το μεγαλύτερο πλήγμα στο πελατειακό κράτος επήλθε με τη θεσμοθέτηση του ΑΣΕΠ (νόμος Πεπονή 1994) αλλά και με τη σχετικά πρόσφαση ενίσχυση του με το νόμο 3812 (νόμος Ραγκούση 2009), όταν μέχρι και οι προσλήψεις στην Εκκλησία της Ελλάδος υπάχθηκαν στις διαδικασίες του ΑΣΕΠ. Εξάλλου, δυο θεσμικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ 2009-2011 είναι αυτές που σήμερα μας βοηθούν να μαθαίνουμε ταχύτατα για τους διορισμούς και τα ρουσφέτια των τελευταίων κυβερνήσεων: η Διαύγεια και η ελεύθερη πρόσβαση στο Εθνικό Τυπογραφείο μέσω του Διαδικτύου.

Η μικρή και χρεοκοπημένη Ελλάδα δεν χρειάζεται να ανακαλύψει τον τρόχο για να προοδεύσει ούτε να περιμένει κάποιον Μεσσία σε λευκό άλογο. Με θεσμούς και σχέδιο τα κατάφεραν τα σύγχρονα δυτικά κράτη, έτσι πρέπει να καταφέρουμε να προοδεύσουμε κι εμείς.