Πολλά από όσα ισχυρίστηκε ο Βαρουφάκης στην τελευταία συνέντευξή του μπορεί να είναι ψέματα. Η κυβέρνηση πάντως αρνήθηκε να διαψεύσει τους ισχυρισμούς του πρώην υπουργού της, λέγοντας ότι τα πράγματα κρίθηκαν στις τελευταίες εκλογές. Δηλαδή, κατά την κυβέρνηση, η ψήφος στις εκλογές γράφει και σβήνει τα γεγονότα και την ιστορία. Είναι κι αυτός ένας τρόπος να αποφύγεις τις δύσκολίες.
Mέσα στα πολλά που αφηγήθηκε ο Βαρουφάκης υπάρχουν και μερικά πράγματα που, σε συνδυασμό με όσα αποκάλυψε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, φτιάχνουν μια εικόνα της ιστορίας του πρώτου εξαμήνου του 2015 που έχει επιβεβαιωθεί από πολλές πλευρές και δεν δέχεται αμφισβήτηση. Όλοι πλέον γνωρίζουμε ότι:
1. Ο Αλέξης Τσίπρας διεκδίκησε μανιωδώς την εξουσία χωρίς κανένα σοβαρό σχέδιο για τα ζητήματα της χώρας. Την ώρα που υποσχόταν τα πάντα στους πάντες δεν τον ενδιέφερε ούτε καν πώς θα εξασφαλιστούν τα στοιχειώδη για τη λειτουργία της οικονομίας.
2. Χωρίς σχέδιο ήταν και η διαπραγμάτευση με τους δανειστές, η οποία βασίστηκε στην παραδοχή ότι οι δανειστές θα υποχωρούσαν μπροστά στον κίνδυνο της ελληνικής καταστροφής. Όταν είδαν ότι αυτό δεν έπιανε, τους κυρίευσε πανικός.
3. Ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε το δημοψήφισμα μόνο και μόνο για να διαχειριστεί το αδιέξοδο που ο ίδιος δημιούργησε. Ήξερε πολύ καλά ότι θα κλείσουν οι τράπεζες (όπως το ήξεραν όλοι) και ότι οι συνέπειες για την ελληνική οικονομία θα ήταν καταστροφικές. Έβαλε, λοιπόν, τα πράγματα στη ζυγαριά και αποφάσισε να καταστρέψει τις οικονομικές προοπτικές εκατομμυρίων ανθρώπων για να κάνει έναν ελιγμό που πίστευε ότι θα τον βοηθούσε να βρει μια διαφυγή, έστω και προσωρινή.
4. Η χώρα κινδύνεψε σοβαρά με ολοκληρωτική καταστροφή. Η έξοδος από το ευρώ θα ήταν το πρώτο βήμα, η παντελής έλλειψη πραγματικού χρήματος θα οδηγούσε σε γρήγορη εξαθλίωση του πληθυσμού και σε χαοτικές καταστάσεις. Η παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη εξαρτιόταν από τις προθέσεις των εταίρων και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν μπορούσε από ένα σημείο και μετά να την εξασφαλίσει.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι Τσίπρας και Βαρουφάκης έπαιξαν ένα παιχνίδι υψηλού ρίσκου. Ξέρουμε πολύ καλά τι μπήκε σε διακινδύνευση, πόση ζημιά έγινε και πόση ακόμη αποφύγαμε με τη στροφή της κυβέρνησης ένα βήμα πριν την ολοκληρωτική καταστροφή. Αυτό που δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια είναι για ποιο σκοπό πήραν όλο αυτό το ρίσκο. Πολλοί πιστεύουν ότι η ιδεοληψία οδήγησε τον ηγετικό πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ στην υιοθέτηση αυτής της τακτικής. Ότι η ιδεολογική προσήλωση στα αριστερά στερεότυπα τους έκανε να μην αντιλαμβάνονται τους κανόνες του παιχνιδιού και το συσχετισμό δυνάμεων.
Σίγουρα η ιδεοληψία ήταν και είναι παρούσα στα μυαλά της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είναι όμως αυτή που έπαιξε τον κύριο ρόλο. Καμιά μαρξιστική ή άλλη αριστερή θεωρία δεν σε βάζει να υπόσχεσαι τα πάντα χωρίς χρήματα, δεν σε βάζει να χρησιμοποιείς τον εθνολαϊκιστικό λόγο, δεν σε κάνει να παραπλανάς μεθοδικά τους πολίτες παρουσιάζοντας τη Μέρκελ έτοιμη να υποκύψει και τις αγορές να χορεύουν στα δικά σου νταούλια.
Πέρα από την ιδεολογία υπάρχουν ορισμένα στοιχεία της προσωπικότητας που παίζουν τον κεντρικό ρόλο. Τσίπρας και Βαρουφάκης διαφέρουν σε πολλά, αλλά έχουν ένα κεντρικό κοινό χαρακτηριστικό: είναι και οι δύο τυχοδιώκτες για χάρη του εαυτού τους. Κινήθηκαν στην κόψη του ξυραφιού για να υπερηφανεύεται ο ένας ότι έγινε πρωθυπουργός στα σαράντα του και για μπορεί ο άλλος να τροφοδοτεί το ναρκισσισμό του παραδίδοντας μαθήματα σε διεθνές ακροατήριο. Μπροστά στην εκτυφλωτική λάμψη της επιτυχίας τους δεν είχαν μάτια να δουν την πραγματικότητα των ανθρώπων που αγωνιούσαν για τις δουλειές τους και το αύριο.
Κανείς δεν τους υποχρέωσε να πουν τόσα ψέματα, κανείς δεν τους έβαλε να δώσουν τόσες υποσχέσεις, κανείς δεν τους ανάγκασε να προσπαθήσουν να ξεφύγουν από τα ψέματά τους, οδηγώντας στα άκρα μια διαπραγμάτευση που σε κάθε βήμα την έκαναν από χειρότερη θέση. Σαν τον χαρτοπαίκτη που όσο χάνει ρισκάρει όλο και περισσότερα, ελπίζοντας να ρεφάρει. Μόνο που Τσίπρας και Βαρουφάκης ρίσκαραν τις δουλειές, τις περιουσίες και τις ζωές άλλων.
Και όταν ήρθε η καταστροφή το μόνο που τους ένοιαζε ήταν η διάσωση του εαυτού τους. Ο ένας ήθελε να διατηρήσει την εξουσία του για να μην καταλήξει «αριστερή παρένθεση». Έτσι έγινε, από αντιμνημονιακός, εφαρμοστής του μνημονίου. Ο άλλος ήθελε να παραμείνει στο διεθνές προσκήνιο, περιφέροντας την –τόσο ακριβοπληρωμένη από εμάς– εμπειρία του. Έπαιξαν τις ζωές των άλλων στο καζίνο της δικής τους ματαιοδοξίας. Δεν τους έφτασε η τεράστια ζημιά που έκαναν, τώρα δείχνουν να αναζητούν δικαίωση. Στην πραγματικότητα αυτό που επιδιώκουν είναι να αποφύγουν τον καταλογισμό των ευθυνών που τους βαρύνουν.
16°
