Ενας χρόνος όλα και τίποτα

Ήρθαν τα πάνω-κάτω, σαν να πέρασε ανεμοστρόβιλος, και τελικά απλώς παραμένουμε στην ύφεση και σε μνημόνιο με μικρότερες οικονομικές-κοινωνικές αντοχές, σε δυσμενέστερο ευρωπαϊκό περιβάλλον, με την προσφυγική κρίση να φέρνει ανατροπές που δεν θα συγκρίνονται με όσα έχουν συμβεί μέχρι τώρα.

Εντάξει, είναι εύκολο να γράψει κανείς για τον ένα χρόνο ΣΥΡΙΖΑ, αν στέκεται απέναντι. Και το έκαναν πολλοί, κόμματα, πολιτικοί αρχηγοί, βουλευτές και στελέχη, επαγγελματίες αναλυτές, πρώην υπουργοί, παλιές καραβάνες της πολιτικής και νεοεισερχόμενοι στη δημόσια σφαίρα – καθένας με τον τρόπο του αλλά χωρίς μεγάλες διαφοροποιήσεις. Λίγο-πολύ έμοιαζαν μεταξύ τους τα κείμενα, τίποτα συναρπαστικό. Κοινό συμπέρασμα ότι κατέρρευσαν οι αντιμνημονιακές αυταπάτες, προκλήθηκε σοβαρή βλάβη στην ελληνική οικονομία, κάπως σαν να έγινε η ανατολή δύση μέσα στο 2015.

Όλη αυτή η αντιΣΥΡΙΖΑ αφήγηση αποκτά νέα δυναμική λόγω της εξελισσόμενης αλλαγής συσχετισμών με την άνοδο της Νέας Δημοκρατίας και την επιστροφή της σε τροχιά εξουσίας με φόντο κινητοποιήσεις ενάντια στην εφαρμογή του τρίτου μνημονίου και τις πιέσεις των πιστωτών για συνεχώς περισσότερα. Πολλαπλασιάζονται και οι «δικαιωμένοι», ενώ αγριεύει η διάθεσή τους. Δεν φτάνει πια το «εμείς τα λέγαμε» αλλά συμπληρώνεται με προαναγγελίες παραδειγματικού κολασμού, με τη φαντασίωση της δίκης των αρχιτεκτόνων του plan X, ακόμη και του πρωθυπουργού που δεν το εφάρμοσε.

Είναι πολύ εύκολο να θυμίσει κανείς τα λάθη και τις παραλείψεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, να θυμηθεί ανεκδιήγητες στιγμές εθνολαϊκισμού, παλινωδίες, ατυχήματα, επικοινωνιακά σλάλομ, ερασιτεχνισμούς, παταγώδεις διαχειριστικές αποτυχίες και διαπραγματευτικά αλαλούμ. Και ίσως το καλύτερο που τους συμβαίνει είναι ότι αυτοί που ακούγονται περισσότερο από τους καταγγέλλοντες είναι εκείνοι που θα όφειλαν να σιωπούν.

Ο Α. Τσίπρας μιλώντας στην κομματική εκδήλωση για τον ένα χρόνο ΣΥΡΙΖΑ επικαλούταν συνεχώς το λαό που «δεν τρώει κουτόχορτο», που δεν ξεχνά τι έκαναν οι προηγούμενοι, που ξέρει ποιοι αγωνίζονται για το καλό του. Είναι αυτό που ο ίδιος έχει ανάγκη να αισθάνεται για να διαμηνύει ότι «όσο και αν λυσσομανούν η κυβέρνηση αυτή θα προχωρήσει». Όμως βουλευτές του κόμματός του διώχνονται από τα μπλόκα, υπουργοί αποδοκιμάζονται και αποκλείονται σε φυλασσόμενα κτίρια, διαδηλωτές φτάνουν όλο και συχνότερα, όλο και πιο εξαγριωμένοι, έξω από το Μέγαρο Μαξίμου. Και αυτό είναι το αδύνατό του σημείο, γιατί δεν αντέχει την απώλεια της κοινωνικής στήριξης που ήδη εξελίσσεται. Δεν υπάρχει πια παθιασμένο πλήθος που τον αποθεώνει και στο Τάε Κβο Ντο δεν συνάντησε λαοθάλασσα, ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ να υποχωρούν και τη δημοτικότητά του ίδιου προσωπικά να πέφτει.

Το κεντρικό του μήνυμα ήταν ότι η κυβέρνηση εκφράζει το λαϊκό κόσμο και την ελίτ η ΝΔ του Κ. Μητσοτάκη, τον οποίο κάλεσε να διαλέξει αν είναι με το ΔΝΤ ή με τις πορείες διαμαρτυρίας γιατί και τα δύο μαζί δεν γίνονται. Πράγματι δεν γίνονται, αλλά δεν γίνεται ούτε αυτό που επιχειρεί ο ίδιος, να εφαρμόζει μνημόνιο και να ρητορεύει αντιμνημονιακά.

Ο Αλέξης Τσίπρας είναι σε δύσκολη θέση ένα χρόνο μετά. Γι’ αυτό και προανήγγειλε αλλαγές στις ρυθμίσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες, άφησε να εννοηθεί ότι δεν πρόκειται να φορολογηθούν οι αγρότες, υποσχέθηκε μελλοντικές επιδοτήσεις και ξανά καλύτερες μέρες. 

«Το δίλημμα που έχουμε μπροστά μας είναι είτε μεταρρύθμιση του (ασφαλιστικού) συστήματος είτε κατάρρευσή του».

Αν δεν έβλεπες εικόνα και δεν υπήρχε ήχος, αν διάβαζες αυτά τα λόγια, θα μπορούσες να θεωρήσεις ότι ανήκουν σε οποιονδήποτε προκάτοχό του, στον Α. Σαμαρά, στον Λ. Παπαδήμο, στον Γ. Παπανδρέου. Το ίδιο πάνω-κάτω αφορούν και όσα είπε στο Νταβός, θα μπορούσε άνετα να τα έχει εκφέρει ένας από τους προηγούμενους μνημονιακούς πρωθυπουργούς. Άλλωστε του συμβαίνουν όσα τους συνέβησαν: Οι πιστωτές δεν τον ανταμείβουν για τη μνημονιακή πειθαρχία αλλά αντίθετα πιέζουν διαρκώς, εκείνοι που τον χειροκροτούσαν τώρα πετροβολούν, εξαντλούνται οι ιδέες των συμβούλων του που δεν έχουν πια τίποτα έξυπνο να εισηγηθούν. 

Ένα μόνο του έχει μείνει, να φωνάζει «κοίτα ποιοι μιλάνε». Καταγγέλλουν πελατειασμό αυτοί που δημιούργησαν το πελατειακό κράτος, οικονομική καταστροφή αυτοί που υπέγραψαν τη χρεοκοπία και τα δύο πρώτα μνημόνια τα οποία κακοποίησαν στην εφαρμογή τους. Όλο και περισσότερο, όσο σωρεύονται οι επιπτώσεις της δικής του διακυβέρνησης, του επιστρέφεται το «κοίτα ποιος μιλάει» αλλά το κυρίαρχο ερώτημα είναι ποιος ακούει πια.