Καλά Χριστούγεννα, κύριε Βαρουφάκη

Αυτή τη φορά ήταν ο κ. Γιάννης Βαρουφάκης, που ανήγγειλε ως επερχόμενο ένα νέο ‘Τέλος’, με τίτλο «Ο θάνατος της Σοσιαλδημοκρατίας». Τα συνηθίζει τέτοια πυροτεχνήματα, ο διάσημος ντάρλινγκ της αγανακτισμένης (κάτω) Πλατείας.

Κατ’ αρχάς, θα πει κανείς, ώπα!, κοίτα τον εαυτό σου και άσε τον Βαρουφάκη, μην ετεροπροσδιορίζεσαι. Σωστά. Δεν μπορείς όμως να αγνοείς, κάποιους που ρυθμίζουν την δημόσια ατζέντα. Αναφερόμαστε τιμητικά στον υπερτιμημένο σταρ Γ.Β., σεβόμενοι τις μυριάδες θαυμαστών του, που αδυνατούν να δουν την αντιφατικότητα και την αδυναμία της κυριαρχούσης ανάλυσής του. Βέβαια, αυτή δεν δοκιμάστηκε σε κανένα σκληρό στίβο, με ανταγωνιστική δομική κριτική, ώστε να κατακτήσει τέτοια εμπιστοσύνη. Την κέρδισε στην αλάνα της Πλατείας, όπου και το κοινό ήταν εύκολο και ο αντίλογος αδιανόητος… Το πολιτικό και το ιδεολογικό της βάρος είναι δυσανάλογα μικρό, ως προς την προσωπολατρεία την οποία προκαλεί.

Στη σύγχρονη ελληνική μυθολογία, ακούγονται κοριτσίστικα σχόλια για τους τραπεζοειδείς, τους δελτοειδείς και τα άλλα στοιχεία του μυϊκού συστήματος του Γ.Β., αλλά αντεπιχειρήματα στις απόψεις του δεν κυκλοφορούν. Γενικότερα, στη λαϊκισμένη επικράτεια του ελληνικού καφενείου, ακούς συχνά «Κάνε μόκο! Το ‘πε ο Βαρουφάκης!», για τις αδιαμφισβήτητες θέσεις του νέου διαμορφωτή εθνικής συνείδησης…

Βέβαια, αυτό το εθνικό καφενείο ουδέποτε μαθαίνει για τις τάπες που τρώνε τα θέσφατα του εθνικού ήρωα. Πάρτε για παράδειγμα την κουβέντα που εισήγαγε πρόσφατα, για την επαναγορά των ομολόγων:«Η θλιβερή άλγεβρα της επαναγοράς». Του απάντησε με καταλυτική τάπα ο Γιώργος Προκοπάκης: «Η κάθε άλλο παρά θλιβερή επαναγορά». Φυσικά το εθνικό καφενείο δεν πήρε χαμπάρι και αυτό είναι θλιβερό…

Παρομοίως ας θυμηθούμε την προεκλογική του πρόταση, να αρνηθούμε να πάρουμε την ‘δόση’, ώσπου να αναγκαστούν οι δανειστές να μας παρακαλέσουν να αναδιαπραγματευτούμε: «‘Προαπαιτούμενα ελπίδας» ... Μια πρόταση, που προϋπέθετε να αντέξουμε χωρίς ρευστότητα, ώσπου στο μεταξύ να μηδενίσουμε (αιματηρά) το έλλειμμα, σε κάμποσους μήνες. Όταν, τρία χρόνια τώρα (και με στήριξη), μάς είναι αδύνατος τέτοιος ‘χαλαρός’ μηδενισμός του ελλείμματος, γίνεται να λένε οικονομολόγοι τέτοιες κουβέντες; Και μάλιστα παρά το ήδη καταγγελλόμενο υφεσιακό σοκ;… Κρατάμε, δηλαδή, την αναπνοή μας, ώσπου να σκάσουμε και μετά να σκάσουν από το κακό τους και οι εχθροί μας. Απλώς, αστεία πράματα.

Στο τωρινό (πάλι) ενδιαφέρον, αλλά (πάλι) αφαιρετικό κείμενό του, ο Γ.Β. εξηγεί πώς καταστράφηκε το ΠΑΣΟΚ και πώς τώρα καταστρέφει και την διεθνή Σοσιαλδημοκρατία. Θεωρώντας (ουδέτερα) ότι το Ανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ προσπάθησε να κάνει αναδιανομή πλούτου με δανεικά, αποδίδει τον εν συνεχεία μαρασμό του στον εκσυγχρονισμό (που δουλώθηκε στις αγορές). Ώσπου είχαμε καπάκι τον κακό Γιωργάκη, που έφερε την καταστροφή της χώρας (καμία νύξη για το ξεχαρβάλωμα χρέους–ελλειμμάτων του Κωστάκη) και φυσικά και του ΠΑΣΟΚ. Εν συνεχεία, εξηγεί πώς η Σοσιαλδημοκρατία, πέρασε στην καλή της μεταπολεμική πορεία, που θεμελίωσε το (ανεπανάληπτο ως τώρα, να προσθέσω) Ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος. Και πώς, μέσα από τη ‘δεξιά’ λαθροχειρία του Σρέντερ, έκλεισε η πόρτα και μπήκε η Σοσιαλδημοκρατία στο δρόμο του ανεπίστροφου μαρασμού, στον οποίο τώρα το διαλυόμενο ΠΑΣΟΚ την οδηγεί μια ώρα αρχύτερα.

Δεν είναι μόνο του Γ.Β. αυτή η κυρίαρχη στον τόπο μας ανάγνωση της πραγματικότητας. Αυτή, που προσπαθεί με όρους ιστορικού υλισμού, να κατανοήσει τη σύνθετη ζωή. Που επιδιώκει, ματαίως, με αναφορές σε υλική βάση και σε εποικοδόμημα ιδεών, να ερμηνεύσει και να ξεδιαλύνει μονοσήμαντα και αναπόδραστα τη χαοτική κοινωνία. Που αγνοεί πολύ σοβαρές παραμέτρους, καταλυτικές στη διαμόρφωση αυτής της πραγματικότητας, αφήνοντάς τες εκτός ανάλυσης. Τέτοιες παράμετροι είναι η Αβεβαιότητα ή Απροσδιοριστία, ως προς την ουσία των πραγμάτων που αναλύονται. Και ο Λαϊκισμός, ως προς την διαδικασία των λειτουργιών της δημόσιας σφαίρας. Λόγω πίεσης χώρου, περισσότερα για τις πρώτες (αβεβαιότητα, απροσδιοριστία και χαοτικότητα), θα καταθέσουμε στο επόμενο κείμενο.

Δεν πρόκανε λογικά να βιώσει ο Μαρξ την αρνητική σημασία του δεύτερου, γιατί η ηρωική εποχή του χρειαζόταν και καλόβλεπε λίγο λαϊκισμό, προσβλέποντας στη συνέγερση των ψυχών. Αλλά είναι κρίμα να μη μπορούν οι επίγονοί του να συμπεριλάβουν στη δική τους ανάλυση τις τοξικές παρενέργειες του λαϊκισμού στην άλγεβρα των κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών μεγεθών…

Ο λόγος είναι απλός. Ο Λαϊκισμός χαϊδεύει αυτιά, για να εξασφαλίζει παντοδυναμία στις ελίτ που τον θεραπεύουν, ώστε να διαιωνίζουν την εξουσία τους. Το καθοδικό σπιράλ που προκύπτει, οδηγεί τις κοινωνίες σε μαρασμό και καθιστά τις χώρες μπανανίες. Σε τέτοιο στάτους, το σκότος συντηρείται, η κριτική αντιληπτική ικανότητα του λαού αδυνατίζει. Συνεπώς γίνεται αδύνατη και η κατανόηση των προβλημάτων μας και ο ορισμός της λύσης τους, όπως και ο ορισμός του υποκειμένου αυτής της λύσης.

Συνεπώς, τίποτε άλλο δεν προηγείται ως ανάγκη σήμερα στον τόπο, πάρεξ η άρση του σκότους και του λαϊκισμού. Σε αυτή τη φάση βρισκόμαστε τώρα. Γι αυτό, αξιολογήστε εκείνους που σας καλούν να αγνοήσετε τις αντιλαϊκιστικές φωνές, αντιπροτείνοντας στροφή στην κλασική αντίθεση ‘Δεξιάς’ – ‘Αριστεράς’… Και φυσικά, μην ψήνεστε, καμία σχέση δεν έχει η λαϊκότητα με τον λαϊκισμό, όπως και οι διαχειρίστριες ελίτ με τον ελιτισμό…

Ας δούμε ένα απλό και πρακτικό σύνηθες παράδειγμα του πώς δια του λαϊκισμού το πέπλο του υγρού σκότους μένει ασάλευτο από πάνω μας. Και μας κρατάει μακριά από τον κοινό νου, που πνίγεται χωρίς φως και οξυγόνο. Η κυρία Παπαρήγα κατήγγειλε χτες ότι όσα και αν κάνουν οι καπιταλιστές, το επίπεδο ζωής του 2009 δεν θα το ανακτήσουμε ποτέ. Δεν βλέπει, δεν ξέρει, δεν θέλει να πει ότι αυτό το επίπεδο ήταν απάτη θρεπτική του πελατειακού κράτους, δεν ήταν αποτέλεσμα του πραγματικού πλούτου που δημιουργούσαμε. Κρύβει ότι θα ανακτήσουμε αυτό το επίπεδο, ή και ακόμα υψηλότερο, μόνο αν ποτέ θελήσουμε να νοικοκυρέψουμε τα χάλια μας και να δημιουργήσουμε πραγματικό πλούτο, για γενική ευημερία όλων μας.

Το ότι αυτή η απλή λογική σειρά δεν γίνεται αντιληπτή από την ηγεσία, τα ΜΜΕ, την κοινωνία, είναι ευθύ αποτέλεσμα της τύφλας, που προκαλεί η συντήρηση του σκότους από τον Λαϊκισμό. Δεν μας ψεκάζουν, δεν μας κλέβουν οι τοκογλύφοι. Η βλακεία και όσοι επωφελούνται του σκότους μας κλέβουν. Με τέτοιους πρακτικούς όρους, επιτρέπεται άραγε να υποτιμάται τόσο αγοραία η παράμετρος του Λαϊκισμού, όταν φανερά η άρση του είναι μονόδρομος και αναγκαία προϋπόθεση για την ανασυγκρότηση της χώρας;

Ο κ. Βαρουφάκης είναι εξαιρετικός γνώστης του διεθνούς οικονομικού/χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και του αξιακού τους υπερσυστήματος. Αλλά κάνει μια σημαντική αφαίρεση. Όσον αφορά στην ελληνική πραγματικότητα, ή δεν έχει επαφή με τη νεοελληνική ιδιαιτερότητα, ή δεν θέλει να έχει, ή την έχει υποτιμήσει. Ουδέποτε βάζει στην ανάλυσή του λέξεις κλειδιά, όπως: ‘λαϊκισμός’, ‘ελλείμματα’ και ‘πελατειακό κράτος’. Μιλάει μόνο για χρέος. Αγνοεί, στο νέο του κείμενο, την προφανή διαφορά του σημερινού τσιφτετέλληνα από τον Έλληνα που παρέλαβε το ΠΑΣΟΚ πριν 30 χρόνια. Αγνοεί την εμφανή μεταστοιχείωση, που απέφερε στον ‘γενετικό’ μας κώδικα, η μεταξίωση του ‘φιλότιμου’ σε αρπαχτή και το μόττο «ελάσσων προσπάθεια για μείζον αποτέλεσμα»…

Από δω και πέρα, ηρεμήστε, παιδιά… Τι σχέση έχει το ΠΑΣΟΚ, το κόμμα/μάνα του νεοελληνικού Λαϊκισμού, με τη σοσιαλδημοκρατία; Οι ασύδοτες αγορές λοιπόν και ο Γιωργάκης αντάμα, διέλυσαν την (ανύπαρκτη) ελληνική σοσιαλδημοκρατία… Και όχι ο Παπανδρεϊσμός, που (λέγοντας ‘εμείς είμαστε αριστεροί σοσιαλιστές, όχι δεξιοί σοσιαλδημοκράτες’) έκανε τους πολίτες πελάτες. Που έκανε τα υποκείμενα της ‘Αλλαγής’ χρήστες προνομιακών ιδιωτικών παροχών με ‘κοινωνικό’ περιτύλιγμα… Και τότε γιατί οι ασύδοτες Αγορές δεν διέλυσαν και την Δανία, παρά μόνο τη δική μας μπανανία;;; Πόσο φτωχή ανάλυση…

Όλα αυτά ο συμπαθής κ. Βαρουφάκης δεν τα αντιλαμβάνεται, διότι τη φυσική του εξυπνάδα την διοχετεύει σε εκτός θέματος εύκολα, πεπατημένα κανάλια. Σε κείνα της κριτικής απέναντι στον ιμπεριαλισμό, στην τζογαδόρικη αδηφαγία των Αγορών, στην δυσκινησία των διεθνών θεσμών τύπου Ε.Ε. Και φυσικά, στην κολλημένη προτεσταντική ανάλυση των ‘νοικοκυραίων’ τύπου Μέρκελ, που βλέπουν το δέον του ελληνικού δέντρου, χάνοντας εκείνο του Ευρωπαϊκού Δάσους…

Καλά κάνει, δεν λέμε, να τα κριτικάρει όλα αυτά. Ας συμπεριλάβει, όμως, στην κριτική του ανάλυση και το ελληνικό υποκείμενο, όχι μόνο το ελληνικό αντικείμενο… Όχι μόνο αυτά που μας κάνουνε οι κακοί οι Άλλοι, αλλά και εκείνα που δεν κάνουμε οι καλοί εμείς… Αφού εξ αντικειμένου το σύνθετο ελληνικό πρόβλημα τα ‘χει και τα δύο: και την πτυχή του ελληνικού υποκειμένου και εκείνη του αντικειμένου. Μην κοιτάμε μόνο μπροστά μας τη σακουλίτσα με τις ευθύνες των αλλωνών. Ας κοιτάμε και στην πλάτη μας, όπου κουβαλάμε τη σακουλίτσα με τις δικές μας τις ευθύνες…

Βαρουφάκηδες όλου του κόσμου, καλά Χριστούγεννα.

Υ.Γ. 1 Εδώ να μην παραλείψουμε μια αναφορά, σε όσους συνήθεις χτυπούν πρόσωπα, για να υπονομεύσουν τις ιδέες, που δεν μπορούν να αντικρούσουν. Άλλοτε το κάνουν υποκριτικά αλλά ‘κόσμια’ (όπως κάνουν αρθρογράφοι που φωτογραφίζουν υποτιμητικά, χωρίς να ονοματίζουν, αποφεύγοντας έτσι να εμπλακούν σε διάλογο). Άλλοτε χυδαία, δόλια και συκοφαντικά (βλ. ανώνυμους σχολιαστές της μπλογκόσφαιρας)… Παιδιά, αφήστε ήσυχα τα πρόσωπα, που εισάγουν τις ιδέες. Ο διάλογος γίνεται καλύτερος, όταν χτυπάς με επιχειρήματα τις ίδιες τις ιδέες…

Υ.Γ.2 Μην βιαστείτε. Σχετικά με τον αφορισμό περί θανάτου της Σοσιαλδημοκρατίας, δεν τελειώσαμε εδώ, δεν αρχίσαμε καν. Προαναγγέλλουμε από τώρα το (αμέσως;) επόμενο κείμενο, με τίτλο «Είναι ο Σοσιαλφιλελευθερισμός, ηλίθιε!». Επειδή λαλάει από μόνος του ο τίτλος, σας καλούμε, για να μην αιφνιδιαστείτε, να αρχίσετε από τώρα να ακονίζετε τα ευγενή ξίφη της πολεμικής σας, κουβέντα ν’ ανοίξουμε τώρα...