Σαράντα χρόνια φαγούρα

Τα τελευταία 40 χρόνια η Ελλάδα έζησε τη μεγαλύτερη ελευθερία και ευημερία της ιστορίας της. Μπορεί να μην το ξέρουν τα παιδιά της, αλλά οι μεγαλύτεροι το γνωρίζουμε. Ένας φίλος απόμαχος ναυτικός, ο καπετάν Νικόλας, μου περιέγραφε προχτές την έκπληξη που ένιωθε κάθε φορά που επέστρεφε στην πατρίδα μετά από ένα μεγάλο ταξίδι. «Πού έβρισκε η Ελλάδα τόσο χρήμα και ξόδευε λες και τέλειωνε η ζωή της;» Σήμερα πολλοί καταριούνται όλους αυτούς που κυβέρνησαν και τους έφεραν έως εδώ. Λες και αυτοί ανέβαιναν στην εξουσία μόνοι τους. Λες και δεν ήταν οι πολίτες εκείνοι που αναδείκνυαν με γενναία ποσοστά ισχυρότατες μονοκομματικές κυβερνήσεις. Λες και δεν ήμασταν εμείς αυτοί που επιλέγαμε όποιους υπόσχονταν ακόμα μεγαλύτερη ασυδοσία, ακόμα μεγαλύτερη ευημερία. Όλους αυτούς, δεξιούς, αριστερούς, κεντρώους, που έλεγαν τα μεγαλύτερα ψέματα.

Ποιος μιλούσε στα 90s ή τα 00s για υπέρογκο δημόσιο χρέος, για πιθανότητα παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, για αναγκαστική λιτότητα; Ποιος τολμούσε να μιλήσει για λιγότερο κράτος, απελευθέρωση αγορών, ή μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού χωρίς να θεωρηθεί εχθρός του λαού; Το 2007 ένα ήταν το σύνθημα στο χώρο της Δημόσιας Σχολικής Εκπαίδευσης: «Εδώ και τώρα, πρώτος μισθός 1.400 ευρώ». Το παρασύνθημα; «Ακόμα λιγότερες ώρες εργασίας». Σύσσωμη η Ελλάδα, πολίτες και ταγοί, αδιαφορούσε για τους αριθμούς και τις μετρήσεις. Γιατί εκτός από τους αριθμούς υπήρχαν οι άνθρωποι και η δημοκρατία. Και αυτοί απαιτούσαν να ζούμε πάνω από τις δυνατότητές μας. Και το κάναμε. Με αφροσύνη περισσή, χωρίς ποτέ να λογαριάζουμε ποια χρέη αφήναμε στα παιδιά μας. Ως και την πολιτική βία λατρέψαμε, άμα ήταν για «το καλό του λαού».

Σήμερα, ο Θανάσης και η Μαρία αναρωτιούνται πόση σύνταξη θα πάρουν. Και όταν τους πεις να ψάξουν ποιος είναι ο προηγούμενος που πήρε το δικό τους μερτικό έχουν να σου διηγηθούν μύριες τόσες ιστορίες ελληνικής τρέλας. Τον αδελφό στρατιωτικό που βγήκε στη σύνταξη από τα 49 με 2.000 ευρώ και δεν ξέρω πόσο εφάπαξ, τη φίλη τραπεζικό που βγήκε στα 40 με 1.300 και δε συμμαζεύεται. Γιατί οι αριθμοί δεν καταλαβαίνουν από ανάγκες αλλά ούτε από δημοκρατία. Είναι αμείλικτοι. Μα το PSI, θα σου πει ο Βασίλης, δεν κούρεψε τα αποθεματικά των ταμείων; Όταν του απαντήσεις ότι κούρεψε 14 δις προς όφελος του ελληνικού δημόσιου αλλά αυτά υπερκαλύφθηκαν από τα 199 δις (για την περίοδο 2000-2014) της κρατικής επιχορήγησης, σου απαντά με κάτι «γαλλικά» και φεύγει. Δεν κάθεται να ακούσει καν ότι με το PSI το ελληνικό κράτος πέρασε σφουγγάρι 180 δις χρέος και έτσι μπορεί να υπάρχει ακόμα. Για όλα φταίνε οι Σαμαροβενιζέλοι.

Η Ελλάδα συγκλονίστηκε από το «λεφτά υπάρχουν» του Γιώργου και τον έβαλε στη θέση του Κώστα που είχε σπάσει τα ταμεία αλλά τον έπιασε η κρίση και τα παράτησε. Δεν βρήκε λύση και ανέβασε τον Αντώνη που υποσχέθηκε «άλλο μείγμα πολιτικής», αλλά παρ’ όλες τις αδικίες, τα λάθη και τις υπαναχωρήσεις κράτησε το καράβι σε μια ρότα, δεν καταρρεύσαμε, αντιθέτως είχαμε λόγους να ελπίζουμε. Η πατρίδα όμως βιαζόταν να γυρίσει πίσω. Και στις αρχές του έτους ανέβασε τον Αλέξη με ένα και μοναδικό κριτήριο. Τον τσαμπουκά. Και ένιωθε υπερήφανη που ο Γιάνης κορόιδευε τους κουτόφραγκους, που η τρόικα συνεδρίαζε σε ξενοδοχεία, που όλη η Ευρώπη μας λοιδορούσε, που ο υπουργός έδινε την 13η σύνταξη, που έκλειναν οι λαομίσητες τράπεζες, που άνοιγε δήθεν η λίστα των φοροφυγάδων, που... Και την υπερηφάνεια την υπέγραψε με ένα βροντερό «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα, ένα όχι στην Ευρώπη. Αμέσως μετά «έβγαλε μαντήλι στο καφενείο», που έλεγαν οι παλιοί, δηλαδή βγήκε στη γύρα να μαζέψει δανεικά για να θρέψει τα παιδιά της. Με μια «μικρή» διαφορά. Χρεωμένη κατά 40-50 δις, επιπλέον, με κατεστραμμένο τραπεζικό σύστημα, χωρίς καμιά πλέον αξιοπιστία και φορτωμένη με ένα ακόμα βαρύτερο μνημόνιο. Υποχρεωμένη να αλλάξει μέσα σε λίγο χρόνο όλα όσα απωθούσε και έκρυβε 40 χρόνια. Εκείνα τα 40 χρόνια που οι κυβερνήσεις, οι δικές της κυβερνήσεις, τη διέλυαν, κατά πώς λένε.

Και αν σήμερα η σύνταξη πληρώνεται κανονικά και η Ακρόπολη φωτίζεται τα βράδια είναι γιατί οι επάρατοι δανειστές συνεχίζουν να μας καταβάλουν τις δόσεις του μεγαλύτερου χρηματοδοτικού προγράμματος όλων των εποχών, σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι γιατί η ιδιωτική οικονομία, το πιο συκοφαντημένο κομμάτι αυτής της κοινωνίας, παλεύει με νύχια και με δόντια να επιβιώσει, πληρώνει ακόμα δυσβάσταχτους φόρους, δίνει θέσεις εργασίας και αντιπαλεύει το πιο αδηφάγο και αναποτελεσματικό κράτος της Ευρώπης. Βλέπω, κάθε πρωί, τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα να ξεκινάνε τον αγώνα για το γλίσχρο μεροκάματο. Βαλλόμενοι, απροστάτευτοι αλλά γενναίοι. Ελπίζουν ότι θα το κάνουν και την επομένη. Κάποιοι από αυτούς πίστεψαν τους δημαγωγούς, δε ρώτησαν να μάθουν για τους αριθμούς, αποθέωσαν το ψέμα. Μόλις τώρα αρχίζουν να καταλαβαίνουν τι παίζει και θυμώνουν.

Δεν υπάρχει λόγος θυμού. Η αγανάκτηση είναι η μήτρα της φαυλότητας. Γνώση χρειάζεται. Μέσω της εθνολαϊκιστικής Αριστεράς - Δεξιάς θα γίνουν, κουτσά στραβά και πρόχειρα, οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που επιβάλλουν τα μνημόνια και οι συνθήκες. Και θα γίνουν στο σβηστό, χωρίς αντιδράσεις. Η αντικαπιταλιστική και αντιευρωπαϊκή ρητορική σταδιακά θα φθίνουν, γιατί η εξουσία είναι γλυκιά και προσοδοφόρα. Τα 40 χρόνια της επίπλαστης ευημερίας εκδικούνται. Μόνο που επιλέξαμε όλα αυτά να τα κάνουν οι χειρότεροι με το χειρότερο τρόπο. Ένα μείγμα ιδιοτέλειας, ιδεοληψίας και προχειρότητας οδηγεί σήμερα την Ελλάδα στο γνώριμο μνημονιακό τοπίο. Και την οδηγεί στα τυφλά, χωρίς σχέδιο, χωρίς γνώσεις και ικανότητες διαχείρισης, χωρίς εμπειρία, χωρίς προοπτική παραγωγικής ανασυγκρότησης, χωρίς εξαγωγικό προσανατολισμό. Κάποιοι ανακαλύπτουν τον καπιταλισμό στις πλάτες μας, ενώ ανησυχούν για την εκλογική τους πελατεία. Οι δανειστές νομοθετούν.

Οι τράπεζες μπορεί να ξεπουλήθηκαν στα γρήγορα σε ακραίους κερδοσκόπους, αλλά αυτό είναι το τίμημα της αγοράς, σε περιβάλλον νέας ύφεσης και capital controls που προκάλεσε η «διαπραγμάτευση». Οι υγιείς ξένοι θεσμικοί επενδυτές απουσίαζαν, η χώρα μας δεν είναι στα σχέδιά τους. Απαλλάχτηκαν από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του κράτους και απομένει να δούμε αν θα μπορέσουν να ανακάμψουν. Οι ιδιωτικοποιήσεις καλώς γίνονται, μιας και το δημόσιο έχει αποδείξει ότι δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά των ιδιωτών. Ωστόσο υπάρχει φόβος να αναδυθούν νέα, διαπλεκόμενα με την εξουσία, ολιγοπώλια με αρνητικές επιπτώσεις για τους πολίτες και την οικονομία. Αφού χάσαμε χρόνο με συνθήματα «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη» τα κόκκινα δάνεια πωλούνται στα λεγόμενα κοράκια (distress funds). Τώρα θα δούμε ποιοι είναι οι μπαταχτσήδες και ποιοι οι ανήμποροι. Αυτό θα επιτρέψει στις τράπεζες να καθαρίσουν τα βιβλία τους, να αποκτήσουν μια άμεση πρόσθετη ρευστότητα και να ασκήσουν τραπεζική. Υπήρχαν και άλλες καλύτερες λύσεις αλλά οι άναρθρες κραυγές τις απέκλεισαν.

Η διεύρυνση της φορολογικής βάσης (βλέπε αγρότες) είναι απαραίτητη αλλά είναι άγνωστο αν θα γίνει με δίκαια και όχι οριζόντια κριτήρια. Η πελατεία καραδοκεί. Οι συντάξεις θα μειωθούν και τα όρια ηλικίας θα αυξηθούν αναγκαστικά. Πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς σε ένα σύστημα που καταρρέει; Το ερώτημα είναι αν θα συνεχίσουν οι εργαζόμενοι να χρηματοδοτούν τα ευαγή ταμεία των προνομιούχων συντεχνιών. Αν θα διαιωνιστούν οι αδικίες. Και στην αποπληρωμή του χρέους μπορούν να γίνουν διευκολύνσεις αρκεί να κάνουμε όσα έχουμε συμφωνήσει. Το κούρεμα, προς το παρόν, αποκλείεται. Συνεπώς, λέμε ναι στις μεταρρυθμίσεις αρκεί να ωθούν την οικονομία και να μη διασώζουν άνομα συμφέροντα.

Σε πείσμα όλων αυτών των ετερόκλητων και αλλοπρόσαλλων που μας κυβέρνησαν και μας κυβερνούν, σε πείσμα όλου αυτού του απέραντου πολιτισμικού καρακατσουλιού, οι άνθρωποι της παραγωγικής εργασίας θα κρατήσουν την Ελλάδα εκεί που πρέπει. Στη Δύση, στη σύγχρονη Ευρώπη, στην ελευθερία και τη δημοκρατία. Τα όσα σουρεαλιστικά ζούμε ένα χρόνο τώρα είναι τα τελευταία σπαράγματα μιας Ελλάδας που δεν φεύγει ακόμα, αλλά που δεν μπορεί παρά να φύγει. Η γενιά του Erasmus, οι νέοι κοσμοπολίτες, οι φυλές τους διαδυκτίου, οι δραστήριοι μετανάστες, τα μορφωμένα τμήματα της μεσαίας τάξης, οι υγιείς παραγωγοί πλούτου κάποια «στιγμή» θα καταλάβουν το συμφέρον τους και θα αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ο λαϊκισμός θα υποχωρήσει, η ευπρέπεια και η κοινή λογική θα κερδίσουν έδαφος. Ζούμε σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο που μας επηρεάζει. Οι πλειοψηφίες γρήγορα μεταστρέφονται. Και τα πρόσωπα θα βρεθούν και άλλα πολιτικά σχήματα θα γεννηθούν και νέες θεωρίες θα κυριαρχήσουν στο δημόσιο διάλογο. Το ζητούμενο είναι ένα γόνιμο και σταθερό πολιτικό κλίμα, προϋπόθεση κάθε ανάπτυξης. Ελευθερία και δικαιοσύνη κάπου θα συναντηθούν. Σαράντα χρόνια φαγούρας δεν πήγαν χαμένα. Αργούμε αλλά μαθαίνουμε. Την απλή αριθμητική.Αργούμε αλλά μαθαίνουμε. Την απλή αριθμητική.