Ο Αντρέας και ο Αλέξης

Γράφεται και λέγεται κατά κόρον πως ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας (Α.Τσ.) θυμίζουν έντονα το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα Παπανδρέου (Α.Π.) της περιόδου 1977-8. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα κοινά στοιχεία είναι αρκετά. Λόγω περιορισμένου χώρου, θα αρκεστώ εδώ σε μερικά μόνο απ’ αυτά, τα πιο εμφανή αλλά και τα πιο ανησυχητικά ίσως:

• Οξύτατη αντιπολιτευτική ρητορική. Όπως ο Α.Π. δεν είχε καμιά δυσκολία και καμιά αναστολή να καταγγέλλει την τότε κυβέρνηση Καραμανλή/Ράλλη για ό,τι κι αν έκανε αυτή, έτσι και ο Α. Τσ. δεν διστάζει να στολίζει με τους πιο ακραίους χαρακτηρισμούς (δωσίλογοι, κουκουλοφόροι με γραβάτες, προσκυνημένοι κ.ά.) τους πολιτικούς αντιπάλους τους, και ειδικότερα τους εταίρους του σημερινού κυβερνητικού συνασπισμού.

• Χρήση διαχωριστικών γραμμών που, αν και από άποψη κοινωνικής και πολιτικής ανάλυσης πάσχουν σοβαρά, δεν παύουν ωστόσο να είναι πολιτικά –και κυρίως εκλογικά– ιδιαίτερα «αποδοτικές». Όπως ακριβώς ο Α.Π., μέγας αρχιερέας του λαϊκισμού και της δημαγωγίας, και κατά τούτο πρόδρομος και προάγγελος του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ, είχε «τραβήξει» τη διαχωριστική γραμμή εκεί ακριβώς όπου τον βόλευε (δεξιά-αντιδεξιά, προνομιούχοι-μη προνομιούχοι), έτσι και ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα έχει καταφέρει να επωφελείται με τον καλύτερο τρόπο από την ψευδεπίγραφη διαχωριστική γραμμή μνημόνιο-αντιμνημόνιο. Προσωπικά, δεν ξέρω κανέναν που να είναι ευχαριστημένος επειδή μειώθηκαν δραστικά τα εισοδήματά του και επομένως που να δηλώνει, ιδεολογικά και από θέση αρχής, «μνημονιακός». Άλλα είναι τα πραγματικά διλήμματα που τίθενται, και ως προς αυτά ο ΣΥΡΙΖΑ και ο πρόεδρός του προτιμούν να βγάζουν την ουρά τους απέξω εκ του ασφαλούς και εξ αποστάσεως

• Όπως ακριβώς ο Α.Π. στα τέλη της δεκαετίας του 1970 υποσχόταν τα πάντα στους πάντες, έτσι και ο Α.Τσ. σήμερα, ακόμα και σε πείσμα της κοινής λογικής αλλά και των παραδόσεων της αριστεράς, δεν διστάζει να συντάσσεται χωρίς όρους και όρια με όποιον απεργεί, διαμαρτύρεται, διαδηλώνει, «καταλαμβάνει» κ.ο.κ. Είτε πρόκειται για παχυλά αμειβόμενους δικαστές και για υπερπρονομιούχους υπαλλήλους της Βουλής, είτε για φορτηγατζήδες, είτε για διορισμένους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που αποδεδειγμένα πλεονάζουν, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν παραλείπει να «σταθεί πλάι τους», έτοιμος να τους διαβεβαιώσει, όχι μόνο ότι υποστηρίζει τα «δίκαια» αιτήματά τους, αλλά και ότι «όταν γίνει κυβέρνηση» θα σπεύσει να τους αποκαταστήσει στην προτέρα τους κατάσταση, μισθολογικά και όχι μόνο.

Υπάρχουν, βέβαια, και σημαντικές διαφορές μεταξύ του 1980 και του σήμερα, όπως και μεταξύ του τότε ΠΑΣΟΚ και του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ (μορφή και δομή του κόμματος, διεθνής παρουσία του Α.Π. και του Α.Τσ. αντίστοιχα κ.ά). Σε αυτές, ωστόσο, θα αναφερθώ εκτενέστερα με άλλη ευκαιρία. Εδώ, θα περιοριστώ σε μία μόνο, αλλά καθοριστική, θα έλεγα, διαφορά.

Όταν ο Α.Π. υποσχόταν τα πάντα στους πάντες, εκεί γύρω στο 1980, η ελληνική οικονομία ήταν, αν όχι σε πλήρη άνθηση, πάντως στοιχειωδώς υγιής. Ας μην ξεχνάμε, για παράδειγμα, πως το 1981 το ΠΑΣΟΚ «παρέλαβε» από τους προκατόχους του απολύτως ελεγχόμενο –σχεδόν μηδενικό, αν θυμάμαι καλά– δημόσιο χρέος. Η χώρα είχε τότε τη δυνατότητα να δανείζεται χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, εξού και οι ξέφρενες αυξήσεις μισθών κατά την περίοδο 1982-84 (ΑΤΑ, κ.λπ.), οι οποίες έγιναν με χρήματα που η χώρα δανείστηκε, και βέβαια σε πλήρη αναντιστοιχία με τα πραγματικά δεδομένα, με τους ρυθμούς ανάπτυξης και κυρίως με την παραγωγικότητα της οικονομίας μας.

Σήμερα, όμως, αλλά και αύριο όπου ενδεχομένως θα κληθεί να κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, όλοι γνωρίζουμε σε τι κατάσταση βρίσκεται η χώρα από άποψη δημόσιου χρέους και πιστοληπτικής ικανότητας. Ας μην υπήρχαν κάποιοι άθλιοι «τοκογλύφοι», όπως οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ευρωζώνη που μας δανείζουν με το τοκογλυφικό(!) επιτόκιο 0,75%, και θα σου ’λεγα εγώ πού θα βρισκόμασταν. Ούτε να το σκέφτομαι δεν θέλω.