Η Ελλάδα γνωρίζει πολύ καλά τι σημαίνει διχασμός. Θα περίμενε λοιπόν κανείς ότι τα μηνύματα που έχει εισπράξει η πολιτική σκηνή από την ίδια την κοινωνία θα οδηγούσαν τα κόμματα σε μια διαφορετική προσέγγιση της 6ης Δεκεμβρίου. Ο ελληνικός λαός έχει στείλει το μήνυμα ότι απαιτεί μια πολιτική ιδιοσυγκρασία πιο «ντιρέκτ», χωρίς ανούσιες ρητορείες και επικοινωνιακά τρικ. Βρισκόμαστε στα χαρακώματα με τις παρωχημένες νοοτροπίες κι αν θα έπρεπε κάποιοι να το αντιληφθούν πρώτοι, αυτοί δεν είναι παρά οι «πατέρες του έθνους μας».
Ωστόσο, το κλίμα πόλωσης που επικράτησε στο πολιτικό σκηνικό σχετικά με την επέτειο της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, ξέχωρα από την επικινδυνότητά του –θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν λάδι στην φωτιά των συλλαλητηρίων– απέδειξε ότι ελάχιστα βήματα έχει κάνει η εγχώρια πολιτική σκηνή προς το μέλλον. Και το χειρότερο είναι ότι όσοι είχαν ευθύνη για τα γεγονότα του 2008, δεν φάνηκε να τιμούν τον ίδιο τον Αλέξανδρο, την μνήμη του ή την οικογένειά του, μα πάσχισαν να οικοδομήσουν για ακόμη μια φορά μια ευτελή κομματική τακτική. Έτσι τα φαντάσματα του παρελθόντος κι οι διαχωριστικές γραμμές που βύθισαν τούτη τη χώρα, βασίλεψαν ξανά.
Στον αντίποδα, οι πιτσιρικάδες που διαδήλωσαν στη μνήμη του 15χρονου Αλέξη, λειτούργησαν πιο ώριμα. Για τη γενιά τους η 6η Δεκεμβρίου είναι μια ημέρα μνήμης και αυτό κανείς δεν μπορεί να τους το στερήσει. Άλλοι κατέβηκαν στο κέντρο για να φωνάξουν συνθήματα σχετικά με το κλίμα τρομοκρατίας που μαστίζει την ελληνική κοινωνία. Άλλοι προκειμένου να θυμηθούν το γεγονός που σήμανε το τέλος της αθωότητάς τους. Και αρκετοί για να διαμαρτυρηθούν για αυτό που ζουν καθημερινά οι ίδιοι κι οι οικογένειές τους. Είναι συγκλονιστικό να βλέπεις παιδιά που βρίσκουν διέξοδο από το ίντερνετ, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τη τυφλή μάθηση, διατυπώνοντας ειρηνικά τους προβληματισμούς τους για ένα καλύτερο αύριο μέσα από μια ώριμη κοινωνική συνείδηση. Και θα με συγκινούσε ακόμα πιο πολύ εάν έπαιρνα όρκο ότι τα περισσότερα από αυτά δεν είχαν σπεύσει εκεί παρακινούμενα από κάποια πολιτική παράταξη.
Αναρωτιέμαι συχνά ποιο είναι το κληροδότημα του Δεκέμβρη του 2008 και εκεί που καταλήγω τελικά είναι ότι οδήγησε το μεγαλύτερο μέρος της γενιάς του Αλέξη να αποκτήσει την φωνή που έλλειπε από πολλές γενιές των προηγούμενων δεκαετιών. Όσοι γεννήθηκαν από το 1965 και μετά ήταν πολύ μικροί στο Πολυτεχνείο για να το θεωρούν νίκη της γενιάς τους. Όλα αυτά τα παιδιά όμως που γεννήθηκαν στις αρχές και τα μέσα της δεκαετίας του ’90, των πιο απολιτίκ χρόνων της μεταπολιτευτικής ιστορίας μας, βρήκαν στον θάνατο ενός συνομήλικού τους μια αφορμή για να εκδηλώσουν κάτι από την ερμητική εφηβική ιδιοσυγκρασία τους. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό – αν και είναι το μόνο που μπορώ να βρω. Δε νομίζω ότι τα γεγονότα του 2008 άφησαν τίποτε άλλο. Δεν είμαι βέβαιος αν όξυναν την κοινωνική ευαισθησία μας γενικότερα ή αν μας βοήθησαν στο ελάχιστο να αντιμετωπίσουμε αυτό που ζούμε σήμερα.
Το κύμα βίας που εκδηλώθηκε τότε δεν ήταν «εξέγερση». Όσοι το βάφτισαν έτσι, παραγνωρίζουν προφανώς ότι οι «εξεγέρσεις», ακόμη κι αν δεν τα καταφέρνουν να ανατρέψουν καθεστώτα και να γίνουν «επαναστάσεις», αφήνουν ίχνη πίσω τους (για παράδειγμα, ο Μάης του ’68 οδήγησε σε μια τεράστια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη Γαλλία και κληροδότησε κάποια συνθήματα που ακόμα τα επικαλούνται οι απολογητές του). Εδώ δεν υπάρχει αντίστοιχη κατάσταση. Κι όσοι υποστήριζαν μετά μανίας ότι η εξάπλωση της βίας στους κοινωνικούς ιστούς είναι προϊόν της κρίσης, διαψεύδονται κατηγορηματικά.
Τον Δεκέμβριο του 2008 η οικονομική κρίση δεν είχε ξεσπάσει στην Ελλάδα. Όσοι έκαιγαν και κατέστρεφαν τότε ανενόχλητα, δεν υποψιάζονταν καν ποια θα ήταν η κατάστασή μας το 2012. Η βία προυπήρξε της κρίσης. Οπότε αυτό που απομένει είναι η νοοτροπία. Το πώς εκείνος ο θάνατος (όπως και οι θάνατοι στη τράπεζα Μαρφίν) θα χωνευτούν στη συνείδηση της νέας γενιάς έτσι ώστε όταν θα έρθει η στιγμή της δικής της ευκαιρίας στο μέλλον να μην εξαργυρώσει τις ανθρώπινες θυσίες με λάθος τρόπους και με την ανάλγητη νοοτροπία του νεοέλληνα, που κατάπιε τη γενιά του Πολυτεχνείου.
9°
