Οι ξεπέτες της δημοκρατικής μας κυβέρνησης

Δε θέλω να γίνω βαρετός παραθέτοντας τη γνώμη μου για τις αιτίες ανόδου της Χρυσής Αυγής. Πολύ μελάνι έχει χυθεί σχετικά και άλλωστε ίσως αποπειραθώ να γίνω βαρετός σε επόμενο άρθρο. Θα ήθελα όμως να κάνω μία παρατήρηση.

Στην πορεία της μετάβασης προς την κουλτούρα του αυταρχισμού, υπάρχει ένα κομβικό σημείο: η απομάκρυνση από τις δημοκρατικές αξίες είναι πάντα πιο εύκολη όταν η δημοκρατία δε λειτουργεί καλά. Πολλοί αναρωτιούνται γιατί οι Έλληνες πολίτες, τόσο φανατισμένοι πολιτικά υπέρ του βενιζελισμού και του αντιβενιζελισμού, δεν υπερασπίστηκαν τα κόμματά τους όταν ο Μεταξάς κατέλυσε τη δημοκρατία το 1936 ή όταν συνέβη κάτι ανάλογο το 1967. Μια απάντηση είναι και αυτή: δεν είχαν τη διάθεση να υπερασπιστούν μια στρεβλή δημοκρατία που είχε φτάσει στα όριά της. Που δεν ήταν, με λίγα λόγια, μια δική τους υπόθεση πια.

Δυσκολεύομαι πολύ να δω και σήμερα, σε ποια σημεία γίνεται προσπάθεια να παιχτεί το παιχνίδι με κανόνες δημοκρατικούς, δίκαιους και θεσμικά ορθούς, ώστε να νιώθουμε ξεκάθαρα ως μια δική μας υπόθεση το πολιτικό μας σύστημα. Κανείς στην κυβέρνηση δε δίνει σημασία στις αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου περί αντισυνταγματικότητας στις περικοπές των συντάξεων. Πολλές παρεμβάσεις, όπως εκείνη της Διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές στους μισθούς των δικαστικών λειτουργών, μπορεί να έχουν μια συντεχνιακή ‘οσμή’, αλλά δεν παύουν να προέρχονται από κορυφαία θεσμικά όργανα.

Άλλες αποφάσεις, όπως εκείνη του Συμβουλίου της Ευρώπης που θεωρεί πως ορισμένες από τις εργασιακές ανατροπές αντιβαίνουν στην Ευρωπαϊκή Κοινωνική Χάρτα, δεν έχουν δεσμευτική ισχύ. Το ίδιο συμβαίνει και με τις γνωμοδοτήσεις της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, η οποία διατύπωσε αντιρρήσεις σχετικά με τη νομιμότητα του Μνημονίου ΙΙΙ σε διάφορα επιμέρους ζητήματα (έκτακτη εισφορά 25% -35% σε επιχειρήσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης χωρίς μεταβατική περίοδο, μείωση συντάξεων, ρυθμίσεις σχετικές με τη συλλογική σύμβαση εργασίας). Όμως, δεν μπορούν τέτοιες αποφάσεις να πετάγονται στον κάλαθο των αχρήστων χωρίς έστω μια μικρή διαβούλευση, επειδή δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα, γιατί τότε δεν είμαστε μια χώρα με ικανοποιητικό βαθμό δημοκρατίας.

Κανείς δε δίνει σημασία πια σε τέτοιες λεπτομέρειες. Όσες αποφάσεις δεν είναι δεσμευτικές αγνοούνται και για τις υπόλοιπες θα βρεθεί κάποιο νομικό τέχνασμα στην πορεία. Είναι ειρωνικό το γεγονός ότι όλα αυτά τα νομικά ζητήματα διεκπεραιώνονται τόσο άμεσα, τη στιγμή που ο Έλληνας πολίτης θα βρίσκεται επί χρόνια στα δικαστήρια για μια ασήμαντη υπόθεση, σε μια χώρα μάλιστα που βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των καταδικών για την καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης μαζί με την Ουκρανία και την Τουρκία. Δε μου αρέσει αυτή η λογική ‘εκτάκτου ανάγκης’ για θέματα που δεν πρέπει και η βραδυπορία σε όλα τα υπόλοιπα (των διαρθρωτικών αλλαγών συμπεριλαμβανομένων).

Όπως δε μου αρέσει και η λογική του κ. Στουρνάρα για την τροπολογία που αφορούσε δημοσιογράφους, μηχανικούς, δικηγόρους, γιατρούς. Πιθανόν να καταψηφίσθηκε την προηγούμενη Τρίτη στο Κοινοβούλιο από βουλευτές της συγκυβέρνησης και της αντιπολίτευσης για συντεχνιακούς λόγους, δεν είναι κάτι που εξετάζω τώρα. Δε μπορείς όμως να δηλώνεις ότι θα ξαναφέρεις το ίδιο κείμενο προς ψήφιση λίγες ημέρες μετά, μαζί με το πολυνομοσχέδιο. Με το ζόρι δηλαδή; Στην ουσία δηλώνεις ευθέως πως δεν έχει καμία αξία για σένα μια απόφαση του Ελληνικού Κοινοβουλίου (όσο κακή κι αν είναι)∙ λες ξεκάθαρα πως για σένα το τελευταίο δεν είναι παρά ένα διαδικαστικό εμπόδιο στα σχέδιά σου.

Ναι, με το ζόρι. Χωρίς βελτιώσεις, χωρίς σεβασμό στους θεσμούς. Το αξιοσημείωτο βέβαια είναι ότι οι αποφάσεις αυτές δεν ψηφίζονται μόνο από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, αλλά υποστηρίζονται και από τη γερμανική κυβέρνηση, τα μέλη της οποίας δεν παύουν να τονίζουν πως τα μέτρα πρέπει να ψηφισθούν οπωσδήποτε. Στη Γερμανία όμως, δε νοείται να ‘περάσουν’ ρυθμίσεις με ανάλογο τρόπο. Στην αρχή του χρόνου άλλωστε, το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας έκρινε ότι η κοινοβουλευτική επιτροπή που δημιουργήθηκε για να εγκρίνει με επείγουσες διαδικασίες τα πακέτα στήριξης της ευρωζώνης ήταν «σε μεγάλο βαθμό» αντισυνταγματική. Τόσο αυτή, όσο και άλλες αποφάσεις των γερμανικών δικαστηρίων μπλοκάρουν άμεσα τις αυθαιρεσίες των πολιτικών (παρόλο που η συγκεκριμένη ‘αυθαιρεσία’ μάλλον ευνοούσε την Ελλάδα, δεν έχει σημασία). Η δημοκρατία λειτουργεί στο εσωτερικό, υπονομεύεται στο εξωτερικό.

Θυμίζει τις ΗΠΑ, οι κυβερνήσεις των οποίων λειτουργούσαν σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο συμβατό με τη φιλελεύθερη παράδοση της χώρας στο εσωτερικό και στήριζαν παράνομες και αντιδημοκρατικές λύσεις στο εξωτερικό (μέχρι πρόσφατα ο Bush Jr, σε μια μοναδική επίδειξη υποκρισίας, έστελνε ανθρώπους για βασανιστήρια εκτός της αμερικανικής επικράτειας, ώστε να μην υπόκεινται στο αμερικανικό δίκαιο). Η τακτική αυτή υπέσκαψε την ηγεμονία των ΗΠΑ στο εξωτερικό, γιατί ποτέ δεν έκανε δυνατή τη μαζική υποστήριξη σε μια υποτιθέμενα φιλελεύθερη παγκόσμια πολιτική, που υπονομευόταν την ίδια στιγμή όμως από Γκουαντανάμο και Αμπού Γκράιμπ.

Το ίδιο ίσως συμβεί και στους Γερμανούς: πόσο ακόμα θα μπορούν να υπερασπίζονται μια πολιτική που υπονομεύει τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν η χώρα τους στηρίζεται τόσο στην ΕΕ; Με ποια λογική θα μας πει η Ανγκέλα Μέρκελ να δεχτούμε αυτό το Μνημόνιο, τη στιγμή που αν στη χώρα της προτείνονταν ανάλογες ρυθμίσεις θα έβγαιναν οι δικαστές από τις κόκκινες ρόμπες τους; Με τι θράσος θα μας πει ο κ. Σαμαράς να ψηφίσουμε αυτόν και όχι τη Χρυσή Αυγή, επικαλούμενος την αντιδημοκρατική της στάση; Ο ίδιος εκφράζει ένα παραπαίον πολιτικό σύστημα που με τον τρόπο του έσπρωξε αρκετούς άφρονες συμπολίτες μας στις τάξεις της. Ποια Δημοκρατία να υπερασπιστούμε; Εκτός αν βρούμε γρήγορα μια καινούρια.