Τούτη την ώρα που γράφω εξελίσσονται ειρηνικά τα συλλαλητήρια της Τρίτης γύρω από τη Βουλή – χωρίς μεγάλη συμμετοχή, παραδέχθηκε ακόμα και ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ. Αλλά μπορεί να είναι βαλτός από τις δυνάμεις του παγκόσμιου νεοφιλελευθερισμού να συκοφαντήσει τον δίκαιο αγώνα, θα αποκαταστήσουν πιθανότατα την αλήθεια συνεπέστερες ταξικές δυνάμεις, αποκαλύπτοντας και τον ρόλο του.
Ο πεινασμένος ρακοσυλλέκτης των φωτογραφιών δεν θα είναι εκεί, το υπογράφω: πρέπει να προλάβει, να φθάσει στους κάδους των σκουπιδιών πριν από τους ανταγωνιστές του που ψάχνουν και αυτή λίγη τροφή ή κάτι που να μπορεί να πουληθεί.
Σε κάποια από τις μεγάλες διαδηλώσεις πρόπερσι που είχε καταλήξει σε οδομαχίες είδα ομάδα ρακοσυλλεκτών στην Πεσμαζόγλου, τον δρόμο ανάμεσα Αρσάκειο και AlphaBank, να ψάχνει στους σκουπιδοτενεκέδες αδιαφορώντας για τα δακρυγόνα και τα μολότωφ που έπεφταν γύρω τους. Έπρεπε να προλάβουν να αξιοποιήσουν το περιεχόμενό τους πριν το κάψουν οι διαδηλωτές για να αντιμετωπίσουν την αστυνομία.
Ο πεινασμένος ρακοσυλλέκτης των φωτογραφιών βρισκόταν στο τέλος της οδού Κεραμεικού, κοντά στο Γκάζι και στα νυχτερινά στέκια της νεολαίας. Έχω δει πολλούς στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, με ξύλα και άγκιστρα να ανακατεύουν τους κάδους ψάχνοντας για κάτι χρήσιμο, κανέναν όμως να κάνει τέτοια απελπισμένη βουτιά με το κεφάλι. Ο απόλυτος προλετάριος, δεν έχει καν τα εργαλεία της δουλειάς του. Ηλικιωμένος, πιθανότατα μετανάστης που ίσως λίγο μετά να έπεσε πάνω σε μπράβους χρυσαυγίτες.
Οι ρακοσυλλέκτες δεν θα είναι στις διαδηλώσεις – θα βρίσκονται μήπως οι άνεργοι; Θα είναι εκεί οι επαγγελματίες, οι μαγαζάτορες, οι βιοτέχνες που έκλεισαν οι επιχειρήσεις τους; Τους αφορά κάποιο από τα αιτήματα; Πιθανόν αυτό για «ανάπτυξη», να πέσει χρήμα στην αγορά, να δημιουργηθούν δουλειές – αλλά για την ανάπτυξη χρειάζονται κεφάλαια, σήμερα μόνο δανεικά μπορούμε να βρούμε, υπάρχει άλλος από την τρόικα να μας δώσει;, Αντίθετα, τα περισσότερα αιτήματα στρέφονται εναντίον των loosers, αυτών που ήδη πέταξε στην άκρη η κρίση. Αντί να υπάρξει αλληλεγγύη και κατανόηση, πρωτίστως ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις, σαν αυτή που υπήρξε στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία, ο καθένας μας προσπαθεί να σώσει το τομάρι του γδέρνοντας τον άλλο. Το αποτέλεσμα αυτού του αγώνα αλληλοεξόντωσης θα είναι να χάσουμε όλοι τα τομάρια μας, και την ψυχή μας.
Τους ξέρουμε τους ένοχους και είναι γνωστές οι αιτίες που μας οδήγησαν εδώ. Αλλά δεν θα αλλάξει η κατάσταση με τον αγώνα να μην περάσουν τα μέτρα, να πέσει η κυβέρνηση για να καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτά που δεν κατάφερε το ΠαΣοΚ αρχικά, η ΝΔ μετά, δηλαδή να συνεχίσουν οι δανειστές να χρηματοδοτούν το κράτος, δηλαδή το άθλιο πολιτικό σύστημα που μας έφερε στη χρεοκοπία. Δεν θα το κάνουν: η Μέρκελ και ο Ολάντ ξέρουν και αυτοί να ξοδεύουν χρήματα σαν αυτά που ξόδεψαν οι έλληνες πρωθυπουργοί για να εδραιωθούν στην εξουσία, δεν τους επιτρέπουν οι θεσμοί που δημιούργησαν οι Γερμανοί και οι Γάλλοι να το κάνουν – τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό. Δεν έκαναν στον Παπανδρέου αυτή τη χάρη, γιατί να την κάνουν στον Σαμαρά ή στον Τσίπρα; Γιατί οι έλληνες πολιτικοί να είναι περισσότερο προνομιούχοι από τους άλλους; Και αυτός ο περιορισμός των προνομίων των πολιτικών στη διαχείριση του δημόσιου πλούτο, καταγγέλλεται ως νεοφιλελευθερισμός – όπου κυριαρχούν συνθήματα, οι λέξεις χάνουν το νόημά τους.
Αν δεν περάσουν τα μέτρα και πέσει η κυβέρνηση, μας περιμένει ακόμα μεγαλύτερη εξαθλίωση, τέτοιες φωτογραφίες δεν θα συγκινούν. Άνθρωποι και σκουπίδια θα έχουμε γίνει ένα – στις συμπεριφορές μας πριν από όλα, η σκουπιδοϊδελογίες όπως της Χρυσής Αυγής θα θριαμβεύουν. Αν διασωθούμε, θα μπορούμε να συζητήσουμε για το πώς θα τιμωρηθούν οι ένοχοι και θα θεραπευθούν οι αιτίες. Η παράδοση, η πολύ πρόσφατη της κρίσης και η παλιότερη, είναι ενάντια σε αυτή την προοπτική: η ενδημική πολιτική βία στη χώρα μας δεν επιτρέπει να συζητήσουμε, δεν αφήνει τόπο στη δημοκρατία, που έχει ερμηνευθεί πια σαν δικαίωμα άσκησης βίας. Μακάρι να διαψεύσουμε τις παραδόσεις μας, μόνο έτσι τέτοιες οι φωτογραφίες θα γίνουν απλώς ιστορικά ντοκουμέντα της δύσκολης εποχής που διανύουμε.
