«Λέμε στους εαυτούς μας ιστορίες για να μπορέσουμε να ζήσουμε» είναι ο τίτλος συλλογής δοκιμίων της Joan Didion (We Tell Ourselves Stories in Order to Live: Collected Nonfiction, Everyman’s Library, 2006). Αυτές τις μέρες όλοι λένε κάποια ιστορία με διάφορους παραλήπτες:
Πολιτικοί αρχηγοί λένε ιστορίες για να τις ακούσουν οι ομόλογοί τους στην Ευρώπη (‘πολιτική διαπραγμάτευση και ελεγχόμενη πολιτική κρίση’). Βουλευτές λένε ιστορίες προς τους αρχηγούς τους (‘είμαι κι εγώ εδώ’) και προς τους ψηφοφόρους τους (‘αδιαπραγμάτευτη υπερήφανη στάση για χάρη σας’). Συνδικαλιστές λένε ιστορίες με κόκκινες γραμμές (‘κάτω τα χέρια…’). Η Τρόϊκα και η ΕΕ λένε μια ιστορία σε όλους και όλες εμάς (‘αν δεν θέλετε εσείς οι ίδιοι να σωθείτε, δεν υπάρχει τρόπος να τα καταφέρετε’), και το ΔΝΤ λέει μια σύνθετη ιστορία (‘έλλειψη βιωσιμότητας ελληνικού χρέους, ανάγκη για αποφασιστικότερη στήριξη από Ευρώπη και σημασία να μη χάνουμε τη μεγάλη εικόνα των αναγκών’ –εδώ μπαίνουν και τα παιδιά του Νίγηρα στο κάδρο)… Δημοσιογράφοι διηγούνται ιστορίες «διδακτικές», ελλειπτικές και ενίοτε με δράκους (‘λίστες’, ‘κακούς’ κλπ). Τέλος, συνάδελφοί μου Πανεπιστημιακοί λένε ιστορίες στους πολιτικούς και στους βουλευτές (‘ανάγκη για υπευθυνότητα και εκκλήσεις ψυχραιμίας’), στους διανοούμενους (…. ‘Πως θα επινοήσουμε ξανά τον «δήμο» για να λειτουργήσει η δημοκρατία και οι θεσμοί της’) και, φυσικά, ιστορίες προς τους φοιτητές και τις φοιτήτριες (‘ποικίλες ερμηνείες για το πώς φτάσαμε ως εδώ’).Η δική μου ιστορία για να αντιμετωπίσω την κάθε μέρα που ξεκινάει, αυτή που λέω στον εαυτό μου και σε όποιον άλλο έχει διάθεση να την ακούσει, είναι μια ιστορία «ακτιβισμού της θέλησης» σε πείσμα της «απαισιοδοξίας της ανάλυσης». Μια Γκραμσιανή ιστορία επιβίωσης:
Στη δική μου ιστορία όσες και όσοι ασφυκτιούν με τις κυρίαρχες αφηγήσεις όλων των άλλων, βρίσκουν ακόμη τη δύναμη να συνεννοηθούν και να αναλάβουν από κοινού πρωτοβουλίες. Στην ιστορία μου, σηκωνόμαστε για να μετρηθούμε και για να μιλήσουμε για τα δύσκολα και τα δυσάρεστα, ακόμη και τώρα. Δεν δειλιάζουμε επειδή το κλίμα είναι αρνητικό. Βρίσκουμε το κουράγιο να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας, και –κυρίως να παραμερίσουμε εκείνα που μας χωρίζουν. Όχι επειδή θέλουμε να κατασκευάσουμε έναν άνοστο χυλό. Όχι επειδή τα σημεία που διαφωνούμε δεν είναι σημαντικά για μας. Αλλά επειδή έχουμε το θάρρος να αναγνωρίσουμε, κυρίως τώρα και χωρίς να περιμένουμε, πως μέχρι να αποκτήσουν σημασία οι αποχρώσεις των διαφορετικών μας προσανατολισμών και εμφάσεων, θα κυλήσει πολύς και δύσκολος χρόνος. Πως αν δεν αντιμετωπιστούν τα άμεσα και επείγοντα σήμερα, δεν θα έχει νόημα η μάχη του απώτερου στρατηγικού προσανατολισμού.
Η δική μου ιστορία δεν είναι πρωτότυπη. Έχει παιχτεί πολλές φορές στα σινεμά της ιστορίας. Και στα «κεντρικά» και στα «συνοικιακά». Στις διάφορες παραλλαγές της, την κρίσιμη στιγμή λενινιστές αγωνίζονται για τη δημοκρατία. Διεθνιστές συμμετέχουν σε πολέμους. Σοσιαλιστές δίνουν μάχες υπέρ των αστικών θεσμών. Ετεροφυλόφιλοι μάχονται για τα δικαιώματα ομοφυλοφίλων, φεμινίστριες για εκπροσώπηση σε χώρους εχθρικούς, φτωχοί για την εμπέδωση τραπεζικής πίστης, και φιλελεύθεροι για τα δικαιώματα ανελεύθερων μειοψηφιών. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι καταλαβαίνουν αυτό που εμείς, σήμερα, αδυνατούμε. Αυτό που η Τρόϊκα ονομάζει prior actions και στα ελληνικά λέγεται «προαπαιτούμενο».
Οι ιδέες μας είναι δικές μας και μπορούμε να τις φοράμε σα στολή ή σαν στολίδι. Ο ακτιβισμός μας, όμως, πρέπει να αναγνωρίζει ότι για να φτάσουμε κάποτε να υλοποιήσουμε αυτό που ο καθένας μας θεωρεί «ιδανικό», θα πρέπει να συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις: να μην καταστραφούμε, να μη χρεοκοπήσουμε, να μη βγούμε από την Ευρώπη και από το ευρώ. Αυτές τις μάχες έχουμε να δώσουμε, και αν δεν τις δώσουμε συντεταγμένα και με πεποίθηση, δεν θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο εκείνο του έργου που θα πούμε το υπέροχο ποίημα που μας εκφράζει απόλυτα.
Αυτή είναι η ιστορία μου: ανάγκη για συνεργασία σήμερα και όλα τα άλλα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις….
3°
