Αυτά που γράφει η λίστα

Την Κυριακή συνελήφθη ο δημοσιογράφος Κώστας Βαξεβάνης, κατηγορούμενος για παραβίαση του νόμου περί προσωπικών δεδομένων. Δεν μπορεί να μην το μάθατε. Είχε δημοσιεύσει ονόματα καταθετών σε ελβετική τράπεζα που, κατά τους ισχυρισμούς του, αποτελούσαν την περιλάλητη λίστα Λαγκάρντ. Νομικώς η δίωξή του δεν ήταν παράτυπη, κάθε άλλο. Ηθικώς υπάρχει πρόβλημα. Γενικά, πάντα υπάρχει πρόβλημα όταν συλλαμβάνονται δημοσιογράφοι για τις δημοσιεύσεις τους. Εντάξει, είπαμε να κάνουμε restart και να εφαρμόζουμε τους νόμους ως οφείλουμε – σωστό, θεμιτό, λυτρωτικό και σωτήριο. Όμως ο Βαξεβάνης δεν είναι και η καλύτερη αφορμή για να ξαναδέσεις τα μάτια της Δικαιοσύνης.

Προηγήθηκε η δημοσίευση των εισοδημάτων που δηλώνουν οι γνωστοί του θεάματος. Εκεί κανένας εισαγγελέας δεν σήκωσε το τηλέφωνο. Λογικό. Πιο εύκολα βρίσκεις το περιοδικό του Βαξεβάνη, πάρα «Τα Νέα». Όμως, από την άλλη, το καλλιτεχνικό φοροκουτσομπολιό είναι πιο κοντά στη δημοσιογραφική φύση. Το να γνωρίζεις πόσα δηλώνει η Βίσση στην Εφορία είναι μία πληροφορία από την οποία μπορείς να καταλάβεις πολλά. Αν ξέρεις ότι ο Τράγκας έχει λογαριασμό στην Ελβετία μπορείς να υποθέσεις πολλά και να μην καταλάβεις τίποτα. Θα δημοσίευα τη λίστα; Βρείτε μου ένα δημοσιογράφο που έκανε αυτή την ερώτηση στον εαυτό του και δεν αισθάνθηκε το ζεστό αίμα στον ουρανίσκο του.

Μερικές φορές στη δημοσιογραφία ο πειρασμός είναι μεγαλύτερος από την ουσία και ο τίτλος πιο σημαντικός από το περιεχόμενο. Τώρα σας λέω ότι δεν θα τη δημοσίευα. Δεν είμαι σίγουρος αν θα έλεγα το ίδιο και στην περίπτωση που κάποιος την έριχνε κάτω από την πόρτα μου. Αλλά αυτή είναι μία κουβέντα που πρέπει κάποτε να γίνει μεταξύ της Δικαιοσύνης και της δεοντολογίας, αν και, μεταξύ μας, οι λειτουργικοί θεσμοί είναι εκείνοι που δεν έχουν να συζητήσουν με τίποτα. Όμως αξίζει τον κόπο να καθίσετε λίγο στην άκρη ή να ανεβείτε σε μια καρέκλα για να δείτε την εικόνα από ψηλά και από κάποια απόσταση.

Δείτε, λοιπόν, πώς εξελίσσεται η υπόθεση Βαξεβάνη στο πεδίο της πολιτικής και στην κοινωνική δικτύωση. Στην αρχή η σκόνη σηκώθηκε γύρω από ένα επιχείρημα που διατηρεί ελάχιστη σχέση με τη λογική. Ο δημοσιογράφος, λέει, δημοσίευσε τη λίστα που απέκρυψε η πολιτική ηγεσία και οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές. Μόνο που δουλειά των ελεγκτικών αρχών δεν ήταν να δημοσιοποιήσουν τη λίστα, αλλά να διερευνήσουν την ύπαρξη ενδείξεων φοροδιαφυγής. Αν μάλιστα οι αρχές έδιναν τη λίστα στη δημοσιότητα, τότε θα πέφταμε επάνω τους για την κατάφωρη και λαϊκίστικη παραβίαση προσωπικών δεδομένων. Συνεπώς ο δημοσιογράφος δεν έκανε αυτό που αρνήθηκε να πράξει η πολιτική διαχείριση και ο θεσμικός έλεγχος. Αυτό θα ίσχυε μόνο αν διενεργούσε φορολογικούς ελέγχους.

Αλλά και η δημοσιοποίηση της λίστας δεν σημαίνει σώνει και καλά ότι οι αρχές θα ξεκινήσουν ελέγχους και διασταυρώσεις. Το πιθανότερο είναι ο Βαξεβάνης να βρει απέναντί του, εκτός από την αυτεπάγγελτη δίωξη, μερικές εκατοντάδες δικηγόρους συν το νομικό τμήμα της ελβετικής τράπεζας. Θέλει θάρρος και τρέλα για να το αντιμετωπίσεις αυτό. Αλλά η προσφορά του στην αλήθεια δεν έχει να κάνει με το δημοσίευμα. Έχει να κάνει με την ανάδειξη των επιλεκτικών αντανακλαστικών της τυφλής κοπέλας με τη ζυγαριά. Ανέδειξε επίσης και την έφεση των ελληνικών κομμάτων στις κατά συνθήκη αντιδράσεις. Εκδόθηκαν ανακοινώσεις κατά της σύλληψης του Βαξεβάνη. Κοινώς θεσμικοί φορείς αντέδρασαν επειδή τηρήθηκαν οι νόμοι. Θα ήταν πιο φρόνιμο και σαφώς πιο χρήσιμο να υπενθύμιζαν τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι νόμοι αγνοήθηκαν και η Δικαιοσύνη δεν έκανε το καθήκον της.

Τέλος, η δημοσιοποίηση του καταλόγου πρόσθεσε και κάτι καινούργιο στην καθημερινότητά μας. Ψάξε και βρες τώρα για ποιο λόγο κρατούσαν τη λίστα μακριά από μάτια και ελέγχους. Μάντεψε ποια housewife κρύβει το μυστικό και ποιος συνταξιούχος έχει στο όνομά του μυθικές μίζες. Ίσως κανείς. Όμως όσο δεν καταλαβαίνουμε γιατί την έκρυβαν, τόσο αυτή η λίστα θα γεννά θρύλους. Μέχρι να σβήσει και αυτή σαν φως που δεν έδειξε απολύτως τίποτα, αλλά μεγάλωσε τις σκιές.