Αληθινές αναπηρίες

Μια γυναίκα με μπαστούνι μπήκε από τη μπροστινή πόρτα στο λεωφορείο και προσπάθησε κούτσα- κούτσα να καθίσει στο φαρδύ κάθισμα πίσω διαγωνίως από τον οδηγό. Μόλις ξεκίνησε το λεωφορείο τραντάχτηκε, κόντεψε να πέσει. Την είδε ο οδηγός, φρενάρισε. Με το φρενάρισμα, πάλι κόντεψε να πέσει. Πιο βιαστικά, για να εκμεταλλευτεί το χρόνο που της προσέφερε, προσπάθησε ξανά να καθίσει, αλλά δεν ήταν εύκολο, το κάθισμα έχει σκαλοπατάκι. Μια δυο φορές ξανάγινε η σκηνή, ο οδηγός στο τέλος της έκανε νόημα, ότι την περιμένει. «Καθίστε» της είπε, κι αφού κατάφερε όπως- όπως να χυθεί στο κάθισμα στραβά κι ανάποδα, ξεκίνησε πάλι το λεωφορείο. Η καθυστέρηση δεν ήταν τριάντα δευτερόλεπτα, πιο λίγο, ωστόσο μερικά κεφάλια επιβατών πρόλαβαν να κινηθούν προς τα μπρος θυμωμένα, τι κάνει αυτός, γιατί δε φεύγει, ψιθύρισε μια δίπλα μου, της έδειξα τη γυναίκα, σώπασε σουφρώνοντας τα φρύδια. Θα της φάνηκε τρομερή πολυτέλεια που δεν δικαιούται να παράσχει το λεωφορείο, να περιμένει μια γυναίκα με μπαστούνι να ταχτοποιηθεί στην καρέκλα για να μη σκοτωθεί.

Φαντάσου δηλαδή να τολμήσει να μπει σε λεωφορείο και κανένας άνθρωπος με αναπηρικό καροτσάκι. Χρησιμοποιώ τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ της Αθήνας σαράντα χρόνια τουλάχιστον, ούτε μια φορά δεν είδα αληθινό ΑΜΕΑ να επιχειρεί να μπει μέσα. Πριν έξι χρόνια είχα πάει το μοναδικό μου ταξίδι στις ΗΠΑ, έπαιρνα λεωφορεία στη Νέα Υόρκη για δέκα μέρες, και θα πρέπει να παρακολουθούσα μια επιβίβαση αναπήρου την ημέρα, τουλάχιστον.

Αυτοί οι αμερικάνοι λοιπόν, που δεν είναι ξενέρωτοι βόρειοι όπως οι ευρωπαίοι κλπ, έχουν την εξής συνήθεια: Όταν περιμένει καροτσάκι αναπήρου να ανέβει στο λεωφορείο, κάνουν υπομονετικά ουρά πίσω του, και δεν διαμαρτύρονται ποτέ. Ομολογώ ότι σα νευρόσπαστο Aθηναία που είμαι, ζορίστηκα λίγο να αντιμετωπίσω αυτό το ρυθμό. Βγήκε κι εμένα το κεφάλι μου μπροστά με τάσεις διαμαρτυρίας, κι ύστερα γύρισε με ντροπή στη θέση του.

Τα λεωφορεία της Νέας Υόρκης έχουν μια μικρή κίτρινη πλατφόρμα στην είσοδο, την οποία κατεβάζει ο οδηγός απελπιστικά αργά, ανεβαίνει επάνω το καρότσι, ύστερα την ανεβάζει επάνω ο οδηγός απελπιστικά αργά. Το αναπηρικό καρότσι έχει προτεραιότητα έναντι των καθημένων, και μια σειρά καθίσματα που διπλώνουν αμέσως αδειάζουν για να του κάνουν θέση. Κανείς δεν διαμαρτύρεται, δεν ρωτάει, δεν δείχνει να βιάζεται. Μετά τις πρώτες εκνευριστικές μέρες, συνήθισα κι εγώ, κι όταν έφυγα ήμουν βεβαίως πλημμυρισμένη θαυμασμό και σεβασμό για τις νεοϋορκέζικες συνήθειες. Αν το μετρήσεις, η καθυστέρηση από μια τέτοια συμπεριφορά της κοινωνίας απέναντι στα μέλη της που τη χρειάζονται, δεν μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση πάνω από 2 λεπτά. Αλλά το κέρδος, η σκέψη ότι αν χρειαστεί κι εσύ θα μπορέσεις να επιβιβαστείς σε λεωφορείο σε τέτοια δύσκολη κατάσταση, αξίζει πολύ περισσότερο.

Επιστρέφοντας στην Αθήνα ανακάλυψα ότι και τα δικά μας λεωφορεία έχουν την ίδια κίτρινη πλατφόρμα στις εισόδους, απλώς δεν τη χρησιμοποιούν ποτέ. Κανείς δεν ξέρει σε τι χρειάζονται, και σίγουρα θα είναι όλες σκεβρωμένες από καιρό. Οι ανάπηροι της Αθήνας δεν δικαιούνται την πόλη, εκτός αν είναι να ζητιανέψουν. Αν είχαμε ανάπηρους να κυκλοφορούν κανονικά σαν άνθρωποι ανάμεσά μας, θα μέναν κι οι ζητιάνοι χωρίς δουλειά. Αλλά δεν κινδυνεύουν.

Αυτό τον αποκλεισμό των ΑΜΕΑ από τη ζωή στην πόλη τον διανθίζουμε με διάφορες υποκριτικές ενέργειες, όπως τις μπάρες στα πεζοδρόμια ας πούμε. Ή όπως τις ψεύτικες δηλώσεις περί αναπηρίας για συντάξεις και επιδόματα, που στοιχίζουν, και οι μεν και οι δε, ένα σωρό λεφτά. Αυτό εισπράξαμε ως πολίτες από την πρόοδο της ανθρωπότητας και τη μεγάλη αλλαγή στη στάσης απέναντι σε άτομα με αναπηρίες και δυσκολίες. Αντί να τα σεβαστούμε και να τους επιτρέψουμε έμπρακτα να ζήσουν με ισότητα ανάμεσα στους αρτιμελείς, ζητήσαμε ως κράτος και δήμοι λεφτά από την ΕΕ για να φτιάξουμε τις περισσότερες μπάρες που υπάρχουν στον κόσμο σε μια πόλη που κυκλοφορούν τα λιγότερα καροτσάκια στον κόσμο. Οι δε πολίτες στήσανε σειρά από απάτες για επιδόματα, χωρίς κανένα σεβασμό στους ανθρώπους που στ’ αλήθεια τα έχουν ανάγκη. Γιατί αν υπήρχε ο σεβασμός αυτός, θα είχαν και λιγότερη άνεση να ιδιοποιούνται τις ιδιότητες των αναπήρων.