Σκέψεις για το ασφαλιστικό ζήτημα

Για μια ακόμη φορά, η ανεπάρκεια των πόρων των ασφαλιστικών οργανισμών, προκαλεί ανασφάλεια στους πολίτες και συμπτώματα νευρικού κλονισμού στους πολιτικούς προϊσταμένους και στα υπηρεσιακά στελέχη ταμείων και υπουργείων.

Ιδιαίτερα η αμετροέπεια και η συνέχιση προεκλογικών υποσχέσεων της νέας ηγεσίας του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων,οδηγεί σε απορίες της μορφής «μα, δεν ξέρουν τι ακριβώς συμβαίνει;».

Επειδή λοιπόν οι εκλογές είναι πλέον παρελθόν και το ταμείον είναι –κυριολεκτικά «μείον», οφείλουμε, τουλάχιστον τώρα, να πούμε τα πράγματα με το πραγματικό τους όνομα.

Το πρόβλημα δεν είναι καινοφανές. Η επιδείνωση της θεμελιώδους σχέσης «ενεργοί/συνταξιούχοι» και η συντήρηση ευνοϊκών ρυθμίσεων για μεγάλη μερίδα εργαζομένων, ιδιαίτερα του Δημοσίου τομέα,των Δ.Ε.Κ.Ο. και των Ο.Τ.Α. και το έλλειμμα μεταξύ εσόδων και δαπανών, παρά τα μέτρα που πρόσφατα έχουν ληφθεί, οδηγεί εκ των πραγμάτων σε μια εκ νέου θεώρηση με –πιθανότατα- αιματηρές λύσεις.

Η θεώρηση του προβλήματος ως ισοδύναμου για το σύνολο των ασφαλισμένων, με την «ευγενή» συμβολή των παραγόντων κάθε πλευράς, είναι –καταρχήν- εσφαλμένη. Η κ/κ εισφορά και δαπάνη και το επακόλουθο έλλειμμα δεν είναι, ούτε ίδια ούτε παράγει το ίδιο αποτέλεσμα. Στον ιδιωτικό τομέα π.χ. η συνταξιοδότηση δικαιώνεται σε πολύ μεγαλύτερη ηλικία, ποσότητα ασφαλιστικής ύλης (εισφορές) και ηλικίας (αριθμό ενσήμων) απ’ότι σε άλλους χώρους. Σε ό,τι αφορά το κόστος περίθαλψης, τα στοιχεία είναι επίσης αποκαλυπτικά. Τα πρόσφατα στοιχεία διαχείρισης δαπανών για τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. εμφανίζουν, σε σχέση με το παρελθόν, εξαιρετικά ποσοστό αρνητικής μεταβολής. Σε ανασκόπηση του παρελθόντος (Κοινωνικός Προϋπολογισμός 2009) το έλλειμμα μόνον για τους ασφαλισμένους του στενού δημοσίου τομέα (ΟΠΑΔ) ήταν περισσότερο από 1,2 δις. (εισφορές: 400 εκ.-δαπάνες: 1.700 εκ). Αντίστοιχα, για τα δεδομένα του ίδιου διαστήματος, το «άνοιγμα» εισφορών-συντάξεων ήταν σε βάρος του δημοσίου ταμείου με «μερικά» δις.

Σε ό,τι αφορά στα «αυτό-διαχειριζόμενα» ταμεία (ελευθεροεπαγγελματίες,τραπεζικοί,Δ.Ε.Κ.Ο,Μ.Μ.Ε) εδώ τα στοιχεία είναι σαφέστατα. Τα συνδικαλιστικά όργανα των ασφαλισμένων, είτε από κεκτημένη ταχύτητα είτε λόγω αγνοίας απλής αριθμητικής, εξακολουθούν να επιρρίπτουν τις ευθύνες σε άλλους (όχι, εδώ οι Εβραίοι εξαιρούνται, αγαπητέ αναγνώστη). Η επί δεκαετίες κάλυψη μεγάλου ή και αποκλειστικού μέρους των εσόδων από «κοινωνικούς» πόρους ή την ίδια την εργοδοσία (έως και 95%) δημιούργησε την κυρίαρχη αντίληψη στους συμπαθείς διαμαρτυρόμενους για το «κούρεμα» των αποθεματικών τους (τα οποία δημιουργήθηκαν ακριβώς λόγω εξωγενών εσόδων) πως οι συγκεκριμένοι χώροι οφείλουν να «εξαιρεθούν» από την εκλογίκευση των κανόνων εισφοράς,συνταξιοδότησης,δαπανών περίθαλψης κ.λ.π.

Η αλήθεια είναι μία και μοναδική, όσο και αν «πληγώνει». Το «όλον» ασφαλιστικό ζήτημα, όπως είναι σήμερα τα πράγματα, απλώς «δεν βγαίνει».

Η διατήρηση «θυλάκων» ιδιαίτερης μεταχείρισης, όπως είναι για παράδειγμα η καταβολή σταθερών εισφορών (μοναδικό καθεστώς στην Ε.Ε. αλλά και αλλού), ανεξάρτητα από το εισόδημα και η απόδοση σύνταξης με βάση τα «όρια» ηλικίας, συνιστά συνταγματικό ατόπημα και ηθικό μειονέκτημα. Για όσους έχουν την νοσηρή περιέργεια να πληροφορηθούν τι ακριβώς ισχύει αλλού, επισυνάπτεται σχετικός πίνακας.