Το κόμμα του θυμού...

Η αύξηση των ποσοστών των κομμάτων που κινούνται στο τρίπτυχο «λαϊκισμός - εθνικισμός - ρατσισμός», όπως καταγράφεται τουλάχιστον δημοσκοπικά στη χώρα μας, αλλά και στην Ευρώπη με τα ποσοστά της κ. Λεπέν στη Γαλλία στον πρώτο γύρο των εκλογών να ενισχύουν τους φόβους για την εξέλιξη της ΕΕ, προκαλεί βαθιά ανησυχία και ερωτήματα για το μέλλον της μεταπολιτευτικής κοινοβουλευτικής μας δημοκρατίας, πόσο δε μάλλον για τη συνοχή της ίδιας της κοινωνίας.

Πολύ περισσότερο, όμως, γεννά ανησυχία για το νέο «αίμα» της Ελλάδας. Τις νεότερες γενιές, οι οποίες εγκλωβισμένες στην εργασιακή ανασφάλεια και αβεβαιότητα και μην έχοντας βιώσει «στο πετσί τους» τι σημαίνει έλλειμμα δημοκρατίας, αρχίζουν να βρίσκουν τον εκφραστή τους σε αντικοινοβουλευτικά μορφώματα. Και εδώ πρέπει να προβληματιστούμε, αλλά και να κάνουμε την αυτοκριτική μας.

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι οι πολίτες σήμερα φοβούνται περισσότερο από ποτέ για το μέλλον τους, για το μέλλον των παιδιών τους. Σε μια περίοδο κορύφωσης της οικονομικής κρίσης, η απογοήτευση, ο θυμός της κοινωνίας και ιδίως των νέων απέναντι στα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, στα οποία καταλογίζουν μεγάλο μέρος των ευθυνών για τη σημερινή κατάσταση, είναι δικαιολογημένος.

Η καλλιέργεια της ξενοφοβίας και του εθνικισμού, ο λαϊκισμός, η υπονόμευση της νομιμότητας και της ασφάλειας από εξωκοινοβουλευτικά κέντρα, σε συνδυασμό με αστοχίες στην αστυνόμευση και την όξυνση του μεταναστευτικού αλλά και τη διάχυτη δυσπιστία προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση και ολοκλήρωση, συνθέτουν την «κρίσιμη μάζα» για την πολιτική και ιδεολογική παρουσία ενός πολιτικού χώρου που μέχρι τώρα θεωρούσαμε ότι εκινείτο στο περιθώριο.

Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι σε περιόδους κρίσης οι ακραίες και εξτρεμιστικές λαϊκιστικές αντιλήψεις βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να «απορροφήσουν» ένα μεγάλο κομμάτι της λαϊκής δυσαρέσκειας. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν πρέπει η κοινωνία να «παρασυρθεί» ανταποκρινόμενη σε «ισοπεδωτικές» λογικές και πολιτικές εκμηδενισμού της προσπάθειας που έχει συντελεστεί, παρά τα λάθη και τις αδυναμίες, για τη διασφάλιση του αύριο της χώρας.

Δεν πρέπει να αγνοούμε ότι η αποδοχή εκ μέρους της κοινωνίας και η νομιμοποίηση διά της ψήφου μιας ακραίας ξενοφοβικής εσωστρέφειας θα οδηγήσει σε αντιδημοκρατικά και αυταρχικά μοντέλα εξουσίας. Θα προκαλέσει διχασμό και συγκρουσιακές καταστάσεις στους κόλπους της ίδιας κοινωνίας. Και το χάσμα των γενεών συνεχώς θα διευρύνεται.

Μπορεί τα κόμματα αυτού του χώρου στον καιρό της κρίσης να «αλιεύουν» ψηφοφόρους με τη λαθρομετανάστευση ή μια ιδιότυπη παροχή «κοινωνικής προστασίας», από την άλλη όμως είναι φανερό ότι δεν έχουν αναπτύξει κάποια συγκροτημένη στρατηγική για την καταπολέμηση των προβλημάτων που αναδεικνύουν. Διαθέτουν μόνο ηχηρά συνθήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, δεν ξέρουμε καν τα πρόσωπα, τους πρωταγωνιστές των άκρων. Τα δημοσκοπικά ποσοστά καλύπτουν μια άκρως επικίνδυνη ανωνυμία.

Κι έτσι φτάνουμε λίγες μέρες πριν από την κάλπη, με τους πολίτες να μη θέλουν να δώσουν «συγχωροχάρτι» στα δύο μεγάλα κόμματα. Το αποτέλεσμα είναι να παραμένει διογκωμένο ένα μεγάλο κύμα δυσφορίας και αγανάκτησης, το μεγάλο κόμμα του «θυμού», όπως θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε. Η πιθανή όμως είσοδος στη Βουλή ακραίων εθνικιστικών αντιλήψεων δεν πρέπει πλέον να εκλαμβάνεται ως έκπληξη, αλλά ως απειλή.

Ας μην αγνοούμε ότι οι νέοι που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά φέτος, γεννήθηκαν σε έναν κόσμο στον οποίο παραδοσιακά ιδεολογικά σχήματα ήταν ασαφή. Σε έναν κόσμο όπου υπήρχε η «προσφορά» της εύκολης καταναλωτικής ευημερίας και η αίσθηση της διαρκούς οικονομικής ανάπτυξης. Χωρίς ιστορικές προσλαμβάνουσες, δυσκολεύονται να διαμορφώσουν σαφή πολιτική συνείδηση.

Ακόμη και αν η αύξηση της πολιτικής επιρροής των άκρων είναι στατιστικά μικρή και μπορεί να ερμηνευτεί ως η έκφραση της συγκυριακής δυσαρέσκειας των πολιτών, η ενίσχυσή τους δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Εμείς οι πολιτικοί, ιδίως του προοδευτικού, σοσιαλδημοκρατικού χώρου, έχουμε την ευθύνη για τη μειωμένη, σήμερα, κοινωνική αποδοχή του κομματικού συστήματος. Εμείς είμαστε οι αποδέκτες της έντονης κοινωνικής κριτικής. Σε αυτή, η μόνη απάντησή μας είναι η καθαρότητα, η συνέπεια και η τιμιότητα της πολιτικής μας στάσης. Οφείλουμε να μιλήσουμε στον κόσμο με το έργο μας και όχι με κενές περιεχομένου υποσχέσεις.

Στην ημέρα των εκλογών, στο αποτέλεσμα της κάλπης, εξαντλούν πολλοί τους προβληματισμούς και τα επιχειρήματά τους. Η ουσία όμως για τη χώρα μας, την κοινωνία και τα παιδιά μας βρίσκεται στην επόμενη μέρα. Η πορεία της Ελλάδας είναι στα χέρια μας. Και εκεί ο καθένας από εμάς θα κριθεί από την αξιοπιστία του, την υπευθυνότητά του, το σαφή προγραμματικό του λόγο. Οι καιροί είναι κρίσιμοι. Η ψήφος αποτελεί δικαίωμα, αλλά και προσωπική ευθύνη για το παρόν και το μέλλον.

* Η Κ.Μπ. είναι πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, υποψήφια βουλευτής του ΠΑΣΟΚ στο νομό Φθιώτιδας