Μια επιστολή παραίτησης που λέει πολλά...

Παραιτήθηκε από το Τομεακό Ερευνητικό Συμβούλιο Κοινωνικών Επιστημών του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας ο Γιώργος Τσεμπελής, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και κάτοχος της έδρας Anatol Rapoport του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, διαμαρτυρόμενος για τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα του νόμου πλαισίου για την Παιδεία και τους χειρισμούς του νέου υπουργού Γ. Μπαμπινιώτη.

Η επιστολή της παραίτησής του είναι διαφωτιστική της κατάστασης που επικρατεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

«Αγαπητοί συνάδελφοι του Τομεακού Ερευνητικού Συμβουλίου Κοινωνικών Επιστημών του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας, αγαπητέ πρόεδρε κ. Βέττα, αξιότιμε κ. υπουργέ

Με μεγάλη μου λύπη υποβάλλω την παραίτηση μου από μέλος της παραπάνω επιτροπής. Όταν πριν από ένα περίπου χρόνο δέχτηκα να συμμετάσχω, ήταν γιατί με διαβεβαίωσαν -και πείστηκα- ότι θα μπορούσα κάτι να προσφέρω στη βελτίωση της ελληνικής παιδείας. Δέχτηκα την άμισθη θέση με πολύ μεγαλύτερο σεβασμό απ’ ότι μια έμμισθη. Οφείλω ταυτόχρονα να ομολογήσω ότι τη συγκεκριμένη θέση δεν θα αναλάμβανα με οποιοδήποτε μισθό σε μια άλλη χώρα με την ίδια κατάσταση στην εκπαίδευση.

Υπήρξαν δυο λόγοι που δέχθηκα και θεώρησα τιμή μου να υπηρετήσω. Ο πρώτος ήταν ότι τρέφω μεγάλο θαυμασμό για την εκπαίδευση που έλαβα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (αποφοίτησα το 1974). Θεωρώ ότι η παιδεία που έλαβα στο ΕΜΠ ήταν πιο καθοριστική για την εξέλιξη μου από τα δυο διπλώματα (Πολιτικής Επιστήμης και διδακτορικό Στατιστικής) που έλαβα στη Γαλλία, και το ένα (διδακτορικό Πολιτικής Επιστήμης) στην Αμερική.

Ο δεύτερος ήταν ότι έβλεπα από μακριά ότι η οποιαδήποτε βοήθεια ήταν απόλυτα αναγκαία στη σημερινή κατάσταση του Ελληνικού Πανεπιστημίου.

Όταν άρχισε η θητεία μου στην επιτροπή διαπίστωσα ότι η κρατούσα κατάσταση ήταν πολύ χειρότερη απ’ ότι νόμιζα. Είδα για παράδειγμα ότι οι περισσότεροι πανεπιστημιακοί συμπεριελάμβαναν στο βιογραφικό τους όχι μόνο δημοσιεύσεις από τον επιστημονικό τύπο του εξωτερικού αλλά και από ελληνικά έντυπα όχι μόνο επιστημονικά αλλά και περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας, ακόμα και εφημερίδες όπως ‘Η Αυγή της Κυριακής.’

Συνειδητοποίησα ότι το κριτήριο εγκύρων δημοσιευμάτων που έχουν την επιστημονική έγκριση διακεκριμένων ειδικών (peer review) δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Ότι ορισμένοι Έλληνες πανεπιστημιακοί δεν αντιλαμβάνονται τη διαφορά μιας ελληνόγλωσσης από μια διεθνή δημοσίευση (μόνο η δεύτερη επηρεάζει το διεθνές επιστημονικό κοινό) ή ακόμα τη διαφορά επιστημονικής δημοσίευσης από άποψη.

Ακόμα χειρότερα, ένα ελληνικό πανεπιστήμιο συμμετείχε στην κατασκευή ενός «δείκτη» επιστημονικής απήχησης ο οποίος καταμετρά οποιαδήποτε «δημοσίευση» ακόμα και στις ιστοσελίδες του κάθε πανεπιστημιακού, μπλογκς η άλλες δημοσιεύσεις καθώς και τις πιθανές συζητήσεις που ακολουθούν. Με βάση αυτό το «δείκτη», σύμφωνα με δημοσίευμα έγκριτης εφημερίδας τα ελληνικά πανεπιστήμια έρχονται τρίτα σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ τα Αμερικάνικα δέκατα!!! Και ποιος νοιάζεται ότι στη βάση των παγκόσμια αποδεκτών δεικτών, βασισμένων σε έγκυρες δημοσιεύσεις καθώς και σε αναφορές στη διεθνή βιβλιογραφία, κανένα ελληνικό πανεπιστήμιο δεν είναι στα διακόσια πρώτα στον κόσμο;

Αντί να βλέπουμε την πραγματικότητα και να προσπαθούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση, χρησιμοποιούμε διαστρεβλωτικούς φακούς και αλλάζουμε αυτό που βλέπουμε. Σε μια σκηνή του Γαλιλαίου του Μπρεχτ, οι καρδινάλιοι του εξηγούν γιατί δεν θα κοιτάξουν μέσα από το τηλεσκόπιο…..Όταν το υπουργείο Παιδείας κατάλαβε την αθλιότητα της Ελληνικής εκπαίδευσης δημιούργησε ένα, κατά τη γνώμη μου συμβιβαστικό, νέο νόμο πλαίσιο που άλλαζε τον τρόπο εκλογής των πανεπιστημιακών διοικήσεων με συμμετοχή εξωπανεπιστημιακών παραγόντων από την οικονομία και την κοινωνία. Για την επιλογή των πανεπιστημιακών εφαρμόζονταν επιστημονικά και όχι πολιτικά κριτήρια και για την επιλογή των μη πανεπιστημιακών- από τα μέλη των ΑΕΙ- εφαρμόζονταν το πιο πρόσφορο εκλογικό σύστημα. Αυτή η ηγεσία θα αναλάμβανε ευθύνες που σήμερα διαχειρίζεται το υπουργείο Παιδείας.

Μιλάμε δηλαδή για μείζονα και αναγκαία αποκέντρωση που θα επιτρέψει στα ΑΕΙ να ανασάνουν, να διαχειριστούν τους περισσότερους πόρους τους όπως τα ίδια κρίνουν σωστό. Παρά ταύτα, η κατάσταση έγινε αμέσως έκρυθμη, οι πρυτάνεις εξανέστησαν, δήλωσαν ότι δεν θα εφαρμόσουν το νόμο που καταργεί την αυτοτέλεια των ΑΕΙ.

Πιο στρατηγικές σκέψεις πρυτάνευσαν και συνέστησαν αντί να αναλάβουν οι Πρυτάνεις την αντίσταση, να βοηθήσουν τους φοιτητές να καταργήσουν κάθε έννοια νόμου μέσα στα ΑΕΙ και οι ίδιοι να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την συνταγματικότητα του νόμου! Για να καταλαβαίνουμε περί τίνος πρόκειται, ΟΛΑ τα Αμερικάνικα πανεπιστήμια (ιδιωτικά ΚΑΙ δημόσια) έχουν μεικτές διοικήσεις από πανεπιστημιακούς και εξωπανεπιστημιακούς. Το πανεπιστήμιο της πολιτείας του Μίσιγκαν όπου εργάζομαι (δημοσιο) είχε την διαπανεπιστημιακή διοίκηση διοριζόμενη από τον πρύτανη στο παρελθόν, ενώ τώρα εκλέγεται από τους κατοίκους της πολιτείας. Το κάθε πανεπιστήμιο καθορίζει το πως συγκροτείται η διοίκηση του. Ξανά, αντί να βλέπουμε την πραγματικότητα βάλαμε ιδεολογικές παρωπίδες για να αρνηθούμε τι βλέπουμε.

Όλα αυτά τα έβλεπα, και παρέμενα στη θέση μου γιατί ήταν επιβεβαίωση των αρχικών μου θέσεων, ότι η χώρα χρειάζεται όλη τη βοήθεια που μπορεί να βρει για την αναμόρφωση της εκπαίδευσης. Και ο νόμος πλαίσιο είχε βάλει έναν περιοριστικό όρο αντάξιο της πανουργίας του Οδυσσέα (για να θυμηθούμε τους προγόνους μας): χρήματα για ένα ΑΕΙ μπορούσε να λάβει μόνο η νεοεκλεγείσα ηγεσία του ιδρύματος. Αυτή η διάταξη ήταν η μόνη ασπίδα που είχε ο νόμος πλαίσιο μέσα σε μια θάλασσα αναρχίας που κυριαρχεί σήμερα στα ΑΕΙ. Μπορεί οι πρυτάνεις να θέλουν και να μπορούν να ακυρώνουν τη μια εκλογή μετά την άλλη, άλλα δεν θα έχουν χρηματοδότηση αν συνεχίσουν. Ακόμα και οι φοιτητές που τώρα κινητοποιούνται υπέρ τους κάποτε θα συνειδητοποιήσουν την κατάσταση και θα σταματήσουν.

Αυτή τη διάταξη η νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας την ανέτρεψε. Ο υπουργός δήλωσε ότι έχει την υποστήριξη του Πρωθυπουργού, και με δυο υφυπουργούς στο πλευρό του (έναν από το κάθε κόμμα που στηρίζει την κυβέρνηση) δήλωσε πως στόχος του είναι το πως θα εφαρμοστεί ο νόμος ο οποίος «συναντά προβλήματα». Οι δυο υφυπουργοί υποστήριξαν τα λεγόμενα του υπουργού, και διαφώνησαν μόνο στο αν μετά τις εκλογές ο νόμος θα εφαρμοστεί από το ΠΑΣΟΚ η την ΝΔ.

Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς; Την δήλωση ότι τα πάντα γίνονται για να σωθεί ο νόμος; Νομίζει ο κύριος Μπαμπινιώτης ότι τον πίστεψε κανείς; Την ελαφρότητα του χιούμορ των υφισταμένων; Το πρόβλημα τους είναι ποιος θα βγει στις εκλογές να αναλάβει την εφαρμογή;

Οι θριαμβολογίες των πρυτάνεων που αποτελούν μέλη της νεοσυσταθείσας επιτροπής προς «διάσωση» του νόμου είναι οι αλαλαγμοί των λύκων που τους εμπιστεύτηκαν ΞΑΝΑ να φυλάνε τα πρόβατα.

Δεν μπορώ υπό αυτές τις συνθήκες να συμμετέχω σε σχεδιασμούς του υπουργείου Παιδείας. Ο νόμος πλαίσιο για την Παιδεία ήταν ο μόνος διαρθρωτικός νόμος που ψηφίστηκε από τη Βουλή, που δεν επιβάλλει φορολογία και δεν σχεδιάζει πως θα απολύσει εργαζόμενους (αν και θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου πολλές σχολές και πανεπιστήμια να κλείσουν).

Είναι ο μόνος νόμος που ψηφίστηκε χωρίς το μαχαίρι των δανειστών στο λαιμό και που είχε στόχο πως θα φτιάξουμε μια καλύτερη Ελλάδα που να μπορεί να ανταγωνιστεί στο διεθνές περιβάλλον.

Ήταν μια επένδυση για το μέλλον μας και δεν φαίνεται να νοιάζεται κανείς για την «διάσωση» του. Ούτε καν τα κόμματα που τον ψήφισαν. Παίρνει κι αυτός το δρόμο των νομοσχεδίων για την απελευθέρωση των επαγγελμάτων.

Με λύπη μου παραιτούμαι από την επιτροπή.

Γιώργος Τσεμπελής

Anatol Rapoport Collegiate Professor Of Political Science

University of Michigan - USA»

Πηγή:kathimerini.gr