Αυτοκριτική ματιά

Δεν υπήρξα ποτέ στέλεχος κόμματος εξουσίας. Συνήθως διατύπωνα απόψεις «κόντρα στο ρεύμα». Όμως νοιώθω την ανάγκη πριν εκφράσω την κριτική μου στις κυρίαρχες πολιτικές και στο δικομματικό σύστημα να μιλήσω με αυτοκριτική ΚΑΙ για τις ευθύνες της αριστεράς.

Τι θέλω να πω; Ότι η αριστερά μπορεί να μην είχε κυβερνητικούς ρόλους, να μην ενεπλάκη στο σκληρό παιχνίδι του πελατειακού κράτους αλλά δεν είναι άμοιρη ευθυνών για τη σημερινή εικόνα της χώρας. Πιθανώς όχι όλη η αριστερά αλλά μεγάλο τμήμα της έγινε φορέας -με τον ένα ή τον άλλο τρόπο- λαϊκιστικών διεκδικήσεων και μαξιμαλιστικών στόχων. Με αυτά διαπαιδαγωγήθηκαν πολλές γενιές πολιτών από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.

Αναγνωρίζω ότι έξω από τους διοικητικούς μηχανισμούς τοποθετείσαι πιο εύκολα, πιο άνετα. Είναι δηλαδή δύσκολο να μετασχηματίζεις τις ρομαντικές ιδέες σε καθημερινούς μηχανισμούς διαχείρισης. Πολλές φορές οι αριστεροί διατυπώνουν ελκυστικές προτάσεις μέσα σε ένα εξαιρετικά δύσκολο πεδίο εφαρμοσμένης πολιτικής.

Όλη η μεταπολίτευση οικοδομήθηκε από τη σκοπιά ενός γενικευμένου δόγματος «σοσιαλιστικού παραδείσου» ως εναλλακτικό σχέδιο στη σκληρή καπιταλιστική πραγματικότητα. Ο παράδεισος αποδείχτηκε φενάκη και πολλά πλεονεκτήματα του σημερινού συστήματος -τα οποία η αριστερά πολέμησε σε προηγούμενους χρόνους- σήμερα τα υπερασπίζεται ως μεγάλες κατακτήσεις. Σχεδόν πάντα η Αριστερά υιοθέτησε όλες τις μορφές και όλα τα αιτήματα κινητοποιήσεων. Ακόμα και ακραία ή αντιφατικά. Γνωρίζοντας ότι οι «άλλοι» καλούνται να δώσουν πραγματικές απαντήσεις για τις διεκδικήσεις.

Σε αυτή τη διαδρομή, θετική εξαίρεση υπήρξε ο χώρος της ανανεωτικής αριστεράς. Πρώτα και κύρια γιατί μίλησε για τον πλουραλισμό και τη δημοκρατία ως αναπόσπαστα στοιχεία του σοσιαλιστικού προτάγματος. Αλλά και γιατί με συναίσθηση αριστερού ρεαλισμού προσπάθησε να προβάλλει μεταρρυθμίσεις οι οποίες ήταν εφικτές και όχι μαξιμαλιστικές.

Σήμερα που ο κύκλος της μεταπολίτευσης κλείνει έχει σημασία η νέα περίοδος της ελληνικής δημοκρατίας να στηριχτεί σε λιγότερα λόγια και πιο πολλές πράξεις, σε λιγότερες υποσχέσεις και πιο πειστικές απαντήσεις. Σε αυτό το νέο τοπίο η δημιουργία της ΔΗΜ.ΑΡ. εξέφρασε αυτή τη λογική αναστοχασμού μέσα στην αριστερά. Πριν αλλάξουμε το σύστημα να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι! Έχω τη γνώμη ότι στην πορεία προς τις εκλογές το πιο χρήσιμο πράγμα που θα μπορούσε να κάνει κάθε πολιτική δύναμη, κάθε πολιτικό ρεύμα είναι η ίδια η αυτοκριτική διάθεση για την πορεία της χώρας. Άλλωστε κανείς δεν είναι υπεράνω κριτικής. Και είναι σίγουρο πως μέσα από μια διαδικασία αυτογνωσίας τελικά γίνεσαι πιο ειλικρινής. Αυτό χρειαζόμαστε όλοι!

*Ο Θόδωρος Μαργαρίτης είναι μέλος της Εκτ. Επιτροπής της Δημοκρατικής Αριστεράς