Είχα τον κ. Μπαμπινιώτη καθηγή στη Φιλοσοφική, Υπήρξα κάκιστος φοιτητής, μάλιστα έχασα δυο χρονιές ακριβώς από τη Γλωσσολογία. Συνεπώς δεν ήμουνα σε θέση να τον κρίνω ούτε σαν επιστήμονα, ούτε σα δάσκαλο, γιατί δεν τον έζησα στις παραδόσεις.
Εκείνα που θυμάμαι καλά από τον κ. Μπαμπινιώτη, τότε, είναι τρία πράγματα:
1. Είχε μια γλωσσολογική άποψη που την αποκαλούσε με το αρκτικόλεξο «Κ.Ν.Ε.»- Κοινή Νέα Ελληνική. Γινόταν η σχετική πλάκα με την ΚΝΕ του ΚΚΕ (εγώ ήμουνα κνίτης τότε). Παράδειγμα της Κ.Ν.Ε. του κ Μπαμπινιώτη: τα παλιά τριτόκλιτα θηλυκά γίνονται μεν πρωτόκλιτα, αλλά διατηρούν το γιώτα στην κατάληξή τους: η πόλι, της πόλεως , την πόλι. Αυτά βέβαια μετά τα εγκατέλειψε- και καλά έκανε.
2. Είχε την πιο οργανωμένη έδρα: σημειώσεις και βιβλία πάντα στην ώρα τους (σπανιότατη περίπτωση, σε σύγκριση με τους άλλους καθηγητές). Επίσης ήταν συνεπής στις παραδόσεις του (δε θα μπορούσα να πω το ίδιο και για τον εαυτό μου).
3. Η παρουσία του στις συνεδριάσεις του συλλόγου των καθηγητών (όπου συμμετείχα σαν εκπρόσωπος του φοιτητικού συλλόγου -ένας από τους δύο- χάρη σε ρύθμιση του κοσμήτορα κ. Σκιαδά), παρόλο που τον έβλεπα με τα μάτια του κνίτη συνδικαλιστή. ήταν από ουδέτερη μέχρι εποικοδομητική.
Η συνέχεια είναι ο κ. Μπαμπινιώτης που όλοι ξέρουμε: μακρόχρονη πρυτανεία στο πανεπιστήμιο, προεδρία στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία (Αρσάκειο), στο Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού και δεν ξέρω σε πόσα άλλα όργανα, συμετοχή σε τηλεοπτικές εκπομπές, Λεξικά που γίνανε μπεστ σέλερ, πυκνή αρθρογραφία.
Τώρα πια που έχω αναπτύξει κάποια κριτήρια, μπορώ να πω δυο λόγια ουσίας για τον παλιό μου καθηγητή.
Πρώτα τα καλά:
1. Είναι αταλάντευτος θιασώτης της ινδοευρωπαϊκότητας (συγνώμη που, λόγω χώρου, δε μπορώ ν΄ αναπτύξω το θέμα εδώ). Αυτό τον φέρνει σε αντίθεση, συχνά οξύτατη, με γλωσσολογούντες ή γλωσσολόγους της άκρας δεξιάς, που υποστηρίζουν διάφορα απίθανα / εθνικιστικά / αντιεπιστημονικά για την ελληνική γλώσσα (Πλεύρης, Γεωργιάδης, Τζιρακοπούλου κλπ)
2. Δέχτηκε το μονοτονικό - όχι αυτονόητο για άνθρωπο συντηρητικού προφίλ. Σ΄ αυτό πήγε κόντρα και στην εκκλησία, που - φυσικά - πολυτονίζει σταθερά.
3. Το Λεξικό του έχει αξιοσημείωτη ετυμολογική δουλειά (έβγαλε και χωριστό, μόνο Ετυμολογικό).
4. Το Λεξικό του διαθέτει μεγάλο πλούτο λημμάτων και ερμηνευμάτων
5. Έχει προτείνει μερικούς πετυχημένους νεολογισμούς, γνωστότερος από τους οποίους είναι το ευπώλητο (αντί μπεστ σέλερ)
6. Παρέμεινε «Γιώργος» (τουλάχιστον στο Λεξικό του), σε μια εποχή που έχουμε πήξει στους Γεώργιους, τους Κωνσταντίνους και τους Ιωάννηδες
7. Άσχετα από τις όποιες δημόσιες σχέσεις του, είναι επιστήμονας.
Και τώρα τα στραβά (γράφω σοβαρά πράγματα και με κουτσομπολιά δεν ασχολούμαι):
1. Είναι θεούσος σε βαθμό απίστευτο για σοβαρό επιστήμονα. Αυτό έχει επίδραση στην υποστήριξη αντιεπιστημονικών θέσεων, όπως η ταύτιση ελληνικού έθνους - ορθοδοξίας ή επιμονή του στη ύπαρξη του παντελώς ανύπαρκτου κρυφού σχολειού (π.χ. δείτε εδώ τι του γράφουν οι Ροϊδης - Λασκαράτος). Το χειρότερο όμως είναι άλλο: έχει επίδραση στο ίδιο του το Λεξικό, που είναι στρατευμένο υπέρ της ορθοδοξίας: υπάρχει πλήθος θρησκευτικών παραδειγμάτων και σώρευση εκκλησιαστικών - λατρευτικών λημμάτων (αμάν με το κάθε «ιερό» σκευίδιο της λατρείας!), ενώ η ίδια η ορθοδοξία θεωρείται το αυτονόητα ορθό
2. Έχει τόσο πληθωρική παρουσία σε δημόσιες θέσεις, που δημιουργείται η υπόνοια μήπως η κατάληψη υπουργικής θέσης ήταν το «ελλείπον παιγνιόχαρτον» γι΄αυτόν. Ποια ανάγκη είχε να γίνει υπουργός δύο ή τριών μηνών αυτός, ένας επιφανής καθηγητής, μη πολιτικός, σε μια κυβέρνηση όπου ο μόνος γνήσος τεχνοκράτης είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός; (Ακόμα και ο κ. Γιαννίτσης ήταν, παλιότερα, πολιτικός).
3. Στο Λεξικό του είναι πολυλογάς στις αναπτύξεις των λημμάτων, ενώ πολλά ερμηνεύματα που δίνει με διαφορετικές αριθμήσεις δεν είναι αληθινά διαφορετικά, μα αλληλεπικαλύπτονται
4. Είναι συντηρητικός στα σεξουαλικά λήμματα. Ας πούμε, ενώ το λήμμα «εξήντα εννέα» υπάρχει, το ερμήνευμα που αφορά τη σεξουαλική του σημασία μπαίνει και βγαίνει από τις διάφορες εκδόσεις του Λεξικού
5. Δε δέχεται εύκολα την εξέλιξη της γραπτής γλώσσας. Δηλαδή επιμένει να θεωρεί ορθές τις γραφές κουλλούρι, αγώρι και άλλα εξωφρενικά.
6. Νεκρανάστησε ή λάνσαρε γραφές που ξανάνοιξαν θέματα κλεισμένα από καιρό, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί σήμερα ορθογραφική σύγχυση (γιατί η επίδραση του Λεξικού του στην κοινωνία είναι τεράστια): κτήριο ή κτίριο, ορθοπαιδικός ή ορθοπεδικός κλπ.
7. Του έχουν μείνει κατάλοιπα από την ΚΝΕ. Γράφει «εστάθη» αντί στάθηκε. Γράφει «επιτυγχάνω» αντί πετυχαίνω. Γράφει τη γενική των πρωτόκλιτων θηλυκών σε -εως αντί -ης (είπαμε, πόλεως αντί πόλης) κλπ. Γράφει πάντα «ένδυμα» αντί για ρούχο κλπ κλπ. Προτιμάει «το μέσο» αντί η μέση κλπ της νεοκαθαρεύουσας.
8. Δε δέχεται εύκολα ούτε τη σημασιολογική εξέλιξη. Το Λεξικό του είναι γεμάτο κανονιστικά κουτάκια που διακηρύσσουν το «ορθό» και πατάσσουν το λανθασμένο, υπέρ βεβαίως των συντηρητικότερων θέσεις: απόλυτη διάκριση του τέως - πρώην, απόλυτη διάκριση του σαν - ως κλπ.
9. Υποτιμά την επίδραση των ξένων γλωσσών στην ελληνική. Δημοσιεύει σχετικούς πίνακες, οι οποίοι όμως είναι ελλιπείς.
Θα μπορούσα να γράψω κι άλλα, αλλά νομίζω ότι η άποψή μου φάνηκε: η γλωσσολογική στάση του κ. Μπαμπινιώτη είναι συντηρητική, θυμίζει περισσότερο φιλόλογο, παρά γλωσσολόγο. Διαθέτει προφανώς και με το παραπάνω τα ακαδημαϊκά προσόντα για να γίνει υπουργός στο συγκεκριμένο υπουργείο- και του εύχομαι ελικρινά να πετύχει (παρόλο που δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι θα ήθελα να πετύχει αυτά που θα ήθελε ο ίδιος να πετύχει). Πολύ φοβάμαι όμως ότι, υπό την ηγεσία του, το υπουργείο αυτό θα είναι περισσότερο Θρησκευμάτων (και μάλιστα του γνωστού κυρίαρχου θρησκεύματος), περισσότερο Εθνικής και λιγότερο Παιδείας. Με δυο λόγια: ο διορισμός Μπαμπινιώτη αποδυνάμωσε το φιλελεύθερο πρόταγμα του χωρισμού της εκκλησίας από το κράτος και μετακίνησε το μέσο όρο της κυβέρνησης Παπαδήμου προς τα δεξιά.
Θα μου πείτε, τι σημασία έχει αυτό σε μια βραχύβια κυβέρνηση, της οποίας το κύριο πεδίο είναι η οικονομία; Μικρή, είναι αλήθεια. Αλλά πού ξέρετε, μπορεί στο μέλλον να υπάρξουν κι άλλα αξιώματα, τα οποία θα κληθεί να προσθέσει ο κ. Μπαμπινιώτης στην εντυπωσιακή συλλογή του.
17°
