Ο λόγος του Αρχιεπισκόπου

Τώρα που έχουν περάσει αρκετές μέρες από την πολυσυζητημένη επιστολή του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου στον Πρωθυπουργό Λουκά Παπαδήμο, μπορεί κανείς πέρα από φορτίσεις και υπερβολές να την ξανακοιτάξει. Και πρέπει. Για την ουσία της επιστολής θα μιλήσω στη συνέχεια.

Η ίδια όμως η πρωτοβουλία οδηγεί από μόνη της στο ερώτημα: Πως παρεμβαίνει η Εκκλησία στα προβλήματα; Πως μιλάει στην εποχή της; Πως συνδιαλέγεται με τον άνθρωπο του σήμερα; Το ερώτημα δεν είναι σημερινό, είναι διαρκές για την Εκκλησία. Πάντα το είχε και θα το έχει μπροστά της.

Τόσο για τα συγκεκριμένα κοινωνικά ζητήματα, κυρίως σε περιόδους οδύνης, όσο και για τη γενική πορεία της κοινωνίας, η Εκκλησία κατά τη γνώμη μου, τοποθετείται αφού δράσει, με τρόπο συγκεκριμένο, με τρόπο διακριτό, προσθέτω και διακριτικό.

Και οφείλουμε να δεχθούμε ότι η Εκκλησία έδρασε και δρα τον τελευταίο καιρό. Τα αποτελέσματα της «Αλληλεγγύης» είναι σε όλους ορατά.

Και η επιστολή στον Πρωθυπουργό; Τι θέση έχει η επιστολή; Είναι μια πράξη συμπαράστασης της Εκκλησίας στους ανθρώπους ή πράξη συμπαράστασης στον εαυτό της;

Η πράξη αυτή μοιάζει περισσότερο σαν πράξη διεκδίκησης του προσκηνίου. Στο βάθος του πολιτικού προσκηνίου. Και το χειροκρότημα που έλαβε από ποικίλα ΜΜΕ και εκφραστές τους θα έπρεπε να προβληματίσει βαθειά τον Αρχιεπίσκοπο. Η πιο εύγλωττη υπεράσπιση αυτή του Χρήστου Γιανναρά στην Καθημερινή, στις 12/2/12.

Ποιος είναι τελικά ο δρόμος της Εκκλησίας; Η σιωπή; Η σιωπηρή δράση; Η βουβή συμπαράσταση; Ή αντίθετα οι υψηλοί τόνοι; Η επιστολή υιοθέτησε τους υψηλούς τόνους. Συνεπώς επιλέγει και δείχνει ένα δρόμο. Ένα παράδειγμα δράσης δηλαδή. Και μάλιστα από το συγκεκριμένο προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ελλάδας, με τρόπο αιφνίδιο και απροσδόκητο.

Οι καιροί που έρχονται θα είναι πιο δύσκολοι απ’ αυτούς που φεύγουν. Πέρα από την υλική συμπαράσταση – που όμως ποτέ δεν πρέπει να μιλάει για τον εαυτό της, δηλαδή δεν πρέπει «να ζητεί τα εαυτής», η Εκκλησία οφείλει να γίνει συντελεστής νοήματος. Να θέτει τα ζητήματα της εποχής, συνδεόμενη πάντοτε με τους ανθρώπους και την ελευθερία τους με τρόπο ανατρεπτικό. Ασύμβατο δηλαδή με τις κατεστημένες σχέσεις, σχέσεις επιρροής και εξουσίας.

Η Εκκλησία από τη θεμελίωσή της βρίσκεται απέναντι στην κρατούσα ροή των πραγμάτων.

Οφείλει διαρκώς να αντιλέγει. Να αντιλέγει στην πράξη. Αποφεύγοντας κάθε συμβολική συνταύτιση με εικόνες και παραστάσεις εξουσίας.

Προς τι λοιπόν η επιστολή; Σε τι συμβάλλει; Τι ωφελεί; Τι προσθέτει;