Η ανέξοδη ιδεολογία

Η υπεύθυνη πολιτική πρέπει να χαρακτηρίζεται πρωτίστως από νηφαλιότητα. Κρίσιμες αποφάσεις, που μπορεί να αλλάξουν τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών, δεν πρέπει να λαμβάνονται με γνώμονα τον πανικό και σίγουρα όχι με βάσει πελατειακές σχέσεις που είχαν δημιουργηθεί τα χρόνια που η πολιτική εκφραζόταν με συνδικαλιστικούς όρους. Όσο βαδίζουμε μέσα στην κρίση, αντιλαμβανόμαστε αρχικά τα λάθη που έγιναν και μας έφεραν σε αυτό το σημείο. Την πολιτική ατολμία, που δίσταζε να συγκρουστεί με συμφέροντα. Την άνευ όρων παράδοση στις πιέσεις των κομματικών στρατών. Την επαίσχυντη παραδοχή, ότι για χρόνια πιστεύαμε ότι μπορούμε να ζούμε με δανεικά και ότι τα χρήματα που έρχονται δεν θα τελειώσουν ποτέ. Δεν θα μας τα ζητήσουν ποτέ.

Η συνειδητοποίηση των λαθών του παρελθόντος ήταν επώδυνη. Είχε ήδη προηγηθεί η διαπόμπευση της χώρας στο εξωτερικό, ένα μνημόνιο που υιοθετήθηκε χωρίς σχεδόν καμία διαπραγμάτευση και με τα ταμεία του κράτους σχεδόν άδεια. Φτάσαμε να κοιτάξουμε στα μάτια το πρόσφατο παρελθόν μας, όταν αποδεχθήκαμε το γεγονός ότι δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας. Αυτό από μόνο του εμπεριέχει μία δόση γενναιότητας, αλλά για να έχει αποτέλεσμα θα πρέπει να αποφασίσουμε πως θέλουμε να είναι η ζωή μας, η χώρα μας, όταν πλέον θα έχουμε ξεπεράσει το σκόπελο της κρίσης.

Η πνευματική ελίτ του τόπου αντιλήφθηκε - αν και μάλλον αργά - την ευθύνη αυτής της διεργασίας και επιχείρησε να συγκροτήσει ιδεολογικές πλατφόρμες, που θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να αποτελέσουν τη βάση μίας νέας πολιτικής συζήτησης και ηθικής, απόλυτα συνυφασμένης με τη νέα πραγματικότητα και τα νέα δεδομένα.

Αν και αυτές οι πρώιμες ζυμώσεις παρουσίαζαν μεγάλο ενδιαφέρον, δεν κατάφεραν ποτέ να προσεγγίσουν μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Δεν κατάφεραν ποτέ να διεισδύσουν στην κοινωνία και να φτάσουν σε εκείνα τα κομμάτια του πληθυσμού που πλήττονται περισσότερο από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης.

Οι ιδεολογικές πλατφόρμες εν τέλει είχαν μία οριζόντια κοινωνική προσέγγιση. Κατηγορήθηκαν ως πρώιμες συζητήσεις, ενώ επί της ουσίας, το λάθος τους ήταν ότι απευθύνονταν μόνο σε εκείνους που δεν έβλεπαν τις ζωές τους να συνθλίβονται από τις μειώσεις μισθών και τη συνεχή φοροεπιδρομή. Δεν κατάφεραν να διαπεράσουν κάθετα όλα τα κοινωνικά στρώματα, ώστε να αποτελέσουν τη βάση μίας νέας ιδεολογίας που θα μπορούσε να αλλάξει εκ βάθρων το πολιτικό σύστημα.

Οι πολιτικές ζυμώσεις πρέπει να εκπορεύονται από την κοινωνία των πολιτών. Πρέπει να αφουγκράζονται τις αγωνίες του Έλληνα και για να επιτύχουν πρέπει να μπορούν να του δώσουν και πάλι ελπίδα. Η δυσκολία πλέον έγκειται στο γεγονός, ότι όλοι είμαστε πια υποψιασμένοι. Ζήσαμε τα λάθη, πονάμε ακόμα εξαιτίας τους και δεν είμαστε διατεθειμένοι να πιστέψουμε και πάλι σε φρούδες υποσχέσεις.

Η ιδεολογική συζήτηση δεν έχει κανένα νόημα, αν δεν προτείνει λύσεις. Ορθολογιστικές, εδαφικές, πραγματοποιήσιμες. Ήδη, με την κυβέρνηση συνεργασίας, έγινε ένα πρώτο βήμα πολιτικής υπευθυνότητας. Το άμεσο μέλλον θα μας υποδείξει και τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Η εθνική συνεννόηση για το καλό του τόπου, δεν είναι απλώς ανάγκη, αλλά ουσιαστική διέξοδος από το πρόβλημα. Μπορεί να διαφωνούμε ιδεολογικά, αλλά συμφωνούμε στο πιο σημαντικό: πρέπει να δουλέψουμε σκληρά για να μπορέσει η Ελλάδα να σταθεί και πάλι στα πόδια της.

Καμία αλλαγή, είτε πολιτική, είτε κοινωνική, είτε οικονομική, δεν έγινε εν μία νυκτί. Οι ανατροπές που καλείται το ελληνικό πολιτικό σύστημα να κάνει σήμερα, σίγουρα δεν είναι εύκολες επιλογές. Για κάποιους μάλιστα, μπορεί να είναι ανέφικτες, για κάποιους “δύσκολες”. Πολύ σύντομα θα έρθουμε όλοι αντιμέτωποι με τις επιλογές μας, με τις ευθύνες μας, θα κληθούμε να δώσουμε απαντήσεις, θα κληθούμε να πάρουμε “δύσκολες” αποφάσεις. Όχι όμως άλλη αργοπορία. Η ιστορία δεν θα μας περιμένει.

* Ο Λευτέρης Αυγενάκης είναι βουλευτής Ηρακλείου της «Δημοκρατικής Συμμαχίας»