Ιστορίες πατριδογνωσίας

Τον παλιό καιρό υπήρχε στα σχολεία η πατριδογνωσία. Τα παιδιά ξεκινούσαν από τα βουνά και τους κάμπους και σιγά-σιγά μάθαιναν πολλαπλές πτυχές της ζωής του τόπου τους. Τα προϊόντα που παρήγαγε, τον αριθμό των κατοίκων, τις συνθήκες διαβίωσης κ.α. Στην Ελλάδα του 2011 και των χρόνων που έρχονται, η πατριδογνωσία συμπεριλαμβάνει ως καθοριστικό στοιχείο της ζωής, της δικής μας και των παιδιών μας, το χρέος, το έλλειμμα και τον προϋπολογισμό του δημοσίου. Γιατί αυτά δυστυχώς διαμορφώνουν και θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν για αρκετά χρόνια την καθημερινότητά μας.

Οι αριθμοί του προϋπολογισμού, που φάνταζαν ξένοι με τη δική μας πραγματικότητα και αφορούσαν μόνο μια μειοψηφία ειδικών, απασχολούν πλέον όλους. Θα προσπαθήσω λοιπόν στη συνέχεια να παρουσιάσω τους πιο βασικούς από αυτούς και τις πολιτικές επιλογές που υποκρύπτουν.

Το 2012 η χώρα προβλέπεται ότι θα έχει συνολική παραγωγή (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) 213 δις ευρώ (από 218 το 2011), από αυτά το κράτος θα ξοδέψει 100 δις (από 105 το 2011) και θα εισπράξει 89 (από 85). Το σύνολο σχεδόν της μείωσης των κρατικών δαπανών θα προέλθει από τη μείωση των τόκων, λόγω της αναμενόμενης "εθελοντικής" αποδοχής από τους ιδιώτες δανειστές της ακύρωσης του 50% του ελληνικού χρέους που διακρατούν. Αντίθετα η αύξηση των εσόδων θα προέλθει από την πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση κατά 5 δις που θα αποσπαστεί από μια οικονομία κατά 5 δις μικρότερη από το 2011.

Που θα πάνε τα χρήματά μας. Τα 31 δις (όσα και το 2011) θα πάνε σε συντάξεις, 18 δις σε μισθούς κάθε είδους υπαλλήλων του κράτους (1,5 δις κάτω από το 2011), 12 δις σε κοινωνικά επιδόματα και φάρμακα (όσα και το 2011), 13 δις σε τόκους (από 16 το 2011), 12 δις σε κάθε είδους καταναλωτικές δαπάνες (από 13 το 2011), 8 δις σε δημόσιες επενδύσεις (περίπου όσες και το 2011) και 6 σε διάφορες άλλες δαπάνες (πληρωμές σε ΕΕ, αποθεματικό κ.λπ.).

Ποιά είναι η βασική πολιτική επιλογή του προϋπολογισμού του 2012; Το πολιτικό σύστημα στέλνει πάλι το μεγαλύτερο μέρος του λογαριασμού της χρεοκοπίας του, στους "μη -πελάτες" του. Δηλαδή στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας και στο μη κομματικοποιημένο τμήμα της κοινωνίας. Πως το κάνει αυτό; Αυξάνοντας τη φορολογία, πολύ περισσότερο από ότι μειώνει τις δικές του δαπάνες. Συνεχίζοντας να δίνει προνομιακές πρόωρες συνταξιοδοτήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους και στις συντεχνιακές ομάδες στα 52 και στα 55 (εξ ου και η συνολική δαπάνη συντάξεων μένει σταθερή). Διατηρώντας τις τεράστιες ανισότητες στο συνταξιοδοτικό σύστημα υπέρ των προνομιούχων συντεχνιών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τα ταμεία ΔΕΗ και ΟΤΕ που θα πάρουν επιδότηση το 2012 1,15 δις ευρώ (όσο και το 2011), ενώ για το ΕΚΑΣ που πηγαίνει στους φτωχότερους αντικειμενικά Έλληνες συνταξιούχους, που παίρνουν το 1/2 και 1/3 των συντάξεων της ΔΕΗ και του ΟΤΕ, θα δοθούν μόλις 715 εκ. (Μειωμένα μάλιστα κατά 175 εκ. από το 2011). Συλλέγοντας τα φορολογικά έσοδα από δικαίους και αδίκους μέσω των τελών στην ακίνητη περιουσία, που πληρώνουν εξ ίσου οι υπερφορολογημένοι έντιμοι φορολογούμενοι με τους υποφορολογημένους φοροφυγάδες.

Περισσότερο από όλους θα την πληρώσουν βέβαια οι άνεργοι, που και το 2012 θα προέρχονται αποκλειστικά από τον ιδιωτικό τομέα και προσεγγίζουν το 1 εκ. (αν περιλάβουμε και τους επιχειρηματίες που έκλεισαν την επιχείρησή τους, καθώς και όσους δούλευαν με μπλοκάκι). Οι άνεργοι λοιπόν θα συνεχίσουν να ψάχνουν μάταια για δουλειά, αφού το κράτος διατηρώντας τις δαπάνες του στο ίδιο περίπου ύψος και αυξάνοντας τη φορολογία εις βάρος του ιδιωτικού τομέα, συνεχίζει να αποθαρρύνει τις επενδύσεις και την αναθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας.

Ποιός κάνει αυτές τις επιλογές; Την ευθύνη μοιράζονται το ΠΑΣΟΚ, που δια του κ. Βενιζέλου επέλεξε τις κατακλυσμικές φορολογίες, αντί της περικοπής δαπανών και η ΝΔ, που προσυπογράφει αυτόν τον προϋπολογισμό δια του υφυπουργού της των Οικονομικών (συμβούλου του κ. Σαμαρά), τον ενέκρινε δια των δύο αντιπροέδρων της στο Υπουργικό Συμβούλιο και με τη δικαιολογία ότι είναι και κυβέρνηση και αντιπολίτευση, επέλεξε να μην ζητήσει οποιαδήποτε αλλαγή του. Προφανώς για να μην αναλάβει το πολιτικό κόστος να εξηγήσει ποιές δαπάνες θα περιέκοπτε, για να βρει τα χρήματα για να εκπληρώσει κάποια έστω από τις υποσχέσεις της (μείωση φορολογίας & ασφαλιστικών εισφορών, αυξήσεις στις συντάξεις κ.λπ.).

Πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι οι προβλέψεις του προϋπολογισμού; Φοβάμαι ότι απέχουν πολύ. Γιατί ενώ μπορείς να είσαι σίγουρος για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της περικοπής των δαπανών, η επιλογή της πρόσθετης φορολογίας κάθε άλλο παρά συνεπάγεται αντίστοιχο αποτέλεσμα. Οι φορολογούμενοι βρίσκουν πολλούς τρόπους να αμυνθούν (από την φοροδιαφυγή και την φοροαποφυγή, μέχρι την αλλαγή επαγγέλματος και την μετανάστευση) και όπως έδειξε η ζωή μέχρι τώρα οι προϋπολογισμοί που στηρίζονται στη φορολογία κατά κανόνα αποτυγχάνουν. Μόνο που τώρα -χωρίς άλλα δανεικά διότι αποδειχθήκαμε αφερέγγυοι- δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια της αποτυχίας.