Η Ματίνα Στεβή ζει εδώ κι ένα μήνα στις Βρυξέλλες. Καλύπτοντας για λογαριασμό της «Wall Street Journal» και του «Dow Jones Newswire» θέματα ευρωπαϊκής οικονομίας και ανταγωνισμού. Μετακόμισε εκεί από το Λονδίνο, όπου συνεργαζόταν με «βαριά» μέσα, όπως «Economist», «Guardian», «Al Jazeera English». Σημειωτέον, δεν έχει καν συμπληρώσει την τρίτη δεκαετία της ζωής της. Μίλησε στην A.V. για το παρασκήνιο της Συνόδου Κορυφής, αλλά και για τους πρωταγωνιστές της ευρωκρίσης έτσι όπως τους ζει από πολύ κοντά…
«Κάλυπτα συχνά συνόδους κορυφής από το 2005 ως το 2009. Ήμουν εκεί και στις 21 Ιουλίου για το BBC. Οι παλαιότερες σύνοδοι ήταν παιδική χαρά, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις όπου κάποιο μικρό κράτος διαφωνούσε με τη Χ υποσημείωση του κειμένου και μας κρατούσε ξύπνιους ως τα ξημερώματα. Η 21η Ιουλίου είχε πολλή ένταση και κυρίως σοβαρά λάθη στο τελικό κείμενο. Κατά τις 11.30 το βράδυ κάναμε μια άτυπη σύσκεψη δημοσιογράφοι από ανταγωνιστικά οικονομικά μέσα, συμφωνήσαμε ότι δεν βγαίνει άκρη με τα νούμερα που μας είχαν δώσει και πήγαμε στην κοντινή pub “Hairy Canary” για μπίρες. Η σύνοδος της περασμένης Τετάρτης ήταν κάτι σαν θρίλερ, αλλά σκηνοθετημένο από τον Αγγελόπουλο. Δεν συνέβαινε τίποτα για ώρες –πολλές ώρες– και μετά γίνονταν όλα μαζί λόγω κάποιας διαρροής και μετά ξανά τίποτα. Η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά, όταν μετά τις 11 το βράδυ το μπαρ της συνόδου σταμάτησε να σερβίρει.
Στη σύνοδο της Τετάρτης εργάστηκα 23 ώρες και 30 λεπτά ακριβώς. Ξεκίνησα στις 6.30 το πρωί από το γραφείο μου. Στις 12 πήγα στην καθιερωμένη μεσημεριανή σύνοδο της Κομισιόν. Έπειτα στο κτίριο του ευρωπαϊκού συμβουλίου, ονόματι Justus Lipsius, όπου γίνεται η σύνοδος. Στις 4 κατεβήκαμε στην είσοδο επισήμων για να καλύψουμε τις αφίξεις των αρχηγών. Αυτό μπορεί να ακούγεται απλό, αλλά δεν είναι, γιατί ο χώρος από τον οποίο περνάνε οι αρχηγοί είναι περιορισμένος και οι δημοσιογράφοι και τα συνεργεία δεκάδες. Πέφτει ξύλο κυριολεκτικά, κυρίως από τους Γερμανούς καμεραμέν, οι οποίοι φημίζονται για την επιθετικότητά τους. Ένας εξ αυτών αποφάσισε κατά την άφιξη Λαγκάρντ να με απωθήσει χτυπώντας με την κάμερά του το δεξί μου ώμο. Πονάει ακόμα. Μετά τις αφίξεις, ησυχία. Κατά τις 8 έγινε η πρώτη διαρροή εγγράφου. Μπορείς κυριολεκτικά να δεις την είδηση, καθώς περνάει από γραφείο σε γραφείο μέσα στην αίθουσα Τύπου και ξεκινά ένα φοβερό σούσουρο. Αυτό επαναλήφθηκε τρεις ή τέσσερις φορές, ώσπου κατά τις 4 τα ξημερώματα ανακοινώθηκε η λήξη της συνόδου. Έγιναν απανωτά μπρίφινγκ, με τελευταίο ως συνήθως τον Παπανδρέου. Έγραψα τα κείμενά μου, τα έστειλα και βγήκα από το κτίριο στις έξι το πρωί της Πέμπτης.
Δεν μπορεί κανείς να ξέρει τι γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες και δεν χωρά αμφιβολία ότι η ελληνική πλευρά δεν είχε μεγάλα περιθώρια διαπραγμάτευσης. Κατέστη σαφές ότι άλλοι διαπραγματεύονταν για την Ελλάδα όταν οι Μέρκελ, Σαρκοζί, Λαγκάρντ αποσπάστηκαν από την κεντρική σύνοδο για να δουν τον Νταλάρα, εκπρόσωπο των τραπεζών, τα μεσάνυχτα της Τετάρτης. Εκεί αποφασίστηκε το 50%. Ο Έλληνας πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του, όταν ενημέρωσαν τους δημοσιογράφους τα ξημερώματα της Πέμπτης, φαίνονταν εξαιρετικά υπερήφανοι για τη συμφωνία. Ο πρωθυπουργός επεσήμανε ότι ένας σύμβουλός του έπαθε καρδιακό και ότι ο κ. Ζαννιάς –αρχιτέκτονας της ελληνικής διαπραγμάτευσης– υπέστη κάποιου είδους λιποθυμικό επεισόδιο. Εγώ τον κ. Ζαννιά τον είδα διαυγέστατο, όπως πάντα, αλλά αξύριστο.
Δεν είμαι αισιόδοξη για κανένα από τα μέρη της συμφωνίας. Δεν μπορώ να αισιοδοξώ για κάτι νεφελώδες, που δεν έχει λεπτομέρειες εφαρμογής. Συνοπτικά, η γνώμη μου είναι ότι το 50% είναι εν μέρει λογιστικό και όχι ουσιαστικό ποσοστό απομείωσης του χρέους και σε κάθε περίπτωση δεν αρκεί για να καταστεί το χρέος βιώσιμο. Δεν βλέπω τίποτα σχετικό με την ανάπτυξη και τη μείωση της ανεργίας στην Ελλάδα μέσα στο πακέτο. Η συμφωνία για το EFSF είναι σχεδόν αστεία, καθότι δεν μας έχουν πει πού θα βρεθούν επενδυτές (η Κίνα δεν φάνηκε να ενθουσιάζεται), όσο δε για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, απομένει να δούμε ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, από τα 130 δισ. ευρώ του νέου πακέτου για την Ελλάδα, τα 70 πάνε για τις ανάγκες χρηματοδότησης του ελληνικού Δημοσίου, ενώ τα 60 πάνε στις τράπεζες, εγχώριες ή μη. Τα λεφτά αυτά είναι φορολογούμενων πολιτών άλλων χωρών. Εμένα αυτό δεν μου κάθεται καλά.
Το Σάββατο και ενώ η κρίσιμη σύνοδος των υπουργών οικονομικών ήταν εν εξελίξει, πολλοί δημοσιογράφοι ήμασταν στημένοι έξω από το κτίριο αναμένοντας κάποια κινητικότητα. Ξαφνικά εμφανίστηκε ο Ντιντιέ Ρέιντερς, υπουργός Οικονομικών του Βελγίου. Τρομοκρατηθήκαμε όλοι γιατί ήταν πολύ νωρίς και η αναχώρηση του Ντιντιέ ερμηνεύτηκε αμέσως ως κατάρρευση των συνομιλιών. Λίγα λεπτά αργότερα λάβαμε μέιλ ότι ο κ. υπουργός έπρεπε να αναχωρήσει για να παραστεί στην πρεμιέρα της ταινίας “Τεν Τεν” και να υποδεχτεί το σκηνοθέτη της Στίβεν Σπίλμπεργκ. Όλα στη ζωή είναι θέμα προτεραιοτήτων. Όσον αφορά τους άλλους πρωταγωνιστές, έχω να πω ότι η Κριστίν Λαγκάρντ είναι από τις πιο κομψές γυναικείες παρουσίες που έχω δει. Έκανε συγχρονισμένη κολύμβηση, λένε, εξού η χάρη. Επίσης, ο Γιούνκερ ανά δίωρο κάνει διάλειμμα για τσιγάρο.
Πριν έξι μήνες, νομίζω, οι Βρετανοί συνάδελφοι ήταν σαφώς οι πιο καυστικοί. Πλέον οι περισσότεροι έχουν αρχίσει να συμπονούν το μέσο Έλληνα. Βοήθησαν και κάποια άρθρα από τον Αύγουστο και έπειτα, που –παρότι όψιμα κατά την άποψή μου– επικεντρώθηκαν σε ανθρώπινες ιστορίες και άλλαξαν σημαντικά το κλίμα. Πλέον φοβάμαι ότι στην καλύτερη περίπτωση μας συμπονούν και στη χειρότερη μας λυπούνται. Έχει φύγει, πάντως, το δηλητήριο του πρώτου χρόνου της κρίσης.
Ναι, έχει ευνοήσει την καριέρα μου η ελληνική κρίση. Στα οικονομικά αυτό λέγεται αντικυκλικό φαινόμενο, όσο δυσκόλευαν τα πράγματα για την Ελλάδα τόσο πιο πολλή δουλειά είχα. Δεν είναι κομψό, το ξέρω, αλλά είναι η αλήθεια. Το πιο έντονο ελληνικό στοιχείο που μου βγαίνει στη δουλειά είναι ο κυνισμός και η καχυποψία. Και ενώ υπό άλλες συνθήκες αυτά μπορεί να είναι ελαττώματα, στη δημοσιογραφία είναι πλεονεκτήματα».
12°
