Όταν η «News of the World» κατηγορήθηκε για υποκλοπές, ο ιδιοκτήτης της, ο πανίσχυρος Μέρντοχ, υποχρεώθηκε να την κλείσει. Κι ας ήταν από τις λίγες πια κερδοφόρες εφημερίδες στον κόσμο. Έστω και συμβολικά, το μήνυμα ήταν καθαρό: στις δημοκρατίες το παιχνίδι έχει κανόνες, και για όποιον τους παραβαίνει υπάρχει το έγκλημα και η τιμωρία, game over.
Τις ίδιες μέρες, στα γραφεία του ΔΝΤ στη Ν. Υόρκη εκτυλισσόταν μια κωμικοτραγική συνεδρίαση. Η περίφημη 5η δόση, που μας ταλαιπωρεί δυο μήνες, δεν μπορούσε να εκταμιευτεί γιατί, την τελευταία στιγμή, ανακαλύφθηκαν κι άλλα κρυφά χρέη, δυο δάνεια 60 εκατομμυρίων που είχαν πάρει δήμοι της Αττικής και δεν εξοφλούσαν τις δόσεις. Η συνεδρίαση καθυστέρησε 4 ώρες ενόσω όλοι απελπισμένα προσπαθούσαν να βρουν το δήμαρχο για να μάθουν τι συμβαίνει και δεν τον έβρισκαν γιατί ήταν σε γάμο. The Greek fat wedding. Τα πλήρωσε τελικά η Τράπεζα της Ελλάδος, τέλος καλό. Όλα καλά; Όχι τόσο, οι εκπρόσωποι 8 χωρών της Λατινικής Αμερικής αποφάσισαν να απέχουν, δείχνοντας έτσι τη δυσφορία τους. Χάνουμε φίλους, όλο και περισσότεροι κάθε μέρα πείθονται ότι τους κάνουμε πλάκα.
Ενάμιση χρόνο μετά το sos και τα μνημόνια, ανακαλύπτουμε ακόμη χρέη. Δημάρχους που δανείζονται από ελβετικές τράπεζες για να προσλάβουν 2.000 υπαλλήλους, φιλανθρωπικά ιδρύματα που χρεοκοπούν έχοντας περιουσία 800 ακίνητα, υπουργούς που αναπληρώνουν τις περικοπές των μισθών των υπαλλήλων τους με πλασματικές υπερωρίες, βουλευτές που κάνουν το ίδιο πολλαπλασιάζοντας τις συμμετοχές τους σε αμειβόμενες επιτροπές, άλλους που διεκδικούν αναδρομικές αυξήσεις συντάξεων, 99 σχολεία φαντάσματα, πανεπιστημιακές σχολές που δεν λειτούργησαν ποτέ, σωματεία εργαζομένων που επιδοτούνται από τις ΔΕΚΟ-εργοδότες τους, άλλα που εισπράττουν εκατομμύρια για τουρισμό, 250 χιλιάδες αιωνόβιους συνταξιούχους αγωνιστές της εθνικής αντίστασης του ’40, κόμματα που χρωστάνε περιουσίες στις τράπεζες. Κυρίως, δηλαδή, ανακαλύπτουμε ότι εδώ, αντίθετα με την Αγγλία, δεν υπάρχουν κανόνες, δεν υπάρχει τιμωρία, το παιχνίδι συνεχίζεται το ίδιο. Και αυτό το μήνυμα είναι το χειρότερο που μπορεί να υπάρξει, είναι αποτρεπτικό για κάθε προσπάθεια αλλαγής. Αν κάποιοι μπορούν να συνεχίζουν στο ίδιο μοτίβο, τότε κανείς άλλος δεν είναι διατεθειμένος να κάνει θυσίες.
Αν στη βρετανική εφημερίδα μπήκε λουκέτο με συνοπτικές διαδικασίες για να δοθεί ένα συμβολικό μήνυμα, το αντίστοιχο, αντίθετο συμβολικά, δικό μας μήνυμα είναι η ελληνική εφεύρεση του άρθρου 99: δεν υπάρχει τιμωρία, πτωχεύεις, συνεχίζοντας ανενόχλητα, φεσώνοντας απλώς τους πιστωτές σου. Το παιχνίδι δεν σταματάει ποτέ, ίδιο, χωρίς κανόνες. Το ελληνικό Δημόσιο αυτή τη στιγμή είναι ένα τεράστιο άρθρο 99. Χρεοκοπεί μεταφέροντας τις απώλειες στους άλλους. Δεν θέλει να αναλάβει το κόστος.
Κι εδώ οι ευθύνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μεγάλες. Η χώρα μας ένα πρωταρχικό καθήκον έχει, τη μείωση του ελλείμματος που δημιουργεί κάθε χρόνο το κράτος. Αυτό είναι το κρίσιμο ζήτημα, τίποτε άλλο. Ό,τι ρύθμιση του χρέους κι αν γίνει, αν δεν μειωθεί το έλλειμμα και να μας χαρίσουν το χρέος, σε 6-7 χρόνια θα το έχουμε ξαναδημιουργήσει.
Ξέρουμε τι πρέπει να γίνει για να μειωθεί το έλλειμμα, όλοι ξέρουν. Η ευρωπαϊκή κοινότητα το λέει συνεχώς. Πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις, να ανοίξουν αγορές και επαγγέλματα, να διευθυνθεί η φορολογική βάση, να σταματήσουν η λεηλασία και η σπατάλη στο Δημόσιο, να περιοριστεί το κόστος του πολιτικού συστήματος, να εναρμονιστεί το δημοσιονομικό μας σύστημα με το ευρωπαϊκό. Ενώ όλα είναι γνωστά, μόλις φτάνουμε στο διά ταύτα, τότε οι τρόικες θυμούνται ότι υπάρχει ανεξάρτητη, κυρίαρχη κυβέρνηση η οποία θα αποφασίσει με ποιον τρόπο θα περιορίσει το έλλειμμα. Και αυτή φυσικά το κάνει όπως το έκανε πάντα, επιβαρύνοντας αυτούς που πληρώνουν πάντα. Στην πράξη, δηλαδή, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεχνάει το ρόλο του εταίρου και θυμάται το ρόλο του πιστωτή. Τα λεφτά θέλει, αδιαφορώντας για τον τρόπο. Αυτό όμως είναι όχι απλώς άδικο αλλά και αδιέξοδο. Το θέμα δεν είναι αν μειωθούν 5,5 δις ή 6 ή 6,5 τα έξοδα κάθε χρόνο. Το θέμα είναι αν θα γίνουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, αυτές που θα κάνουν το οικονομικό σύστημα ξανά βιώσιμο, να μην παράγει συνεχώς ελλείμματα. Αλλά εδώ, η αυστηρότητα της Κοινότητας παραδόξως εξαντλείται. Μετράει πόσο έπεσε έξω κάθε τρίμηνο ο προϋπολογισμός, αλλά δεν μετράει καθόλου αν προωθούνται πραγματικά οι μεταρρυθμίσεις που επιβάλλει. Δεν λέει ότι δεν δίνει την 5η δόση επειδή δεν έγινε το ενιαίο μισθολόγιο, η ενιαία αρχή πληρωμών, η απογραφή του ευρύτερου δημοσίου τομέα, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η απογραφή των νοσοκομείων, το κλείσιμο και η συγχώνευση των φορέων, η κατάργηση των 4.000 δημοτικών επιχειρήσεων, το κτηματολόγιο, τα σχέδια πόλης, η αύξηση της παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα, η αξιολόγηση των υπαλλήλων και των φορέων, η σύλληψη της φοροδιαφυγής. Λέει ότι δεν την εκταμιεύει γιατί δεν μειώνεται το έλλειμμα. Ανησυχεί δηλαδή για το αποτέλεσμα και όχι για το μόνο τρόπο που μπορεί να φέρει αυτό το αποτέλεσμα.
Κι έτσι, απ’ αυτή την ιστορία, το μόνο που μένει είναι Μέτρα. Μνημόνια και Mεσοπρόθεσμα και άλλα μέτρα. Τα μέτρα δεν είναι κακά γιατί είναι άδικα. Γιατί αν ήταν απλώς άδικα αλλά αποτελεσματικά, συνηθισμένοι είμαστε, θα τα δεχόμαστε μπας και βγούμε ποτέ απ’ αυτή την ιστορία. Τα μέτρα είναι αναποτελεσματικά γιατί αποτελούν ένα πάτσγουορκ σωστών και λάθος περικοπών χωρίς κατεύθυνση, που στόχο έχουν να μαζέψουν λεφτά χωρίς να αγγίξουν τις δομές που αφαιρούν λεφτά. Να μειώσουν το κόστος του κράτους χωρίς να πειράξουν τις δομές που αναπαράγουν συνεχώς τη σπατάλη και τη λεηλασία. Χωρίς δηλαδή να βάλουν κανόνες, χωρίς να αλλάξουν το παράδειγμα. Όμως οι παγιωμένες δομές είναι πάντοτε ισχυρότερες. Το έλλειμμα πάλι μεγαλώνει.
Εκεί που χρειάζεται μια πανεθνική, μια συνολική προσπάθεια της κοινωνίας να δουλέψει, να αλλάξει τις ξεπερασμένες δομές, να ανοίξει το παιχνίδι, να δημιουργήσει νέο πλούτο, δυο χρόνια τώρα όλοι κάνουμε λογαριασμούς. Οι εφημερίδες έχουν μετατραπεί στο περιοδικό «Ο Λογιστής», οι πολίτες γράφουν και σβήνουν προσπαθώντας να καταλάβουν πόσα θα τους πάρουν. 300 ευρώ για το μπλοκάκι, 500 του χρόνου, έκτακτη εισφορά, ειδική μετά, ξανά έκτακτη, τόσο ο ημιυπαίθριος, τόσο ο φωταγωγός, τόσο το επίδομα αλληλεγγύης, τόσο το ΦΠΑ. Κόλαση. Καλύτερα να άνοιγαν τις καταθέσεις, να μπαίνανε στις τράπεζες να ’παιρναν το 10% απ’ ό,τι έχει ο καθένας, παρά αυτό το καθημερινό μαρτύριο μέτρων, νόμων, διατάξεων, φορολογικών νομοσχεδίων, ρυθμίσεων, ξανά απ’ την αρχή. Μπας και μας άφηναν μετά να δουλέψουμε. Όσο συνεχίζεται έτσι η κατάσταση, διέξοδος, φοβάμαι, δεν υπάρχει. Σε λίγους μήνες θα είμαστε πάλι στα ίδια. Ούτε αυτά τα «μέτρα» θα αποδώσουν. Η συντηρητική πολιτική έχει επικρατήσει αλλά είναι αδιέξοδη.
Πέρυσι τέτοιον καιρό, αφού είχε ψηφιστεί το Μνημόνιο, παρόλο που ξεκίνησε με άδικες οριζόντιες μειώσεις συντάξεων και μισθών, συναντούσε την κατά 70% υποστήριξη της κοινωνίας. Φέτος οι δημοσκοπήσεις δείχνουν 70% απόρριψη. Δεν είναι περίεργο. Η αυταπάτη της κυβέρνησης και όλου του πολιτικού συστήματος, ότι μπορεί με μικροβελτιώσεις να διατηρήσει το ξοφλημένο μοντέλο, μας στοίχισε την απώλεια ενός κρίσιμου χρόνου.
11°
