Οι 72 ώρες πανικού της προηγούμενης εβδομάδας έδειξαν για άλλη μια φορά ότι μεγαλύτερο πρόβλημα από το χρέος είναι η ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού. Βρίσκεται σε ένα πραγματικό αδιέξοδο. Οικοδομημένο επί δεκαετίες για να υπηρετεί ένα πελατειακό σύστημα, οφείλει τώρα να αλλάξει τις δομές που επιτρέπουν την αναπαραγωγή του, οφείλει δηλαδή να στραφεί εναντίον του εαυτού του. Η σύγχυση, οι αντιφατικές κινήσεις, η υπονόμευση της προσπάθειας, η «μεταρρυθμιστική κόπωση» είναι αποτελέσματα του προηγούμενου αδιεξόδου. Αν οι πλατείες κάνουν λάθος αλλά έχουν δίκιο, το πολιτικό σύστημα δεν έχει κανένα δίκιο. Είναι υποχρεωμένο να οδηγήσει τη χώρα στην αποφυγή της χρεοκοπίας γιατί αυτό είναι υπεύθυνο για την πορεία προς τον γκρεμό. Είναι αμφίβολο αν μπορεί να τα καταφέρει.
Η χρεοκοπία, η οποία τις προηγούμενες μέρες είχε φτάσει προ των πυλών, αναβάλλεται για ένα τρίμηνο. Σπασμωδικές, μικροπολιτικές κινήσεις, κομματικά συμφέροντα, ανευθυνότητα και πανικός υπό την πίεση της «κομματικά» οργανωμένης πια «πλατείας» οδήγησαν το σύστημα στη σύγκρουση με το τρένο της πτώχευσης. Πολλά και διαφορετικά οργανωμένα συμφέροντα, άλλωστε, επιδιώκουν με συστηματικό τρόπο τη χρεοκοπία για να μην αλλάξουν οι σχέσεις εκμετάλλευσης, για να αγοράσουν ακόμα φθηνότερα ό,τι επιθυμούν. Το παλιό σύστημα εξουσίας που οδήγησε στη χρεοκοπία φλερτάρει όλο και πιο ανοιχτά με την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση με τους περιορισμούς της.
Αποχωρήσεις βουλευτών, παραιτήσεις, συγκυβερνήσεις, παραίτηση πρωθυπουργού, καταψήφιση της κυβέρνησης, αποστασίες, διάσπαση του Πασόκ, δημιουργία νέων πολιτικών σχηματισμών, κυβέρνηση τεχνοκρατών, εξωκοινοβουλευτικός πρωθυπουργός, επί 72 ώρες εναλλάσσονταν στα δελτία ειδήσεων, μέχρι να καταλήξουν σε έναν ανασχηματισμό που αναβάλλει τις εκλογές και προσφέρει περιορισμένο χρόνο στο πολιτικό σύστημα αλλά και την κοινωνία για να κάνει ανακεφαλαίωση και να προχωρήσει στις δύσκολες επιλογές.
Σύμφωνα με την πιο ρεαλιστική εκδοχή, ο ανασχηματισμός έχει στόχο το μάζεμα του μαγαζιού, τη διάσωση του «όλου» Πασόκ, μπροστά στην επερχόμενη κομματική πανωλεθρία, αντίτιμο για την εφαρμογή των ευρωπαϊκών προγραμμάτων διάσωσης έτσι όπως εφαρμόστηκαν. Στις χώρες που οδηγούνται στην πτώχευση, το παλιό πολιτικό δυναμικό αργά ή γρήγορα καταλήγει στην απόσυρση. Το πολιτικό σύστημα της χώρας έχει ήδη στο μυαλό του την επόμενη μέρα. Περισσότερο από την αποφυγή της χρεοκοπίας, δυστυχώς, σκέφτεται την αποφυγή της απόσυρσής του. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έχει επιφορτιστεί με το καθήκον της διάσωσης του κομματικού οργανισμού Πασόκ. Ο Αντώνης Σαμαράς, άλλωστε, είναι ο καταλληλότερος να διαχειριστεί την επόμενη μέρα της χρεοκοπίας. Να παρουσιάσει την Ελλάδα της Νέας Δραχμής, την Ελλάδα της πτώχευσης δηλαδή, της καταστροφής, της ήττας της κοινωνίας, αμπαλαρισμένη με πατριωτικές κορόνες και εθνικοπατριωτικούς πύρινους λόγους κατά των ξένων κατακτητών, ως περήφανη επιλογή, νίκη του λαού, απάντηση στα αιτήματα της πλατείας. Η προπαγάνδα, η σύγχυση, τα οργανωμένα συμφέροντα που αγωνιούν να διατηρήσουν εν ζωή το παρωχημένο σύστημα εξουσίας και να κερδοσκοπήσουν με την πτώχευση και την υποτίμηση, έχουν κάνει ήδη δημοφιλή τον αδιανόητο παραλογισμό: την εθελοντική χρεοκοπία.
Σύμφωνα όμως με μια πιο αισιόδοξη προοπτική, κάθε χρόνος που κερδίζεται είναι πολύτιμος στη δύσκολη επιχείρηση διάσωσης. Η κοινωνία ωριμάζει, το πολιτικό σύστημα ωριμάζει, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση ωριμάζει και, μπροστά στον κίνδυνο ενός ντόμινο χρεοκοπίας, εφευρίσκει νέους τρόπους και συνταγές διάσωσης όχι μόνο της Ελλάδας αλλά ολόκληρης της Ευρωζώνης. Η πρόσθεση ενός ακόμα παίκτη στο πολιτικό σκηνικό μπορεί να δημιουργήσει νέες, άγνωστες ακόμα, δυναμικές. Σ’ αυτή την περίπτωση η φιλοδοξία του κ. Βενιζέλου μπορεί να είναι επωφελής για τη χώρα. Του αρκεί ο ρόλος του κομματικού ναυαγοσώστη στις επόμενες εκλογές ή επιφυλάσσει για τον εαυτό του τον απείρως πιο δύσκολο αλλά μόνο χρήσιμο ρόλο του πολιτικού παράγοντα που θα αποφύγει τη χρεοκοπία, θα εφαρμόσει τις σωστές συνταγές, θα προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις και θα οδηγήσει την ελληνική οικονομία ξανά στην ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Είναι πολλοί όσοι προπαγανδίζουν την πτώχευση για ιδιοτελείς λόγους, επενδυμένη πάντα με πατριωτικές και δήθεν επαναστατικές κορόνες. Μπόρεσαν να οδηγήσουν την ελληνική κοινωνία στη σύγχυση, στην υιοθέτηση της αυτοκτονίας ως προτιμητέας λύσης, επειδή, 20 μήνες τώρα, το πολιτικό σύστημα δεν μπόρεσε να αντιδράσει, να προχωρήσει στον ανασχηματισμό του ίδιου του του εαυτού, να οδηγήσει τη χώρα στις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να γίνουν. Όχι γιατί τις επέβαλλε κάποιο Μνημόνιο. Ούτε καν γιατί χρεοκοπήσαμε. Αλλά γιατί έπρεπε να γίνουν, έπρεπε να ακολουθήσουμε το δρόμο που τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη έχουν πάρει εδώ και δεκαετίες. Η κυβέρνηση, όλη αυτή τη δραματική περίοδο, δεν απευθύνθηκε στην κοινωνία αλλά στους κομματικούς πελάτες. Ζητούσε συγνώμη προκαταβολικά, παρουσίαζε την αλλαγή της χώρας ως κάτι δυσάρεστο που συμβαίνει χωρίς να το θέλουμε μόνο και μόνο γιατί το ζητάνε οι ξένοι. Δεν υπάρχει αλλαγή χωρίς κοινωνική συγκατάθεση και δεν γίνονται μεταρρυθμίσεις ενός παγιωμένου μοντέλου χωρίς ευρύτερες κοινωνικές συναινέσεις και πολιτικές συμμαχίες.
Η κυβέρνηση μέχρι τώρα διαχειρίστηκε το πρόβλημα με αρνητικό πρόσημο. Το πολιτικό σύστημα ολόκληρο, ανεπαρκές, υπονομεύει κάθε προσπάθεια βελτίωσης, λειτουργώντας με αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Σαμποτάρει την προσπάθεια αποφυγής της χρεοκοπίας και έπειτα λέει, εμείς το είχαμε πει, τα νούμερα δεν βγαίνουν.
Τα νούμερα τα κάνουν να βγαίνουν οι άνθρωποι. Αν κάποιος έβαζε τίτλο την προηγούμενη Τετάρτη, ο τίτλος θα ήταν «ο σώζων εαυτόν σωθείτω». Τώρα έχουμε πάρει μια μικρή παράταση, το καλοκαίρι, τρεις μήνες, ίσως παραπάνω. Έχουμε όλες τις δυνατότητες να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα και να οδηγηθούμε στη διάσωση με γρήγορες και δίκαιες αλλαγές. Αρκεί το πολιτικό σύστημα, αλλά και η ίδια η κοινωνία που μέχρι τώρα παριστάνει ότι δεν είναι μέρος του προβλήματος, να αντιμετωπίσουν τα σωστά διλήμματα και επιτέλους να κάνουν επιλογές. Γιατί το «θέλουμε να μείνουν όλα όπως το 2009» δεν είναι επιλογή.
18°
