Οι αγανακτισμένοι

Σύμφωνοι. Στους 30.000 ανθρώπους που κατεβαίνουν από μόνοι τους στο Σύνταγμα, υπάρχουν όλες οι πολιτικές απόψεις, ακόμα και ο πιο καθαρός λαϊκισμός. Σύμφωνοι, τα συνθήματα δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τη γενική κατακραυγή και τη «δίκαιη οργή» που εκδηλώνεται και στις «κανονικές» διαδηλώσεις.

Αλλά πώς να ζητήσεις διέξοδο στην κρίση από τους πολίτες όταν έχει παταγωδώς χρεοκοπήσει όλο το πολιτικό σύστημα; Όταν η ανεπάρκεια του πολιτικού, συνδικαλιστικού, δημοσιογραφικού προσωπικού απλώς δεν περιγράφεται;

Είναι αλήθεια ότι τώρα δεν έχουμε πια καιρό για να «διαδηλώσουμε την αντίδρασή μας». Είναι αλήθεια ότι όσο παραμένουμε στο επίπεδο της ψυχοθεραπείας και της κλάψας, εύκολα ο κάθε δημαγωγός θα αθροίζει τους πολίτες στα δικά του σχέδια ώστε να μην αλλάξει τίποτα. Είναι αλήθεια ότι έχει φτάσει επιτέλους η ώρα να κάνουμε ως κοινωνία επιλογές. Να αντιμετωπίσουμε τα διλήμματα, να επιλέξουμε λύσεις. Γιατί το όλοι δίκιο έχουμε και όλοι αδικημένοι είμαστε και οι «κακοί ξένοι» φταίνε με τα μνημόνιά τους, οδηγεί στη συντήρηση της ίδιας άθλιας πραγματικότητας. Και οι «κατσαρόλες» είναι ατυχέστατες, παραπέμπουν στο «κίνημα» που έφερε τη δικτατορία του Πινοσέτ στη Χιλή ανατρέποντας τον σοσιαλιστή Αλιέντε.

Όμως ένα αυθόρμητο κίνημα δεν μπορεί σε λίγες μέρες να απαντήσει σ’ όλα αυτά τα προβλήματα. Απάντησε ήδη όμως, σε μερικά άλλα πολύ σοβαρά θέματα και αυτό είναι ήδη κέρδος. Την προηγούμενη Τετάρτη, στη σύσκεψη μιας μεγάλης εφημερίδας, κάποιοι έβαλαν το ζήτημα δημοσιογραφικής κάλυψης της βραδινής «συγκέντρωσης του twitter». Ο διευθυντής χαμογέλασε ειρωνικά: τι βάρος έχουν αυτές οι κινήσεις; 500 άνθρωποι θα πάνε βόλτα και τέλος. Σε λίγες ώρες 10δες χιλιάδες άνθρωποι γέμιζαν το Σύνταγμα. Πρώτο λοιπόν μάθημα, οι παραδοσιακοί δίαυλοι κομμάτων και ΜΜΕ ξεπερνιούνται με μια ανάρτηση στα social media, ο ρόλος της τηλεόρασης στη χειραγώγηση μπορεί και να μην είναι ακαταμάχητος. Δεύτερο μάθημα, οι πολίτες υπάρχουν, αντιδρούν, απλώς δεν πείθονται από την κουρελαρία συνθημάτων που κολλάνε αφισοκολλητές πακιστανοί για να καλέσουν στα καθημερινά σχεδόν επαναστατικά ραντεβού του κρατικοδίαιτου συνδικαλισμού. Τρίτο μάθημα, η σαφής δήλωση «έξω από κόμματα» δείχνει τη συνολική απόρριψη όλου του πολιτικού συστήματος, δείχνει ανάγλυφα την κρίση αντιπροσώπευσης που αισθάνεται ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Τέταρτο, αυτό που έκπληκτοι οι ρεπόρτερ της τηλεόρασης μεταδίδουν: είναι κανονικοί άνθρωποι! Εννοούν ότι δεν είναι οι συνηθισμένοι οργανωμένοι στρατοί, με τα ρόπαλα-δήθεν κοντάρια των πλακάτ, με τους στρατιωτικούς σχηματισμούς και τις ίδιες επαγγελματικές φάτσες. Οι πολίτες του Συντάγματος δεν είναι επαναστάτες κατ’ επάγγελμα.

Πέμπτο και σπουδαιότερο, μήπως μπορεί να απαντήσει κανείς γιατί όλες αυτές τις μέρες όπως και παλιότερα το 2007, στις αντίστοιχες σιωπηλές συγκεντρώσεις για τις πυρκαγιές, δεν υπάρχουν συγκρούσεις με τα ΜΑΤ; Γιατί εδώ τα ΜΑΤ δεν χτυπάνε τους «ειρηνικούς διαδηλωτές»; Μήπως μπορούν να απαντήσουν οι συνδικαλιστικές και κομματικές ηγεσίες γιατί δεν υπάρχουν εδώ μολότωφ, καμένα κτήρια, καμένοι άνθρωποι, καταστροφή της πόλης; Μήπως γιατί οι «αγανακτισμένοι» από το πρώτο τους κάλεσμα, το πρώτο πράγμα που δήλωσαν ήταν ρητά απέναντι στη βία; Μάλλον δεν είναι και λίγα όλα αυτά τα προηγούμενα για μια αυθόρμητη συγκέντρωση πολιτών.

Βέβαια οι δυνάμεις της καθυστέρησης έμαθαν πια το μάθημα από τις προηγούμενες «διαδηλώσεις του facebook». Γι’ αυτό προσπαθούν να ιδιοποιηθούν τις συγκεντρώσεις, παρόντες αλλά χωρίς τις κομματικές τους ταμπέλες. Ξεχωρίζουν, κρατάνε πλακάτ, φωνάζουν οργανωμένα τα ίδια συνθήματα που λένε πάντα, προσπαθούν να καναλιζάρουν το πλήθος. Και συχνά το καταφέρνουν. Οι συγκεντρωμένοι «αγανακτισμένοι» του Συντάγματος, θα καταλάβουν ότι φέρνουν κάτι νέο, ότι ξεφεύγουν από την αγκύλωση και τις στημένες αντιθέσεις, όταν μπορέσουν να φωνάξουν το πρώτο σύνθημα, το πρώτο αίτημα που δεν θα είναι κοινότοπο, που δεν θα είναι ίδιο μ’ αυτά τα δημαγωγικά και θλιβερά του λαϊκισμού. Μέχρι τότε θα αρκεστούν στο «πάρτι». Δεν είναι κακό κι αυτό. Η κοινωνικοποίηση της πλατείας, η ανταλλαγή απόψεων, το άκουσμα της δικιάς σου φωνής, είναι ήδη πολιτικοποίηση.