Οι Ηνωμένες Πολιτείες πανηγυρίζουν για τον θάνατο του Μπιν Λάντεν κι ο Αμερικανός πρόεδρος κερδίζει δημοτικότητα με μια θεαματική επιτυχία: περισσότερο «θεαματική», παρά «επιτυχία». Ο υπ’ αριθμόν 1 καταζητούμενος εξοντώθηκε: extermination! Tο πιθανότερο είναι ότι ο Μπαράκ Ομπάμα θα επανεκλεγεί τo 2012: κέρδισε το στοίχημα… Ωστόσο, στην πολιτική ιστορία οι νεκροί είναι πιο ζωντανοί από τους ζωντανούς· τα πολιτικά φαινόμενα –όπως η ισλαμική τρομοκρατία– δεν εξαρτώνται από τη φυσική παρουσία των πρωταγωνιστών, αν και, πράγματι, υπάρχουν εξαιρέσεις. Μερικές φορές ο θάνατος ενός ηγέτη-συμβόλου (Ναπολέων, Χίτλερ, Στάλιν) «σημαίνει» το τέλος μιας εποχής... Παρ’ όλ’ αυτά, είναι ανώφελο και κακόγουστο να χαίρεσαι με τον φρικτό θάνατο ενός ανθρώπου – οποιουδήποτε ανθρώπου. Ακόμα πιο κακόγουστο είναι να μη δημοσιοποιούνται οι φωτογραφίες του νεκρού, όχι από κάποια σεμνότητα, αλλά για να μη χρησιμοποιηθούν ως «όργανα προπαγάνδας»: οι κομάντος διαμέλισαν τον Μπιν Λάντεν... τον λιάνισαν... Η αναμενόμενη ανάρμοστη συμπεριφορά: το λυκόφως του ήθους.
Όχι ότι θα θρηνήσουμε την απώλεια του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Όμως η επιχείρηση εναντίον του δεν αποτελεί κατόρθωμα – έτσι κι αλλιώς, οι συνθήκες ήταν σκοτεινές και σκοτεινές θα παραμείνουν. Ακόμα κι αν ο Μπιν Λάντεν έφυγε από τον κόσμο, ο κόσμος δεν έγινε καλύτερος: αν οι αιτίες στις οποίες οφείλεται η εμφάνιση και η δράση ενός φονταμενταλιστή ηγέτη εμμείνουν, θα τον διαδεχθεί ένας άλλος – κάποιος που ήδη βρίσκεται ανάμεσά μας και που θα συνεχίσει τον ιερό πόλεμο. Και τίποτα καλό δεν μπορεί να προκύψει: από τη φωτιά του πολέμου δεν μπορείς να ανάψεις ούτε ένα τσιγάρο. Όσο για τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» θα παραμείνει μια πρόφαση για τη δημιουργία αστυνομικών κρατών 1) αν δεν γίνονται σεβαστοί οι «νόμοι του πολέμου» 2) αν δεν μεταβληθεί η πολιτική του Ισραήλ και 3) αν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν αποκτήσουν ξεκάθαρες, δίκαιες και σταθερές συμμαχίες. Οι μουτζαχεντίν έγιναν αυτοί που έγιναν επειδή οι ΗΠΑ τούς στήριζαν για δέκα χρόνια (1979-1989) προκειμένου να μπουν στη μύτη των Σοβιετικών...
Οι μυστικές υπηρεσίες που τώρα υπερηφανεύονται για την έσχατη τιμωρία του Μπιν Λάντεν δεν έχουν κανένα λόγο για να υπερηφανεύονται: οι ίδιοι ατζαμήδες επέτρεψαν να συμβεί το τρομοκρατικό χτύπημα του 2001, καθώς και μια μακρά σειρά άλλες βίαιες πράξεις. Συχνά φαντάζομαι τους πράκτορες της CΙΑ σαν τον επιθεωρητή Κλουζό σε νέες περιπέτειες, χωρίς την αθωότητα του κωμικού χαρακτήρα του «Ροζ Πάνθηρα»: στρατόκαβλοι τσαρλατάνοι, μικρόνοες και φανατικοί, καθρέφτισμα των εχθρών τους. Εξάλλου, απ’ ό,τι φαίνεται (δεν θα μάθουμε ποτέ...) τον Μπιν Λάντεν πρόδωσε ο Αιγύπτιος υπαρχηγός της Αλ Κάιντα Αϊμάν Αλ Ζαουάχρι που θεωρείται διάδοχός του στην ηγεσία της οργάνωσης: όπως συνήθως, όλοι και όλα έχουν μια τιμή· και η προδοσία έχει νόημα όταν κάποιος δικός σου σε δείχνει με το δάκτυλο. (Όταν έχεις σκλάβους έχεις και προδότες...)
Τα δημοσιεύματα παρουσιάζουν διαφορετικές εκδοχές για τα γεγονότα και στις επόμενες εβδομάδες θα μας απασχολήσουν φήμες και ειδήσεις: ίσως οι Αιγύπτιοι «προδότες» –στελέχη της Τζιχάντ που ενώθηκε με την Αλ Κάιντα το 1998– έπεισαν τον Μπιν Λάντεν να εγκαταλείψει το βορειοδυτικό Πακιστάν, προπύργιο των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα, και να καταφύγει στην Αμποταμπάντ, ανοικτή πόλη με σχετικά εύκολη πρόσβαση. Ώστε να δολοφονηθεί από τους Αμερικανούς κομάντος, εκνόμως, σε πακιστανικό έδαφος… Στο επικρατέστερο σενάριο γίνεται λόγος για συμμετοχή στην επιχείρηση κρατουμένων του Γκουαντάναμο – ας χρησιμεύσει σε κάτι ο θεσμός που δέχεται τόσες επικρίσεις! Η «συμμετοχή», δηλαδή η απόσπαση πληροφοριών, έγινε με ανακρίσεις (βλέπε: «βασανιστήρια» ή «φρικαλεότητες») που πραγματοποίησε η CIA στο εν λόγω στρατόπεδο.
Λέγεται ότι ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε την εντολή της εισβολής και οι κομάντος ήταν έτοιμοι να συλλάβουν ζωντανό τον Μπιν Λάντεν σε περίπτωση που αυτός δεχόταν να παραδοθεί. Αλλά δεν δέχτηκε να παραδοθεί: ο Μπιν Λάντεν δεν φοβόταν να πεθάνει – ίσως φοβόταν τις αράχνες και τα ποντίκια, να πεθάνει πάντως δεν φοβόταν. Αυτό έπρεπε να το ξέρουμε, παρότι όπου εμπλέκονται «μυστικές υπηρεσίες» και καταστροφικές αιρέσεις –όπως η Αλ Κάιντα– λιγοστά πράγματα ξέρουμε κι ακόμα λιγότερα καταλαβαίνουμε. Μας λείπει, εκτός από την έγκυρη πληροφόρηση, ο τρόπος σκέψης των φονταμενταλιστών.
Και τώρα τι; Πάνοπλοι αστυνομικοί με εκπαιδευμένα σκυλιά περιπολούν το Ground Zero και τα τουριστικά αξιοθέατα της Νέας Υόρκης· αυξημένα μέτρα ασφαλείας έχουν ληφθεί σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ (αεροδρόμια, μέσα μεταφοράς, συναγωγές, τζαμιά) λόγω του φόβου αντιποίνων· ανεστάλη η λειτουργία της αμερικανικής πρεσβείας και των προξενείων στο Πακιστάν διότι αναμένονται επιθέσεις.
Στη Βρετανία ως πιθανή απόπειρα τρομοκρατικής επίθεσης αποτιμάται συμβάν κοντά σε εργοστάσιο επεξεργασίας πυρηνικών αποβλήτων στα βορειοδυτικά της χώρας… Παρανοειδείς ιδέες; Υπερτίμηση της δύναμης και της ετοιμότητας της Αλ Κάιντα; Ή απλούστατα την έχουμε πάρα πολύ άσχημα;
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται η Γαλλία, η οποία αναβάθμισε τον λεγόμενο δείκτη επαγρύπνησης σε σχολεία, εταιρείες και εγκαταστάσεις γαλλικών συμφερόντων σε «ευαίσθητες» περιοχές του πλανήτη, ενώ σε επιφυλακή βρίσκονται οι μυστικές υπηρεσίες στην Αυστραλία. Με λίγα λόγια, εκτυλίσσεται παγκόσμια σύρραξη.
Την ίδια στιγμή εκατοντάδες πιστοί μουσουλμάνοι αυτοκτονούν ομαδικά στο Πακιστάν για να συναντήσουν τον Μπιν Λάντεν στον άλλο κόσμο...
Το πρόβλημα είναι ότι αν οι ΗΠΑ ή κάποιος άλλος βαλθεί να βγάζει από τη μέση επίσημους και ημιεπίσημους ηγέτες –από τον Μιλόσεβιτς στον Σαντάμ Χουσεΐν (μετά τη σύλληψη του οποίου, ο Αμερικανός υποπρόξενος στη Βαγδάτη αναφώνησε: «We got him!») κι από τον Καντάφι στον Μπιν Λάντεν– ο δρόμος δεν έχει τελειωμό και τα γεγονότα μπορούν να έχουν αποτέλεσμα αντίθετο του επιθυμητού. Γιατί, αίφνης να μην καθαρίσουμε και τον Κιμ Γιονγκ Ιλ; Γιατί να μας ξεφύγει ο Αλί Σαλέχ; Ούτε ο Αμπντουλάχ της Σαουδικής Αραβίας θα μας έλειπε αν εκδημούσε εις Κύριον… Όμως δεν είναι πολιτική αυτή – είναι ταινία δράσης, υπερθέαμα βίας (εξάλλου, η Κάθριν Μπίγκελοου πρόκειται να γυρίσει σχετικό blockbuster): παρότι όλοι συμφωνούμε ότι πρόκειται για δολοφόνους, τίθενται ζητήματα νομικά και ηθικά. Επίσης, τίθενται ζητήματα καθαρού ωφελιμισμού: γιατί να αναδειχθούν προσωπικότητες σαν τον Μπιν Λάντεν στο βάθρο του ηρωικού θύματος; Τέλος, τίθενται ζητήματα ορισμού: ποιος είναι εγκληματίας κατά της ανθρωπότητας και ποιος δεν είναι; Μήπως, για παράδειγμα, είναι, μεταξύ άλλων, ο Τζορτζ Μπους ή ο Βλαντιμίρ Πούτιν; Γιατί δεν κρεμάσαμε ανάποδα τους πρωτεργάτες του νοτιοαφρικανικού καθεστώτος του απαρτχάιντ; Γιατί δεν στήσαμε στον τοίχο τους Έλληνες δικτάτορες της δεκαετίας του 1930 και του 1967-74; Και πάει λέγοντας… Δεν βγαίνει άκρη με τέτοια συλλογιστική: η πολιτική είναι ένα παιχνίδι στο οποίο κατεβαίνεις, δεν ανεβαίνεις.
5°
