Περιμένοντας πάλι τον Godot

Ένα από τα βασικά ψυχικά γνωρίσματα που καθορίζουν την πολιτική σκέψη πολλών Ελλήνων είναι η έντονη προσωπολατρία: η αναζήτηση σωτηρίας στο πρόσωπο ενός ηγέτη που θα εμπνέει εμπιστοσύνη τόσο στους Έλληνες πολίτες όσο και στις πολιτικές ηγεσίες των άλλων χωρών, θα έχει την ικανότητα να καθοδηγήσει τα πλήθη, να προστατεύσει τα συμφέροντά τους, ώστε –μόνος αυτός, ενάντια σε όλους–, με την ευφυΐα, τον δυναμισμό, και τον «αντρισμό» του να βγάλει τη χώρα από τα όποια αδιέξοδα, και να την σώσει από τους εχθρούς της.

Η ατέρμονη αναζήτηση όχι ανθρώπων που θα φροντίσουν να λειτουργεί σωστά το κράτος και οι θεσμοί, αλλά ενός σωτήρα, ενός στιβαρού «πατέρα» ή ενός πονηρού ή τσαμπουκαλή «γιου», μας παρασύρει συχνά στο να επαναλαμβάνουμε λάθη του παρελθόντος, κάνοντας κύκλους κι επιστρέφοντας κάθε τετραετία (ή και συχνότερα) στους ίδιους πολιτικούς αρχηγούς, στα ίδια κόμματα, στην ίδια ανώριμη αντίληψη περί εξουσίας. 

Το μόνιμο άγχος μας ότι οι Ευρωπαίοι μάς υποτιμούν, μην αναγνωρίζοντας το ρόλο που οι πρόγονοί μας έχουν παίξει στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού, η παράλογη πεποίθηση ότι μας εκμεταλλεύονται οικονομικά (τη στιγμή που τα ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν στηρίξει όλες τις υποδομές αυτής της χώρας), η εθνική μας ανασφάλεια και τα κόμπλεξ (που έχουν τις ρίζες τους σε ταπεινώσεις και υπαρκτές ή φαντασιακές προδοσίες του παρελθόντος) αποτελούν σταθερή πηγή εκμετάλλευσης από διάφορους Εθνοπατέρες και λαϊκιστές κάθε πολιτικής απόχρωσης.

Γι’ αυτό, όταν ακούμε από μερίδα του Τύπου αλλά και τους ίδιους τους πολίτες ότι απορρίπτουν τους θεσμούς, ότι η Ελληνική Δημοκρατία έχει αποτύχει, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι σε αρκετές περιπτώσεις δεν αναφέρονται στο πολιτειακό και συνταγματικό μας πλαίσιο καθεαυτό, αλλά σε πρόσωπα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο καταχράστηκαν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων τους – αφού, δυστυχώς, αρκετοί από άγνοια και κάποιοι άλλοι από επίβουλη σκοπιμότητα τείνουν να συγχέουν τα πρόσωπα με τους θεσμούς. 

Γι’ αυτό, όταν εμφανίστηκε το Ποτάμι μιλώντας για ομαδική δουλειά, προβάλλοντας ανθρώπους που μέχρι τότε δεν είχαν επαγγελματική σχέση με την πολιτική, τονίζοντας τόσο την ανάγκη απαλλαγής από παλαιοκομματικές τακτικές, όσο και την ανάγκη εφαρμογής των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων που θα καταργήσουν το πελατειακό κράτος και σταδιακά θα βγάλουν τη χώρα από το μνημόνιο, συγκέντρωσε από τη μία θετικά σχόλια και από την άλλη έντονη δυσπιστία από μερίδα του τύπου και των πολιτών, όπως καθετί καινούργιο και διαφορετικό.

Ο Σταύρος Θεοδωράκης δεν παρουσιάστηκε ως Εθνοσωτήρας που με τρόπο μαγικό θα σώσει την Ελλάδα, δεν κολάκεψε τους πολίτες. Το Ποτάμι μίλησε με συγκεκριμένες προτάσεις και θέσεις, σηματοδοτώντας μια στροφή σε έναν πιο ώριμο τρόπο πολιτικής σκέψης και δράσης, σύμφωνα με τον οποίο ο πολίτης αποδέχεται τις ευθύνες του και αρνείται να χρησιμοποιήσει τη μεσολάβηση των προσωποπαγών μηχανισμών για να κάνει τα αιτήματά του να ακουστούν. Είναι όμως οι Έλληνες πολίτες έτοιμοι να αλλάξουν την σχέση τους με τους θεσμούς και την εξουσία; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα εξηγεί, εν μέρει, και την εικόνα του πολιτικού πεδίου που μας δίνουν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις.

Αυτό που χρειαζόμαστε στις παρούσες συνθήκες είναι η ενδυνάμωση των αρχών της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, η υποστήριξη και ανάπτυξη των δημοκρατικών θεσμών που προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, κι όχι η αναζήτηση ενός ακόμα Εθνοσωτήρα. Ας μην εστιάζουμε πια σε κομματικούς Χάρυ Πότερ, αλλά σε επαΐοντες, ανθρώπους εργατικούς, ενημερωμένους και αφιερωμένους στην εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.

Αν δεν μεταβληθούν οι αντιλήψεις μας, αν δεν ωριμάσει η πολιτική μας σκέψη, θα βλέπουμε τις άλλες χώρες, από την Κύπρο ως την Ιρλανδία, να βγαίνουν από τα μνημόνια αφήνοντας πίσω τους την κρίση, και εμείς θα περιμένουμε για πάντα τον Godot.