Η απλή αναλογική ως ξεφτίλα

Α. Με το γυρισμό του κ. Τσίπρα από την Κίνα, γιατί δυστυχώς δε θα μείνει αιώνια εκεί, θα ξεκινήσει (και θα ολοκληρωθεί) στη Βουλή η συζήτηση για το νομοσχέδιο (ν/σ) περί αλλαγής του εκλογικού νόμου το οποίο έχει καταθέσει ο υπουργός Εσωτερικών κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής. Οι πληροφορίες λένε ότι θα μπει για συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή στις 7 του Ιούλη, ενώ θα συζητηθεί στην ολομέλεια μεταξύ 19 - 22 του μήνα.

Β. Το ν/σ εισάγει ένα σύστημα σε πιο αναλογική κατεύθυνση από το ισχύον: διατηρεί το όριο 3% για την είσοδο τη Βουλή, αλλά καταργεί το «δώρο» (μπόνους) των 50 εδρών στο πρώτο κόμμα, ενώ δίνει και δικαίωμα ψήφου από τα 17.

Γ. Αν το ν/σ ψηφιστεί από 200 βουλευτές, θα ισχύσει για τις αμέσως επόμενες εκλογές. Αν ψηφιστεί από 199 και κάτω, θα ισχύσει στις μεθεπόμενες. ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Ποτάμι και οι ανεξάρτητοι κ. Στ. Παναγούλης, Λ. Γρηγοράκος. Χ. Θεοχάρης το καταψηφίζουν. Από την άλλη ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, Ένωση Κεντρώων και ΔΗΜΑΡ το υπερψηφίζουν, ενώ η Χρυσή Αυγή δεν έχει πάρει ακόμα επίσημα θέση. Με τα παραπάνω δεδομένα, ακόμα και με τη Χρυσή Αυγή μέσα, το ν/σ είναι αδύνατο να φτάσει τις 200 ψήφους (153 των ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ + 17 Χρυσή Αυγή + 9 Ένωση Κεντρώων +1 ΔΗΜΑΡ = 180). Επομένως το ν/σ θα περάσει μεν οπωσδήποτε, αλλά με απλή πλειοψηφία. Άρα οι οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με το υπάρχον σύστημα, αλλά οι μεθεπόμενες εκλογές θα γίνουν με το αναλογικό του κ. Κουρουμπλή.

Δ. Ο υπολογισμός του κ. Τσίπρα είναι κατά τη γνώμη μου ο εξής: Η Νέα Δημοκρατία θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές με το υπάρχον σύστημα. Καθώς θα ισχύει το μπόνους, θα σχηματίσει άνετα κυβέρνηση, μόνη της ή με συμμάχους. Στις μεθεπόμενες όμως, που θα γίνουν με την αναλογική Κουρουμπλή, μόνο αν η Νέα Δημοκρατία προσεγγίσει το 50% θα μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Επειδή αυτό είναι πρακτικά ανέφικτο, ο νέος εκλογικός νόμος έχει μοναδικό στόχο να εμποδίσει τη Νέα Δημοκρατία όχι στις επόμενες, μα στις μεθεπόμενες εκλογές. Το πρότυπο υπάρχει, είναι η αναλογική του 1989 – 90 του Αντρέα Παπανδρέου, που εμπόδιζε τον κ. Κώστα Μητσοτάκη να φτάσει στην εξουσία- τότε χρειάστηκαν τρεις διαδοχικές εκλογές για να γίνει αυτό.

Ε. Δευτερευόντως, ο πρωθυπουργός στοχεύει και στη νεανική ψήφο: Πιτσιρικάδες, εγώ θέλω να σας δώσω το δικαίωμα να ψηφίσετε, οι άλλοι το καταψηφίζουν, εσείς όμως να το θυμόσαστε, κι όταν γίνουν οι εκλογές (τότε που θα είσαστε 18, 19 ή 20 χρονώ), ψηφίστε εμένα, το φίλο σας. (Εξάλλου τα παιδιά δεν πληρώνουν φόρους, δεν ξέρουν τι θα πει ενάμισης χαμένος χρόνος και πολλές δεκάδες δισ. βγαλμένα από τις τσέπες των γονιών τους προς το κράτος των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ).

ΣΤ. Επομένως η απλή αναλογική της κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ είναι μια καθαρή ξεφτίλα, δεν έχει καμιά σχέση με αρχές κλπ, μα στηρίζεται αποκλειστικά στις δημοσκοπήσεις και στις προβλέψεις για το ορατό μέλλον συν το κλείσιμο του ματιού στην ελπιζόμενη μελλοντική ψήφο των σημερινών 15άρηδων, 16άρηδων ή 17άρηδων.

Ζ. Τα κόμματα της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης (πλην ΔΗΜΑΡ, μα ποιος ασχολείται μαζί της;) πολύ σωστά, κατά τη γνώμη μου, απορρίπτουν την αναλογική του κ. Κουρουμπλή, με διάφορα επιχειρήματα και προτάσεις για καλύτερα και δικαιότερα συστήματα- και κύριο μέλημά τους την κυβερνησιμότητα. Δε βλέπω όμως κανένα κόμμα να λέει το πολύ απλό και προφανές: ξεφτίλα δεν είναι μόνο η απλή αναλογική, είναι το ότι σχεδόν κάθε κυβέρνηση μετά τη μεταπολίτευση θεωρεί υποχρέωσή της να φέρει στη Βουλή κι ένα νέο εκλογικό νόμο ή τροποποιήσεις του. Αυτό που έκανε το ΠΑΣΟΚ το 1989 και αυτό που οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ το κάνουν τώρα, μπορεί να το κάνει η ΝΔ ή οποιοσδήποτε άλλος αύριο, αν δει ότι είναι προς το συμφέρον του.

Η. Μοναδική λύση θα ήτανε να θεσπιστεί πάγιο εκλογικό σύστημα, οποιοδήποτε, που να περάσει στο Σύνταγμα και να ισχύσει για όλο το ορατό μέλλον, παγιώνοντας τους κανόνες του εκλογικού παιχνιδιού. Και είναι ευκαιρία να κινηθούν τώρα οι διαδικασίες, αφού το 2018 η τοτινή Βουλή θα μπορεί ν΄ αναθεωρήσει το Σύνταγμα. (Πολύ θα ήθελα να ήξερα τις γνώμες των συνταγματολόγων μας για την παγιότητα αυτή).

Θ. Όλες οι κοινοβουλευτικά σοβαρές χώρες έχουν πάγιο εκλογικό σύστημα: πλειοψηφικό με στενές μονοεδρικές περιφέρειες η Βρετανία, πλειοψηφικό με πολιτειακούς εκλέκτορες οι ΗΠΑ, μικτό με δυο γύρους η Γαλλία (πήγαν να τ΄ αλλάξουν πρόσκαιρα, κατάλαβαν το λάθος τους και ξαναγύρισαν στα γνωστά), αναλογική η Ιταλία, αναλογική με 5% όριο εισόδου στη Βουλή η Γερμανία, απλή αναλογική το Ισραήλ κλπ. Όλα τα παραπάνω ισχύουν για πολλές δεκαετίες ή αιώνες, εξασφαλίζοντας σταθερές κοινοβουλευτικές διαδικασίες, γνωστές εκ των προτέρων και εξαλείφοντας μια εστία μόνιμης διαφθοράς και εξαχρείωσης, την αλλαγή του εκλογικού νόμου. (Απλή αναλογική με όλη τη χώρα μια περιφέρεια ισχύει πάγια και σε μας, μα μόνο στις Ευρωεκλογές).

Ι. Αν είναι λοιπόν να περάσει ένας πάγιος εκλογικός νόμος στο Σύνταγμα, οποιοσδήποτε, με ρήτρα ότι δεν αλλάζει παρά με τα 9/10 της Βουλής (που λέει ο λόγος, δηλαδή στην πράξη πολύ δύσκολα), τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι αξίζει η αλλαγή. Τότε -και μόνο τότε- ας είναι και η «απλή και ανόθευτη αναλογική». Ας είναι οποιοδήποτε σύστημα: η παγιότητα θεραπεύει ακόμα και την αναλογικότητα. Αλλά μόνο σαν άρθρο του Συντάγματος. Διαφορετικά, ξεφτίλα δεν είναι μόνο η απλή αναλογική, που τη θυμούνται μερικοί για να εμποδίσουν παντί τρόπω τη νίκη τού αντιπάλου, μα και το γεγονός και μόνο ότι αλλάζουμε εκλογικούς νόμους, με γελοίους και μιας χρήσεως υπολογισμούς περί ορίων και μπόνους. Ξεφτίλα είναι όλοι οι εκλογικοί νόμοι μιας χρήσης, το ότι έχουμε καν την έννοια «εκλογικός νόμος». Και φυσικά, η κορυφαία ξεφτίλα είναι το ότι το Σύνταγμά μας δεν προβλέπει πάγιο εκλογικό σύστημα.

d.fyssas@gmail.com