Η εξέγερση, η Λιβύη κι εμείς

Σπάνια μια εξέγερση ή μια επανάσταση πετυχαίνει το στόχο της ολομόναχη και σε ομαλές συνθήκες. Κατά κανόνα, οι εξεγέρσεις / επαναστάσεις είτε ξεσπούν όταν οι κυρίαρχες κρατικές δομές περνάνε κρίση, είτε ολοκληρώνονται με επέμβαση απέξω, είτε και τα δύο. Αν ξεσπάσουν σε «ομαλές» συνθήκες ή αν δε βοηθηθούν απέξω, συνήθως συντρίβονται.

Η αμερικάνικη επανάσταση (1774) πέτυχε μόνο αφού οι επαναστάτες εξασφάλισαν τη συμμαχία της Γαλλίας (άρα και τον απαραίτητο στόλο). Η γαλλική επανάσταση (1789) πέτυχε επειδή η Γαλλία περνούσε επισιτιστική και οικονομική κρίση. Η οκτωβριανή επανάσταση (1917) επειδή η Ρωσία περνούσε στρατιωτική κρίση, λόγω της ήττας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και συνακόλουθα κοινωνική και οικονομική. Η κεμαλική (1922) επειδή εξασφάλισε τη σοβιετική υποστήριξη και τη γαλλοϊταλική ευμενή ουδετερότητα, κι όλα αυτά στις συνθήκες κρίσης που δημιουργούσε η παρουσία του ελληνικού στρατού και ο ελληνοτουρκικός πόλεμος. Η κουβανέζικη (1959) επειδή η Σοβιετική Ένωση ρισκάρισε πυρηνικό πόλεμο για χάρη της.

Αντίθετες είναι οι περιπτώσεις των επαναστάσεων που δεν έλαβαν διεθνή βοήθεια, κατεστάλησαν και οι εξεγερμένοι σφαγιάστηκαν. Αυτά είνι γνωστά από τον καιρό της Ιωνική Επανάσταση κατά των Περσών, που ελάχιστη βοήθεια είχε πάρει από την κυρίως Ελλάδα. Η εξέγερση της Βαρσοβίας (1944) αφέθηκε αβοήθητη και οι Γερμανοί τη συνέτριψαν, παρόλο που λίγο αργότερα έχασαν τον πόλεμο. Η ουγγρική επανάσταση (1956) έμεινε επίσης αβοήθητη και τη συνέτριψαν οι σοβιετικοί.

Η ελληνική επανάσταση του 1821 πέτυχε επειδή η Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1821 αντιμετώπιζε ήδη την εξέγερση του Αλή Πασά στην Ήπειρο (όλος ο τούρκικος στρατός του Μωριά ήταν εκεί, σε εκστρατεία), ιδίως όμως εξαιτίας της επέμβασης των Μεγάλων Δυνάμεων στο Ναβαρίνο έξι χρόνια αργότερα, σε εποχή που ο Ιμπραήμ είχε διαλύσει σχεδόν 100% την επαναστατική εξουσία. Δηλαδή -παρά τα όσα επιλεκτικά συνήθως συγκρατούμε από τα σχολικά μαθήματα- το νεοελληνικό κράτος δεν ιδρύθηκε μετά από νίκη των Ελλήνων κατά των Τούρκων, αλλά μετά από νίκη πρώτα των στόλων Βρετανίας, Γαλλίας, Ρωσίας (Ναβαρίνο, 1827) και στη συνέχεια του ρώσικου στρατού (Συνθήκη Αδριανούπολης, 1829). Οι ξένοι επενέβησαν, φυσικά, για τα δικά τους συμφέροντα. Όμως, υπήρχε ένα φιλελληνικό κίνημα ευαισθητοποιημένο απέναντι στις οθωμανικές ωμότητες (και που έκλεινε τα μάτια για τις αντίστοιχες ελληνικές!) και πίεζε τις κυβερνήσεις της Ευρώπης. Υπήρχε μια Οθωμανική Αυτοκρατορία που διακήρυσσε ότι «η ελληνική περίπτωση» ήταν «εσωτερικό της θέμα», αλλά αυτό δεν έγινε δεκτό από τη διεθνή κοινότητα, που θεώρησε ότι οι Έλληνες είχαν δικαίωμα πολιτικού αυτοπροσδιορισμού.

Όλα αυτά τα θυμήθηκα αυτές τις μέρες. Ο επί 41 χρόνια δικτάτορας της Λιβύης (και ποιος ξέρει για πόσες δεκαετίες ακόμα προαλείφονταν οι γιοί του) δεν αφέθηκε ελεύθερος «στην εσωτερική υπόθεση» της χώρας του, να σφάζει δηλαδή ανενόχλητος, με πυραύλους και μισθοφόρους, τον εξεγερμένο λαό του, αλλά υπέστη την -μέσω ΟΗΕ- επέμβαση της Δύσης. Δηλαδή ο ΟΗΕ δε δέχτηκε ότι είναι «δικαίωμα» του δικτάτορα να βομβαρδίζει το λαό του.

Στη χώρα μας περίσσεψαν οι καταγγελίες εναντίον των δυτικών. Ο αντίλογος περί πετρελαϊκών συμφερόντων και περί επιλεκτικής επέμβασης είναι γνωστός- και αληθινός. Κι ούτε λέω ότι το 1821 είναι ίδιο με το 2011, αναλογίες μόνο διαπιστώνω. Αλλά δικαίωμα διαμαρτυρίας και καταγγελίας έχει, κατά τη γνώμη μου, μόνο όποιος είχε καταγγείλει τον Καντάφι τόσο για τα 41 χρόνια της δικτατορίας του, όσο και για το αιματοκύλισμα που προκάλεσε στους εξεγερμένους- ως «εσωτερική υπόθεση» της χώρας του πάντα, εννοείται. Και δε νομίζω να υπάρχει τέτοια υπαρκτή πολιτική δύναμη, αριστερή, δεξιά, κεντρώα ή σοσιαλιστική, στη φιλοκανταφική αντιιμπεριαλιστική Ελλάδα. Είχε στραφεί κανείς εναντίον του Καντάφι και μας διέφυγε; Όπως είχε γίνει και με τη Γιουγκοσλαβία, οι διαμαρτυρίες άρχισαν μόνο όταν επενέβησαν οι «κακοί» ξένοι και άρχισαν να χάνουν οι «δικοί» μας. Κανείς δε μιλούσε όσο έσφαζε ο Μιλόσεβιτς κι ο Μλάντιτς, γιατί οι Σέρβοι ήταν «δικοί» μας. Δικός μας δεν ήταν κι ο Καντάφι; Αντιιμπεριαλιστής, αντιαμερικανός, στη Σοσιαλιστική Διεθνή, φιλοσοβιετικός (δε φταίει αυτός που μας τελείωσε η Σοβιετική Ένωση), φιλέλληνας, αντιαμερικάνος κλπ κλπ. «Έξω οι σταυροφόροι», λοιπόν, και γρήγορα!