Το σκουριασμένο ελατήριο της οικονομίας

Η χώρα είναι για 8η χρονιά σε ύφεση και τα παλαιά κόμματα υπόσχονται ανάπτυξη 4% το χρόνο, 120 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και αύξηση εξαγωγών 10%.  Σε ποια χώρα ζουν; Σε ποιους πολίτες υπόσχονται μούφες; Κυβέρνηση και αντιπολίτευση πουλάνε το αφήγημα με το συμπιεσμένο ελατήριο. Ο πρθ προβλέπει ότι «Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές λένε ότι η οικονομία είναι σαν το ελατήριο. Έχει συμπιεστεί και τώρα είναι έτοιμη να εκτιναχθεί», και ο αρχηγός της ΝΔ τουιτάρει «η Ελλάδα για να βγει από την κρίση χρειάζεται 100 δις ευρωεπενδύσεις. Eίμαι πιο κατάλληλος να φέρω επενδύσεις σε σχέση με τον Τσίπρα». Τέτοια βεβαιότητα και εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους μόνο ο Χάρι Πότερ. Και οι δύο εξακολουθούν ανεύθυνα να υπόσχονται, σαν να μη ζήσαμε τα ξηλώματα των Ζαππείων και της Θεσσαλονίκης από τους ίδιους πρωταγωνιστές.

Από μια άλλη οπτική όλα αυτά είναι μια πρόοδος. Φτάσαμε πια στην ουσία, ότι το πρόβλημα δεν είναι η ΕΛΣΤΑΤ του Γεωργίου, δεν είναι ο διαπραγματευτικός τσαμπουκάς, δεν είναι το ΔΝΤ και η τρόικα, δεν είναι το Καστελλόριζο, δεν είναι η κρίση ρευστότητας, αλλά ότι το πρόβλημα είναι κατά κύριο λόγο η δομή της ελληνικής οικονομίας. Η περιγραφή του προβλήματος είναι αυτή που κάνει η ΕΛΣΤΑΤ στις ανακοινώσεις της για τα δημοσιονομικά της χώρας (αυτές που ερμηνεύει μετά η κυβέρνηση ως πρωτογενές πλεόνασμα). «Κατά τη μέτρηση του πρωτογενούς ισοζυγίου στο πλαίσιο του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής, μια σειρά από δαπάνες και έσοδα αντιμετωπίζονται διαφορετικά από ό,τι αντιμετωπίζονται κατά την κατάρτιση των δημοσιονομικών στοιχείων για τους σκοπούς της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος (ΔΥΕ)». Είμαστε μια κατηγορία μόνοι μας. Δεν υπάρχει συμπιεσμένο ελατήριο που θα ταλαντωθεί ανοδικά.

Το ελατήριο ήταν σκουριασμένο εδώ και χρόνια, κανείς δεν το συντήρησε και έσπασε. Το ελατήριο της οικονομίας δεν θα ανέβει, γιατί έχει σπάσει από το υπερβολικό βάρος του δημόσιου τομέα στις πλάτες του ιδιωτικού. Η διάρθρωση της κρατικοδίαιτης οικονομίας έσπασε το σκουριασμένο ελατήριο. Δεν αρκεί η αντικατάστασή του από νέο. Αυτό που απαιτείται είναι η αντικατάστασή του από μια ελικοειδή σκάλα DNA που θα οδηγεί και θα εξελίσσει την οικονομία στις τρέχουσες εξελίξεις κάθε περιόδου. Το ελληνικό ελατήριο έσπασε στα 6 χρόνια της ανέμελης διακυβέρνησης και ταλάντωσης υπό το βάρος των 865.132 διορισμών (το 60% εκτός ΑΣΕΠ) και τις χιλιάδες συνταξιοδοτήσεις 50ρηδων του κράτους Καραμανλή - Παυλόπουλου. Ο μινώταυρος που κατά τον ΠτΔ τρώει την οικονομία, είναι δικό του παιδί ως υπουργού Εσωτερικών. Γιατί το μισθολογικό κόστος του Δημοσίου αυξήθηκε 117% στην Ελλάδα (όταν στην Ε.Ε. είχε αυξηθεί 40%). Αν το δημόσιο είχε αυξήσει τις δαπάνες του όσο και η ΕΕ, η χώρα δεν θα χρεοκοπούσε. Αντιθέτως η κουρασμένη διακυβέρνηση του αυτόματου πιλότου μόχλευε την οικονομία σαν να τύπωνε η Ελλάδα το δικό της ισχυρό νόμισμα για την πάρτη της, σαν αυτή να ήταν η ατμομηχανή της Ευρώπης, και όχι ότι αποτελούσε το τελευταίο βαγόνι, μόλις το 2% της ευρωζώνης. Όποιος μεγαλοπιάνεται, πέφτει εύκολα. Τη ζημιά την πληρώνουν οι επόμενοι.

Τα τελευταία 5 χρόνια παριστάνουμε ότι το καφκικό γραφειοκρατικό ελληνικό κράτος θα σωθεί, ακόμη και αν βουλιάξει η πραγματική οικονομία. Νομοθετούμε συνέχεια νέους φόρους, χωρίς να μπορούμε να μαζέψουμε τους προηγούμενους. Ενώ το 2010 το κράτος εισέπραξε το 73% των φόρων, το 2015 εισέπραξε μόλις το 45%! Βίαιη κατάρρευση. Εκεί που ο Παπάκ το 2010 συγκέντρωνε στο ταμείο το 70-75% των φόρων, οι «αντιμνημονιακοί» διάδοχοί του υπουργοί νομοθετούν βαρύτερους νέους φόρους χωρίς να εισπράττουν ούτε τους μισούς. Τα ληξιπρόθεσμα χρέη στην εφορία τον Απρίλιο έφτασαν στο 50% του ΑΕΠ, στα 88 δις ευρώ. Το δημόσιο χρέος μετασχηματίζεται σε ιδιωτικό χρέος. Τα μνημονιακά χρόνια τα νέα ληξιπρόθεσμα χρέη των πολιτών στο δημόσιο ταμείο έφτασαν περίπου +55 δις.

Το οικονομικό «success story» Τσίπρα ωφελείται ακόμη και από τα πανωτόκια της τράπεζας της Ελλάδας στις ελληνικές τράπεζες, στους έλληνες καταθέτες. Περίπου 1,2 δις ευρώ (σχεδόν μισό ΕΝΦΙΑ) πήρε μέρισμα το ελληνικό δημόσιο από την «ιδιωτική» (όπως έκραζαν πριν οι οικονομικοί Καρανίκες)  ΤτΕ, 0,67 ευρώ ανά μετοχή. Τα cc, η αύξηση του ΕLA, και οι προμήθειες αύξησαν τα κέρδη της ΤτΕ κατά 70%. Το κράτος επιβάλλει capital controls και ακολούθως βγάζει «κέρδος» 1,2 δις ευρώ από τους έλληνες πολίτες-καταθέτες (για να κάνουν ανάληψη 420 ευρώ την εβδομάδα)!  

Ο Tσακαλώτος και ο Tσίπρας πανηγυρίζουν ότι πέρσι αύξησαν τα έσοδα και ότι «Η Ελλάδα λοιπόν που έχει πλεόνασμα 0,7%, 1% πάνω από το στόχο, δεν χρειάζεται νέα έκτακτα μέτρα». Όλα αυτά όμως είναι στα χαρτιά. Ακόμη και με τυπικό πρωτογενές «πλεόνασμα», το κράτος ταμειακά μπαίνει μέσα από τους ανεξόφλητους φόρους. Για αυτό και όσο το κράτος θα εισπράττει στο ταμείο λιγότερα από όσα μετρά ως έσοδα, το ΕΝΦΙΑ θα «καταργείται» παρατεινόμενο μέχρι το 2031. Το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο την 1/1/2016 διαμορφώθηκε σε 86,298 δις ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση έναντι του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου της 01/01/15 (75,241 δις ευρώ) κατά 14,7%. Τα ίδια σκορ σημείωναν πάνω κάτω και οι σαμαροβενιζέλοι. Περίπου 1 δις νέα ληξιπρόθεσμα το μήνα. Όμως οι κυβερνήσεις τα έχουν πληρώσει σε μισθούς, συντάξεις, δαπάνες κ.λπ. Άρα πώς τα έχει καλύψει το δημόσιο ταμείο; Τα ταμειακά ελλείμματα έχουν καλυφθεί με δανεικά. Και κανείς δεν αναρωτιέται πού τα βρίσκουμε, ώστε να διατηρούμε τις ίδιες κρατικές δαπάνες. Θα είμαστε για πάντα σε μνημόνια για να μπορούν να πληρώνονται οι κρατικές δαπάνες.

Από τα 86 δις ληξιπρόθεσμα ως «αποτελεσματικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο» θεωρούνται (ίσως και αν) μόλις τα 10 δις ευρώ. Τα υπόλοιπα σβήσ’ τα. Για αυτό το κράτος χρωστά 6 δις σε ιδιώτες, έχει δανεικά 15 δις σε έντοκα και 11 δις σε ρέπος, δεν είναι πρόβλημα ρευστότητας, είναι πρόβλημα εισπραξιμότητας. Φέτος θα γράψουμε άλλα 11 δις νέα ληξιπρόθεσμα. Αλλά δεν μπορεί να πάρει παραπάνω έντοκα ή ρέπος. Μπορεί όμως να αυξήσει τα χρέη του στους ιδιώτες! Τον Δεκέμβριο του 2012 επί Σαμαρά το κράτος έφτασε να χρωστά 9,5 δις σε ιδιώτες! Η κυβέρνηση φέτος έχει προϋπολογίσει 42 δις πρωτογενείς δαπάνες και 48 δις έσοδα. Από τους 113 χιλ. οφειλέτες της ρύθμισης 100 δόσεων για το ασφαλιστικό οι μισοί, με οφειλές ύψους 3,4 δισ. ευρώ, σταμάτησαν να πληρώνουν.Ο αναβαλλόμενος φόρος στις τράπεζες υπολογίζεται σε 18 δις. Το 45% των δανείων των τραπεζών σε ιδιώτες και εταιρίες είναι «κόκκινα» μη εξυπηρετούμενα. Σύριζα και ΝΔ αναφέρονται στα 210 δις δάνεια από τρόικα, αλλά ξεχνάνε τα 69 δις ELA και 38,6 δις από ΕΚΤ απευθείας στους πολίτες μέσω των τραπεζών. Το καράβι έχει πέσει στα βράχια και πάλι, και η δυνατή μουσική έχει καλύψει το θόρυβο της σύγκρουσης, αλλά τα νερά μπαίνουν.

Μόνη διέξοδος το κόβουμε φόρους, κόβουμε δαπάνες και η δημιουργία μιας νέας οικονομοτεχνικής εργαλειοθήκης από την αρχή. Να μπουν σε διαβούλευση ένας-ένας οι κωδικοί δαπανών του προϋπολογισμού του ελληνικού κράτους και να επαναπροσδιορισθούν, υπολογισμένοι με βάση τις συνθήκες της ελληνικής οικονομίας. Οι κρατικοί αυξητικοί προϋπολογισμοί κομματικών αποχρώσεων, θα πρέπει να μετασχηματιστούν σε προϋπολογισμούς «προγραμμάτων και απόδοσης». Οι φόροι να γίνουν ανταποδοτικοί με αλληλέγγυα και συνεργατική στρατηγική. Η ελεύθερη οικονομία να έχει μικρούς φόρους εργασίας και αναλογικά μεγαλύτερους φόρους προσόδων. Και να διαμορφώνονται ανάλογα με τη φοροδοτική ικανότητα των πολιτών, όχι ανάλογα με τις ανάγκες των μηχανισμών συντήρησης της γραφειοκρατίας. Οι φόροι είναι δικαίωμα σε μια καλύτερη ανταποδιδόμενη υπηρεσία για όλους, όχι υποχρεωτικά χαράτσια για την πληρωμή μόνο των ευνοημένων πραιτοριανών, και μερικών άλλοθι. Και το κράτος θα πρέπει να αφορά όλους τους πολίτες, με προτεραιότητα στους άνεργους και τους αδύναμους, και όχι μόνο τους στενούς κομματικοκρατούμενους μηχανισμούς του. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος.