Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων δηλώνω προκαταβολικά ότι δεν είμαι αντεπαναστατικό στοιχείο ούτε έχω κόλλημα με τα μεγάλα ακριβά αυτοκίνητα. Διαθέτω ένα 2.000 κυβικών πλην όμως διανύει ήδη το δέκατο έτος στην υπηρεσία της οικογένειας. Από πλευράς χρηματικής αξίας έχει εκμετρήσει το ζην. Επιπροσθέτως, δεν έχω φετίχ με τις μεγάλες, ακριβές, γαλλικές τσάντες και το ίδιο ισχύει και για τη σύντροφό μου. Εις επίρρωση δηλώνω ότι η τσάντα μπάνιου που κουβαλάμε από κοινού είναι και αυτή δεκαετίας, πιθανώς δε να έχει ακόμα κόκκους άμμου από το πρώτο μπάνιο στο οποίο κουβάλησε μαγιό και πετσέτες θαλάσσης.
Με αυτές τις διευκρινίσεις, ας μου συγχωρεθεί η παράλειψη: ουδέποτε διανοήθηκα να θεωρήσω την κατοχή ενός ακριβού αυτοκίνητου όπως και μιας ακριβής τσάντας «αντικοινωνικές συμπεριφορές». Η έκπληξή μου ήταν μεγάλη, λοιπόν, όταν διαπίστωσα πως κατά την άποψη του εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ κ. Χρυσόγονου αποτελούν αυτό ακριβώς. Αποτελούν δηλαδή, για να ξέρουμε τι λέμε, συμπτώματα ψυχικής ασθένειας, όπως ορίζεται η αντικοινωνική συμπεριφορά στο σχετικό βιβλίο οδηγιών της αμερικανικής ψυχιατρικής εταιρείας. Ο κ. Χρυσόγονος πρόσθεσε ότι πέραν αυτής της αντικοινωνικότητας, ένα από τα μεγάλα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας είναι η απουσία καταναλωτικού πατριωτισμού. Τον όρισε δε ως την άρνησή μας να προτιμούμε ξένα προϊόντα όταν υπάρχουν ελληνικά, έστω όχι εφάμιλλα, αλλά πάντως ικανοποιητικής ποιότητας. Δεν διευκρίνισε πάντως αν αυτή η απουσία πατριωτικής συνείδησης αποτελεί και αυτή αντικοινωνική συμπεριφορά.
Καταλαβαίνω φυσικά πως με αυτές τις γνήσια ελληνικές θέσεις έχουν πρόβλημα οι ανά την επικράτεια φιλελέδες και σοσιαλ-φιλελέδες. Για παράδειγμα στην εκπομπή που υποστήριξε αυτές τις επαναστατικές-πατριωτικές απόψεις ήταν παρών ο κ. Μεγήρ, καθηγητής οικονομικών στο Yale –ποιο Yale, μωρέ–, ο οποίος του αντέταξε ότι τέτοιες καμπάνιες για ελληνικά προϊόντα έκανε η χούντα και ότι η λύση δεν είναι ο πειθαναγκασμός των καταναλωτών αλλά η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων. Του έδωσε μάλιστα και παραδείγματα τέτοιων που πουλιούνται σε όλο τον κόσμο. Θα μπορούσε να του πει κι άλλα. Όπως ότι αν όλες οι χώρες υιοθετούσαν αυτού του είδους τον ψευτοπατριωτισμό τότε κι εμείς δεν θα μπορούσαμε να πουλήσουμε τα προϊόντα μας στο εξωτερικό και χωρίς εξαγωγές δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε τις εισαγωγές από τις οποίες εξαρτάται η οικονομία μας. Ξέρετε, πετρέλαιο, μεταφορικά μέσα, μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, φάρμακα για ορισμένες ασθένειας κ.ά. Για να μη μιλήσουμε για τον τουρισμό – φανταστείτε να έλεγαν φέτος «μένουμε Αγγλία» ή Γερμανία, για να ενισχύσουμε τους δικούς μας. Εφιάλτης. Θα μπορούσε τέλος να του πει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κατ’ εξοχήν χώρος ελεύθερου εμπορίου και για τον λόγο αυτό απαγορεύονται οι καμπάνιες του τύπου «αγοράστε» ελληνικά, αγγλικά ή γαλλικά. Στο κάτω-κάτω ευρωβουλευτής είναι, κάτι θα έχει ακούσει.
Αν αυτά ωστόσο λύνουν το ζήτημα των εισαγωγών, το θέμα της αντικοινωνικής συμπεριφοράς παραμένει. Το πρώτο ερώτημα βέβαια είναι σε τι συνίσταται η αντικοινωνικότητα. Για παράδειγμα ένα μεγάλο αυτοκίνητο στην πόλη μπορεί να θεωρηθεί ότι επιβαρύνει το περιβάλλον και άρα βλάπτει την κοινωνία. Το πρόβλημα αυτό ωστόσο το έχουμε λύσει επιβάλλοντας ακριβότερα τέλη κυκλοφορίας. Και πάντως δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι μια ακριβή γαλλική τσάντα έχει αναγκαστικά μεγαλύτερο οικολογικό αποτύπωμα από μία φτηνή.
Προφανώς ο κ. Χρυσόγονος θεωρεί αντικοινωνική την επιδεικτική κατανάλωση. Εδώ ωστόσο μπαίνουν σοβαρότερα ερωτήματα. Για παράδειγμα ό,τι μπορεί να θεωρεί ο κ. Χρυσόγονος επιδεικτικό για έναν άλλο μπορεί να έχει μεγάλη αξία χρήσης και μηδενική επίδειξης. Για να μείνουμε στο αυτοκίνητο, προσωπικά με αφήνει απολύτως αδιάφορο. Για τον φίλο μου τον Αντρέα ωστόσο οι μηχανές είναι το πάθος του. Θα έκανε θυσίες, για άλλους απολύτως παράλογες, προκειμένου να αποκτήσει τη μηχανή ή το αυτοκίνητο των ονείρων του. Γενικότερα η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών εργάζονται σκληρά μια ζωή για να εξασφαλίσουν μια καλύτερη παιδεία για τα παιδιά τους και να αποκτήσουν κάποια αγαθά που τους προκαλούν ικανοποίηση. Για άλλους μπορεί να είναι ένα εξοχικό σπίτι, ένα φουσκωτό, ένα ιστιοπλοϊκό, ένα 4χ4, ένα διαμαντένιο δαχτυλίδι, μια πλαστική μύτης ή ακόμα ο γύρος του κόσμου. Λέγεται οικονομία της αγοράς και απαντάται στις ανοιxτές δημοκρατικές κοινωνίες όπου ο καθένας μπορεί ελεύθερα να επιλέγει πώς θέλει να ζήσει χωρίς κανείς, ούτε το κράτος ούτε καν ο κ. Χρυσόγονος, να του λέει τι πρέπει να κάνει. Και οι υπερ-πλούσιοι; Είναι και αυτοί μέρος του συστήματος. Το πρόβλημα ωστόσο δεν είναι η κατανάλωση αλλά η ανισότητα στην κατανομή του εισοδήματος.
Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί κι άλλα. Ότι για παράδειγμα το κράτος κερδίζει από την πολυτελή κατανάλωση. Διαφορετικά γιατί κατασκευάζουμε μαρίνες ή επιζητάμε να γίνουν και άλλες επενδύσεις σε πεντάστερα ξενοδοχεία; Υπάρχει όμως και ένα ζήτημα υποκρισίας. Αν αυτή η κατανάλωση είναι αντικοινωνική, πολλοί συριζαίοι είναι ένοχοι. Πρόβλημά τους, όμως. Γιατί, όσο το σκέφτομαι, η άποψη του κ. Χρυσόγονου φαίνεται ότι εκπροσωπεί γνήσια τον ΣΥΡΙΖΑ. Απαντά μάλιστα στο ερώτημα που τόσο μας απασχολεί από τον Γενάρη του 2015: γιατί οι υπουργοί δεν φοράνε(1) γραβάτα. Η εξήγηση θα πρέπει να είναι πια προφανής. Είναι η ελληνική εκδοχή των στολών του Μάο. Όλοι ίδιοι, δεν ξεχωρίζει και δεν επιδεικνύεται κανείς. Αρκεί φυσικά τα κοστούμια στο Μαξίμου να μην είναι πανάκριβα «Αρμάνι», όπως λένε οι κακές γλώσσες. Γι’ αυτό, κ. Χρυσόγονε, καλού κακού, πριν τα ξαναπείτε αυτά ρίξτε και μια ματιά στην ούγια...
(1) Εξαιρείται προφανώς ο κ. Κατρούγκαλος. Τα μαντιλάκια ποσέ ωστόσο που καλλιεργεί θα μπορούσαν να θεωρηθούν γνήσια έργα τέχνης και γι’ αυτό οιονεί επαναστατικά.
8°
