Είναι σίγουρο ότι το άκουσμα της υπογραφής της συμφωνίας για το Ελληνικό, μεταξύ του Δημοσίου και της Lamda Development, έδωσε έναν τόνο αισιοδοξίας για τις προοπτικές της οικονομίας. Κι αυτό γιατί η επένδυση στο Ελληνικό αποτελεί το μεγαλύτερο real estate development στην Ευρώπη, σίγουρα αποτελεί τη μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση στην Ελλάδα, αναμένεται αν δημιουργήσει 10.000 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή και περί τις 70.000 θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία του. Όσο όμως μεγάλη είναι η αξία του έργου για την Αθήνα και το σύνολο της ελληνικής οικονομίας, τόσο σημαντικοί είναι και οι κίνδυνοι. Κι αυτό γιατί τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού που υπέγραψαν τη συμφωνία, πολέμησαν το έργο όταν ήταν αντιπολίτευση και εκ των πραγμάτων δεν πιστεύουν σε αυτό. Αυτό σημαίνει ότι οι κίνδυνοι να εκτροχιαστεί το έργο στην πορεία, παραμένουν.
Στην προσπάθεια να προσεγγιστεί το έργο του Ελληνικού από την οπτική γωνία του διεθνή επενδυτή, καταγράφονται πέντε παραδοχές:
1. Το καλό κλίμα, η ωραία θάλασσα και το γεγονός ότι το Ελληνικό βρίσκεται κοντά στο κέντρο μίας ιστορικής πόλης παγκόσμιας εμβέλειας, αυξάνουν κατακόρυφα την αξία της επένδυσης και τη διεθνή απήχηση του έργου.
Ο τουρισμός της Αθήνας έχει σημαντικό περιθώριο για περαιτέρω ανάπτυξη. Αυτό καταγράφεται στη συνεχή άνοδο των αφίξεων στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών τα τελευταία χρόνια, μία εξέλιξη η οποία καταγράφεται και φέτος. Επίσης, η Αθήνα είναι από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που ενώ διαθέτει παράλιο τόξο, αυτό δεν έχει αξιοποιηθεί επαρκώς ή καθόλου, τόσο για τους τουρίστες όσο και για τους πολίτες της.
2. Το έργο της ανάπτυξης του Ελληνικού αφορά το σύνολο των πολιτών της Αθήνας. Θα έλεγα μάλιστα ότι δεν αποτελεί απλά ένα εθνικής εμβέλειας έργο αλλά εκ των πραγμάτων μπορεί να συνεισφέρει σημαντική προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία, μέσω των διεθνών δραστηριοτήτων που μπορεί να προσελκύσει. Γίνεται ξεκάθαρο ότι η Αθήνα ως μητροπολιτική πόλη, βρίσκεται σε φάση εξόδου προς τη θάλασσα. Αυτό ήδη καταγράφεται με την αξιοποίηση της παραλίας του Φαλήρου και την κατασκευή των κτιρίων της Όπερας και της Βιβλιοθήκης. Με αυτά τα έργα, θα υποβοηθηθεί η περαιτέρω ανάδειξη του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Άρα η ανάδειξη του παράλιου τόξου δεν αποτελεί απλά μία διέξοδο για την Αθήνα, αλλά και μία win-win πρόταση για τους Αθηναίους.
3. Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας αποτελεί τη βασική αιτία της μακρόχρονης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική οικονομία διέρχεται αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της. Με λίγα λόγια, το τμήμα της οικονομίας που ασχολείται με διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά αναπτύσσεται (π.χ. ναυτιλία, τουρισμός, εξαγωγές κ.λπ.), ενώ το τμήμα της οικονομίας που ασχολείται με την εσωτερική αγορά συρρικνώνεται (π.χ. δημόσιο, κατανάλωση, κατασκευή κατοικίας κ.λπ.). Ο τουρισμός αναπτύσσεται συνεχώς αλλά εκ των πραγμάτων, ο τουρισμός δεν μπορεί να απορροφήσει σημαντικό τμήμα των αποφοίτων των ελληνικών πανεπιστημίων κι αυτό οδηγεί στην έξοδο σημαντικού αριθμού επιστημόνων στο εξωτερικό (brain drain).
4. Το πολιτικό σύστημα δείχνει να έχει αρχίσει να προσαρμόζεται σταδιακά στη μετα-μνημονιακή εποχή, αφού όλα τα σημαντικά κόμματα δηλώνουν φιλοευρωπαϊκά κι έχουν υπογράψει από ένα μνημόνιο. Μετά από 8 χρόνια οικονομικής συρρίκνωσης (με μοναδική εξαίρεση το 2014), όλες οι προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρωθούν σε επενδύσεις που όχι μόνο θα δώσουν ανταγωνιστικές θέσεις εργασίας, αλλά θα αποτελέσουν τον καταλύτη για την ανάπτυξη του συνόλου της οικονομίας και την έμμεση ανάπτυξη και των μικρομεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων. Από αυτή την άποψη, δεν χρειαζόμαστε απλά επενδύσεις, χρειαζόμαστε μεγάλες επενδύσεις, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως οδηγοί για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας στα νέα παγκοσμιοποιημενα δεδομένα.
5. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα του ευρώ και του ΝΑΤΟ στην περιοχή των Βαλκανίων Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό εκ των πραγμάτων, την καθιστά ως νησίδα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Το πλεονέκτημα γίνεται πιο έντονο με βάση τις τεκτονικές αλλαγές που συντελούνται στην περιοχή. Επίσης, η παγκόσμια οικονομία γίνεται ολοένα και πιο διεθνοποιημένη. Να αναφέρω ότι τα δύο βασικά εθνικά προϊόντα μας, ο τουρισμός και η ναυτιλία, μπορούν να αναπτυχθούν περαιτέρω μόνο σε παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Άρα, εκ των πραγμάτων, το μέλλον της Αθήνας θα είναι λαμπρό, μόνο εάν είναι διεθνές.
Με βάση τα παραπάνω, η επένδυση στο Ελληνικό μπορεί να αποτελέσει κομβικό σημείο στη διαδικασία επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας. Αλλά αν όλα τα παραπάνω αποτελούν τις αναγκαίες συνθήκες για τη δημιουργία ενός αξιόλογου μητροπολιτικού πάρκου, καθώς και σημαντικών τουριστικών, πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων σε συνολική έκταση 6.500 στρεμμάτων, δεν αποτελούν και τις ικανές συνθήκες για τη βέλτιστη λειτουργία του καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και κυρίως για τη μεγιστοποίηση της συνεισφορά του στην ελληνική οικονομία.
Με λίγα λόγια, το έργο αυτόμπορεί να έχει αρκετό χώρο για πράσινο, μπορεί να έχει αρκετό χώρο για παραλία, μπορεί να έχει αρκετό χώρο τουριστικές υποδομές, έχει αρκετό χώρο για πολυτελή οικιστική ζώνη αλλά αυτά δεν είναι ικανά να δώσουν ζωή και οικονομική δραστηριότητα όλο το χρόνο. Για να γίνει αυτό, σε ένα τμήμα του Ελληνικού θα πρέπει δημιουργηθούν υποδομές για την προσέλκυση διεθνών οικονομικών δραστηριοτήτων εκτός τουρισμού. Αυτό μπορεί γίνει με τη δημιουργία αγγλόφωνων διεθνών πανεπιστημίων ή διεθνών ιατρικών κέντρων. Αλλά αυτό που θα κάνει τη διαφορά τόσο στο έργο όσο και στο σύγχρονο brand name της Ελλάδας είναι το Ελληνικό να πλασαριστεί ως διεθνές Code and Sail κέντρο. Ο όρος αποτελεί μία παραλλαγή του Code and Surf της Καλιφόρνια, όπου τεχνολογικά μυαλά από όλο τον κόσμο συνδυάζουν έρευνα και καινοτομία (ο όρος Code από τον κώδικα πληροφορικής) και την ποιοτική ζωή (ο όρος Surf από το σερφινγκ που κάνουν).
Κι επειδή ο Σαρωνικός δεν προσφέρεται για σέρφινγκ, αλλά έχει μία καταπληκτική θάλασσα και καιρό για ιστιοπλοΐα (Sail), το Ελληνικό μπορεί να πλασαριστεί ως ένα παγκόσμιας εμβέλειας «Code and Sail» κέντρο τεχνολογίας και καινοτομίας. Το διεθνές περιβάλλον ευνοεί μία τέτοια εξέλιξη. Πρώτον γιατί, οι δραστηριότητες που αφορούν την ανάπτυξη της τεχνολογίας και της καινοτομίας αναπτύσσονται συνεχώς. Δεύτερον, αυτή την περίοδο όλες οι διεθνείς επιχειρήσεις καταστρώνουν σχέδια που στοχεύουν στη δημιουργία shared services ή outsourcing, δηλαδή στη δημιουργία σε διάφορα σημεία του πλανήτη, περιφερειακής εμβέλειας επιχειρησιακών κέντρων. Γνωρίζοντας πώς λειτουργεί η διεθνής οικονομία, είναι σίγουρο ότι εάν πλασαριστεί αποτελεσματικά το «Code & Sail» αφήγημα και διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του σε διεθνή στάνταρντς, θα υπάρξει ζήτηση για εγκατάσταση τέτοιων δραστηριοτήτων.
Με λίγα λόγια, δημιουργείται το έδαφος για την ανάπτυξη στο Ελληνικό ενός Technology Hub, το οποίο θα λειτουργεί παράλληλα με την τουριστική και οικιστική ζώνη, θα δίνει ζωή στην περιοχή όλο το χρόνο, και το οποίο θα ανακόψει την έξοδο των Ελλήνων επιστημόνων, θα προσελκύσει επιστήμονες από το εξωτερικό και θα συνεισφέρει σημαντικά στην οικονομική δραστηριότητα της Αθήνας. Και αποτελούν βασικά πλεονεκτήματα για την επίτευξη του στόχου, οι πέντε παραδοχές που αναλύθηκαν στην αρχή του κειμένου όσο κι ο μεγάλος αριθμός αποφοίτων των ελληνικών πανεπιστημίων, με υψηλή τεχνική κατάρτιση.
Αλλά για να γίνουν όλα τα παραπάνω πραγματικότητα δεν αρκούν οι καλές προθέσεις των Ελλήνων, Κινέζων και Αράβων επενδυτών. Θα πρέπει να διασφαλιστεί από την ελληνική πλευρά ο διεθνής χαρακτήρας των δραστηριοτήτων του. Το Ελληνικό πρέπει να προστατευτεί από την εγχώρια πολιτική διαδικασία και την τοπική γραφειοκρατία, έτσι ώστε να εμπεδωθεί η προβλεψιμότητα στις επιχειρηματικές δραστηριότητες των επενδυτών και να διασφαλιστεί ο διεθνής χαρακτήρας των δραστηριοτήτων. Βασική προϋπόθεση είναι η σύναψη ενός κοινωνικού συμβολαίου, ενός partnership (με δικαιώματα και υποχρεώσεις) μεταξύ κράτους, εργαζομένων και επενδυτών, που θα διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της επένδυσης στο μέλλον.
Μόνο έτσι θα καταγραφεί το Ελληνικό ως έργο-καταλύτης που θα προκαλέσει την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, θα σηματοδοτήσει τη μετάβασή της στο νέο παραγωγικό μοντέλο και την αναβάθμισή της στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας. Είναι σημαντική η συνεισφορά του τουρισμού αλλά να δούμε την ανάπτυξη και των άλλων δυναμικών τομέων της οικονομίας. Να δούμε την καινοτομία και την τεχνολογία, να αδράξουμε την ευκαιρία και να δημιουργήσουμε τις υποδομές για την ανάπτυξη ενός Code & Surf κέντρου στο Ελληνικό, λοιπόν…
15°
