O κ. Πολάκης ασφαλώς δεν είναι ο μοναδικός Έλληνας που παραβιάζει τον νόμο για το τσιγάρο. Ούτε ο μόνος δημόσιος άνδρας που παραβιάζει τον όρκο του να τηρεί τους νόμους του κράτους. Είχε προηγηθεί ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας παρόντος και καπνίζοντος του Δημάρχου Θεσσαλονίκης. Το ότι είναι υφυπουργός υγείας ωστόσο δημιουργεί πρόσθετα ζητήματα ηθικής τάξεως –πέρα δηλαδή από το ότι ένα μέλος της κυβέρνησης παραβιάζει τον νόμο και αντιστρατεύεται την πολιτική του ίδιου του υπουργείου του.
Ένας υπουργός και μάλιστα στο υπουργείο Υγείας, έχει καθημερινά να ασχοληθεί με δεκάδες διαχειριστικά ή γραφειοκρατικά ζητήματα μικρότερης ή μεγαλύτερης σημασίας. Είναι λοιπόν εύκολο να παρασυρθεί από τη δουλειά και να χάσει το δάσος για το δένδρο. Παρ’ όλα αυτά όταν ένας πολιτικός φτάσει σε αυτή τη θέση περιμένει κανείς ότι πριν σηκώσει τα μανίκια θα αναμετρηθεί φευγαλέα έστω με την συνείδησή του. Θα αναρωτηθεί για ποιο λόγο βρίσκεται εκεί και τι μικρό ή μεγάλο μπορεί να προσφέρει. Πόσω μάλλον όταν είναι η πρώτη του φορά και όταν επιπροσθέτως κουβαλά όλη την «αξιακή» κληρονομιά της αριστεράς. Και για έναν υπουργό Υγείας, ο πρωταρχικός σκοπός δεν μπορεί να είναι άλλος από την προστασία της υγείας των πολιτών. Με μια έννοια θα μπορούσε να πει κανείς ότι δίνει και αυτός τον όρκο του Ιπποκράτη.
Προφανώς αυτό δεν αρκεί. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς γιατρός ωστόσο για να γνωρίζει ότι η διακοπή του καπνίσματος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για μια δραματική μείωση των πρόωρων θανάτων. Αν θέλεις αποτελέσματα, αν σε ενδιαφέρει ο πολίτης, είναι το πρώτο που κάνεις. Ιδίως σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που έρχεται πρώτη στο κάπνισμα σε όλη την Ευρώπη. Μια μείωση της τάξεως του 10% θα είχε σαν αποτέλεσμα 1.500 λιγότερους θανάτους το χρόνο. Στο μέτρο μάλιστα που καπνίζουν περισσότερο οι οικονομικά αδύνατοι και οι λιγότερο μορφωμένοι, η πολιτική θα είχε και το προσφιλές στην κυβέρνηση ταξικό πρόσημο.
Θα περίμενε λοιπόν κανείς ότι ένας υπουργός που έχει στοιχειωδώς συνείδηση του ρόλου του θα είχε την αυτογνωσία και την αυτοπειθαρχία τουλάχιστον να μη διαφημίζει το κάπνισμα με τη συμπεριφορά του. Η κραυγαλέα αδιαφορία του κ. Πολάκη ένα πράγμα δείχνει: ότι δεν έχει καταλάβει τίποτα για τη βαριά ευθύνη που συνεπάγεται η θέση του. Είναι ένας ακόμα υπουργός-διαχειριστής ο οποίος διευθετεί ότι φτάνει στο γραφείο του με βασικό κριτήριο το κομματικό συμφέρον. Δουλειά του είναι να χαϊδεύει συντεχνίες και να αποφασίζει ποιοι θα προσληφθούν.
Μήπως τον αδικούμε; Στο κάτω-κάτω και ο Γιώργος Γεννηματάς κάπνιζε ως υπουργός υγείας – πέθανε μάλιστα νέος από το τσιγάρο. Και αν μη τι άλλο αυτός έπαιρνε πολύ σοβαρά το ρόλο του. Άλλες εποχές βέβαια, και πάντως τότε δεν υπήρχε νόμος για το τσιγάρο ούτε στην Ελλάδα ούτε ακόμα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Η αδιαφορία του κ. Πολάκη παραμένει αξεπέραστη. Το πραγματικό ερώτημα όμως είναι αν πράγματι οι πολιτικοί είναι σε θέση να κατανοήσουν το ρόλο τους ή αν πάσχουν και αν πάσχουμε ως κοινωνία από το σύνδρομο του φανοστάτη: αν ασχολούμαστε δηλαδή με ό,τι πέφτει επάνω του το φως της δημοσιότητας και τα πραγματικά σοβαρά προβλήματα τα αφήνουμε ανέγγιχτα.
Η υγεία προσφέρει άλλο ένα παράδειγμα. Έγινε μεγάλη φασαρία πρόσφατα για τις προσλήψεις στις εντατικές. Πόσοι αναίτιοι θάνατοι από τις ελλείψεις κρεβατιών; Εκατό, διακόσιοι, τρακόσιοι; Κανείς δεν γνωρίζει. Αντιθέτως ξέρουμε ότι πεθαίνουν περίπου 3.000 το χρόνο από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις με κόστος από 1,5 ως 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Το θέμα όμως, παρά το ότι και σ’ αυτό έχουμε πολύ υψηλότερα ποσοστά από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σπανίως μας απασχολεί και μόνο με αφορμή κάποια επιστημονική ανακοίνωση. Κι όμως με μια μείωση της τάξεως του 30% θα είχαμε 500 λιγότερους θανάτους και θα εξοικονομούσαμε μισό δις. Κι αυτό με μικρό κόστος καθώς η εμπειρία στο εξωτερικό έχει δείξει ότι και μόνο με την αυστηρή τήρηση κανόνων υγιεινής οι λοιμώξεις μειώνονται ως και 50%! Σιγά μην ασχοληθεί όμως ο υπουργός με τους κανόνες υγιεινής των νοσοκομείων. Τι δόξα θα αποκομίσει και τι ρουσφέτια θα κάνει; Άστε που θα συγκρουστεί με τους συνδικαλιστές γιατί θα πρέπει να επιβάλει κανόνες και κυρώσεις.
Παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Δίνουμε μάχη για την καταπολέμηση της πολυφαρμακίας και τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, παραμένουμε ωστόσο η μοναδική χώρα στην Ευρώπη όπου στην πράξη, τα φαρμακεία, με ελάχιστες εξαιρέσεις ευσυνείδητων επαγγελματιών, δίνουν αντιβιοτικά χωρίς συνταγή γιατρού. Κι ας γνωρίζουμε ότι σε λίγα χρόνια κινδυνεύουμε να πεθαίνουμε από απλές μολύνσεις. Τι είναι η υγεία των πολιτών όμως αν είναι να κόψουμε τον τζίρο των φαρμακείων;
Και η κρίση; Οι επιπτώσεις ήταν ανάμεικτες. Σε ορισμένα ζητήματα τα Μνημόνια βοήθησαν να αντιμετωπιστούν πραγματικά προβλήματα και να γίνουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Ηλεκτρονική συνταγογράφηση, κατάργηση απορρήτου των καταθέσεων, άνοιγμα αγορών. Εξακολουθούμε όμως σε πολλά να κλείνουμε τα μάτια. Χαρακτηριστικό το ζήτημα της διαφθοράς όπου η περήφανη παράδοση της υπεκφυγής συνεχίζεται. Όλοι γνωρίζουν ότι η λύση είναι η διαφάνεια και η απλοποίηση της γραφειοκρατίας. Αντ’ αυτών περνάμε νόμους για να λέμε ότι κάτι κάνουμε. Χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι για παράδειγμα υποχρεώνονται να συμπληρώνουν πόθεν έσχες που κανείς δεν μπορεί να ελέγξει. Τις πιο πολλές φορές άλλωστε επικεντρωνόμαστε στον τύπο αντί για την ουσία: αν κάποιος ξέχασε να δηλώσει νόμιμα αποκτηθέντα χρήματα, όχι αν τα χρήματα είναι νόμιμα. Ο φανοστάτης, δηλαδή. Και αντί να αντιμετωπίζουμε την παρανομία δημιουργούμε νέα αδικήματα με ανούσιες νομοθετικές ρυθμίσεις! Αποκορύφωμα η απαγόρευση οποιασδήποτε εκτός Ελλάδας επιχειρηματικής δραστηριότητας σε πολιτικούς. Μια απόφαση με σοβαρές προεκτάσεις, και με πιθανώς ανυπέρβλητα νομικά προβλήματα που λαμβάνεται μέσα σε μια ημέρα, χωρίς την παραμικρή διαβούλευση, μόνο και μόνο για επικοινωνιακούς σκοπούς. Η αποθέωση της προχειρότητας. Αλλά βέβαια στην Ελλάδα η αγορά και η επιχειρηματικότητα είναι εξ ορισμού ύποπτες. Τόσο που ακόμα και κόμματα της αντιπολίτευσης ψηφίζουν ένα νόμο που θεωρούν αντισυνταγματικό για να μην κατηγορηθούν ότι –θου Κύριε φυλακήν τω στόματί μου– μπορεί ένας πολίτης με επιχειρηματική δραστηριότητα στο εξωτερικό να γίνει πολιτικός στην πατρίδα του Μεγαλέξαντρου! Κατά τα άλλα θέλουμε επενδύσεις και αναπτύσσουμε το νέο παραγωγικό μοντέλο. Στην πραγματικότητα συνεχίζουμε αμέριμνοι τους μικροκομματικούς μας καβγάδες αφήνοντας τα μεγάλα προβλήματα της χώρας στην τύχη τους.
8°
