Ένας αριστερός που διάβαζε (το μέλλον)

Έχει περάσει μόλις μια εβδομάδα από το τέλος των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Το κλίμα στη χώρα είναι πανηγυρικό, η ευφορία των πολιτών ξεπερνά κάθε προηγούμενο, το εθνικό φρόνημα στα ύψη. Η Ελλάδα και οι Έλληνες είναι περήφανοι για τους πλέον επιτυχημένους αγώνες. Κανένας δεν ασχολείται με το κόστος, ουδείς νοιάζεται για τη μεταολυμπιακή χρήση των εγκαταστάσεων, ενώ επικρατεί απόλυτη αδιαφορία, ίσως και άγνοια, για τις «παρενέργειες» των Αγώνων. Μάλλον πλην ενός. Του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, ο οποίος με συνέντευξή του στον γράφοντα στην κυριακάτικη «Αυγή» (5-9-2004) χτυπάει καμπάνα και χαλάει το πάρτι, στο οποίο, σημειωτέον, δεν έλειπε σχεδόν κανείς Έλληνας. Σταχυολογούμε:

-Υπάρχει το γιγάντιο κόστος. Πρόκειται για ιλιγγιώδη ποσά, φαραωνικού τύπου, τα οποία ήδη έχουν σχέση με την εκτόξευση του δημοσίου χρέους και του ελλείμματος της χώρας. Μια κοινωνία πρέπει να κάνει επιλογές πού ξοδεύει τα λεφτά της. Σκεφτείτε μόνο ότι για την ασφάλεια ξοδέψαμε δυο γέφυρες του Ρίου-Αντιρρίου.

-Η τεράστια ανισορροπία που έφερε στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, γιατί η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, που πιστεύω ότι θα γίνουν και αποδείξεις, για τη μετακίνηση γιγαντιαίων κονδυλίων από μεγάλα έργα και διάφορες παρεμβάσεις στην επαρχία που πέρασαν διά ολισθήσεως στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

-Η ζημιά στο περιβάλλον. Για παράδειγμα οι ελεύθεροι χώροι της Αθήνας. Σε ένα διάστημα 2-3 χρόνων πήραν όλους τους ελεύθερους χώρους και τους κάλυψαν.

-Η ιδεολογική φόρτιση που είναι απαράδεκτη. Μεγάλη ιδέα, εθνικισμός, κρατισμός, λατρεία του πρωταθλητισμού, θεοποίηση του χρυσού μεταλλίου, και βεβαίως το ντόπινγκ που τώρα ανακαλύψαμε.

Στο επιχείρημα πως εξαιτίας των Ολυμπιακών Αγώνων προχώρησαν τα μεγάλα έργα, ο Παπαγιαννάκης ήταν κατηγορηματικός, χωρίς, φυσικά, να παραγνωρίζει την αναγκαιότητά τους: «Στον οποιονδήποτε με στοιχειώδεις ικανότητες του έδινες εν λευκώ χρήση χρημάτων, θα μπορούσε να λύσει τα προβλήματα. Αν οι πόροι σου είναι ατέλειωτοι, τότε τι να λέμε. Θα μπορούσα να φέρω δημοσιεύματα του Τύπου τους τελευταίους 5 μήνες όπου ένα προβληματάκι τάδε, μια καθυστέρηση τάδε, έλεγαν κυβέρνηση και διοργανωτές "πάρτε 50 εκατ. ευρώ, πάρτε 10 εκατ. ευρώ και λύστε το". Με συγχωρείτε, αλλά φυστίκια είναι τα ευρώ;».

Το ενδιαφέρον είναι ότι η κριτική του δεν εστιαζόταν μόνο στις ελληνικές κυβερνήσεις που χειρίστηκαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά και στους ξένους, υπενθυμίζοντας ότι η εξωτερική πίεση να γίνουν οι αγώνες «όπως πρέπει» οδήγησε σε μια τεράστια σπατάλη, ενώ τα έργα πληρώθηκαν σε πολλαπλάσια από την αξία τους τιμή. Και πρόσθετε με νόημα: «Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι οι ίδιοι διεθνείς πολιτικοί, οικονομικοί και ...εκδοτικοί παράγοντες που έχουν θέσει σε αυστηρή επιτήρηση την Ελλάδα, ήταν εκείνοι που πίεζαν το 2004 για την άψογη διεξαγωγή των Αγώνων και προκάλεσαν τότε την εκτόξευση του ελλείμματος».

Ως πολιτικός του ρεαλιστικού οράματος, πρότεινε συγκεκριμένες λύσεις για όλα τα ζητήματα, προτάσσοντας την ανάγκη ελεύθερων χώρων. «Οι ιδέες που ακούμε για εκμετάλλευση είναι όλες ίδιες. Παντού λένε συνεδριακό κέντρο, κέντρα αναψυχής. Αυτά είναι καταστροφή», σημείωνε. Και μάλιστα κατέθεσε τότε την πλέον ρηξικέλευθη πρόταση: Να γκρεμιστούν πολλά από τα Ολυμπιακά Ακίνητα με το σκεπτικό, πρώτον, ότι είναι άχρηστα και, δεύτερον, ότι δεν θα μπορεί η χώρα μας να τα συντηρήσει.

Με το μεστό λόγο του και τις απαντήσεις του, ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης –ακόμα και μέσω μιας συνέντευξης– έθετε επί τάπητος όλα τα προβλήματα της χώρας. Από την απουσία σχεδιασμού και την «υπακοή» στις εντολές διαφόρων εγχώριων και ξένων κέντρων μέχρι το οικονομικός κόστος, το περιβαλλοντικό κόστος, την έλλειψη αναπτυξιακού σχεδίου κ.ά. Και όλα αυτά με την πρόβλεψη ότι «θα υπάρξουν σκληρότερες μορφές λιτότητας γιατί θα πρέπει να καλυφθεί αυτό το φοβερό έλλειμμα».

Τα θυμήθηκα όλα αυτά με αφορμή τη συμπλήρωση ακριβώς επτά χρόνων από το θάνατο του πλέον σύγχρονου αριστερού ευρωπαϊστή πολιτικού. Δεν θέλω, φυσικά, να μιλήσω για την απουσία του, ούτε να κάνω τις όποιες συγκρίσεις διότι θα μας πιάσει κατάθλιψη. Νομίζω ότι όσα παρέθεσα παραπάνω, τα δικά του επιχειρήματα δηλαδή, εξηγούν γιατί ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του, αλλά και ξένο σώμα για μεγάλο μέρος του κόμματός του. Και αναφέρομαι στον τότε ΣΥΝ, πόσο μάλλον στον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ…