Να μιλήσουμε όλοι καθαρά

Η διάψευση της εθνολαϊκιστικής υπόσχεσης υπήρξε παταγώδης. Η «Γη της Επαγγελίας», μια μεγάλη, κατασκευασμένη πολιτική απάτη. Η εκδοχή της «αυταπάτης» δεν διαγράφει τις τεράστιες ευθύνες. Οι διαψεύσεις έχουν διαχυθεί στο πολιτικό και κοινωνικό σώμα, που έχει περιπέσει σε κατάσταση απόγνωσης, απογοήτευσης και σύγχυσης και δυσκολεύεται να προχωρήσει σε μια αναγκαία διαδικασία συλλογικής ανάλυσης και αυτογνωσίας. Βρίσκεται ακόμα εν μέρει παγιδευμένο στην αχαλίνωτη προπαγάνδα των Συριζοανέλ, ενώ η χώρα βυθίζεται καθημερινά στο τέλμα και σε νέα αδιέξοδα.

Θα βρεθούμε σύντομα με καινούργια πολιτικά δεδομένα εφόσον «κλείσει» η αξιολόγηση, για την οποία η κυβέρνηση προσφέρει αφειδώς γη και ύδωρ, ούτως ώστε να κερδίσει πολιτικό χρόνο, για να χτίσει και να εδραιώσει μεθοδικά, όπως επιδιώκει, το δικό της καθεστώς. Αγωνίζεται, και είναι φανερό, με νύχια και με δόντια για την πολιτική της επιβίωση.

Οι πολιτικές δυνάμεις βρίσκονται σε προφανή φάση κινητικότητας.

Ο νέος αρχηγός της ΝΔ προσπαθεί να ανασυγκροτήσει και να εκσυγχρονίσει τον συντηρητικό χώρο, να ισορροπήσει εσωκομματικά και να προβάλλει ένα νέο, μεταρρυθμιστικό, «κεντρώο» πρόσωπο με τις εσωτερικές δυσκολίες της παράταξής του δεδομένες. Δεν έχει εύκολο έργο, αλλά αυτό είναι το δικό του πρόβλημα και στοίχημα. Παραλλήλως τροφοδοτεί και τροφοδοτείται από το δικομματισμό. Τον επικουρεί η ίδια η κυβέρνηση, που με τον διχαστικό της λόγο επιδιώκει να συντηρήσει την εκλογική της πελατεία και να την εγκλωβίσει στο δίκρανο μιας πολωτικής, πολιτικής και κοινωνικής αντιπαράθεσης, εδραιώνοντας μια διπολική διάταξη των πολιτικών δυνάμεων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις επιδιώξεις, προσδοκίες, ενθαρρύνσεις και πιέσεις εγχώριων και ξένων κέντρων πολιτικής επιρροής, καθώς και εκείνων που συγκαλύπτουν την επιθυμία τους να γευτούν το μέλι της εξουσίας με διάφορες «περισπούδαστες» αναλύσεις, δεν θα καταφέρει –εκτός κι αν έρθουν τα πάνω κάτω– να μετεξελιχθεί σε κάτι άλλο. Πρόκειται για μια πολιτικά, ιδεολογικά και σε θέματα συμπεριφοράς, παρωχημένη Αριστερά. Αυτό, βέβαια, δεν θα την εμπόδιζε, ενδεχομένως, να κάνει κινήσεις τέτοιες που να δημιουργούν «κεντροαριστερές» εντυπώσεις για τους αφελείς ή τους καιροσκόπους, εάν εκτιμά ότι κινδυνεύει η εκλογική του υπεροχή και η εξουσία. Νέα σελίδα δεν πρόκειται να γυρίσει. Γιατί μια νέα σελίδα δεν θα άφηνε περιθώρια να ευδοκιμούν κακέκτυπα αντίγραφα του βαθέος ΠΑΣΟΚ και ακροδεξιοί λαϊκιστές.

Σήμερα, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ αλληλλο-τροφοδοντούνται με τη δοκιμασμένη πολωτική συνταγή. Αμφότεροι θα κινηθούν με διάφορους τρόπους προς το μεσαίο χώρο για να προετοιμάσουν την εκλογική του άλωση, όταν έρθει η ώρα. Αυτά όλα βεβαίως δεν θα είχαν καμιά ουσιώδη σημασία αν ο μεσαίος χώρος δεν ήταν κατακερματισμένος.

Γι’ αυτό, ουδέποτε η χώρα είχε τόσο μεγάλη ανάγκη όχι μόνο από μια σύγχρονη και ευρωπαϊκή Αριστερά αλλά και από μια σύγχρονη και ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά, από μια νέα δηλαδή και μεγάλη Δημοκρατική, Προοδευτική και Μεταρρυθμιστική Παράταξη. Ως αναντικατάστατο παράγοντα πολιτικής ισορροπίας, σταθερότητας και προοδευτικής διακυβέρνησης και ως πραγματικό κοινωνικο-πολιτικό μεταρρυθμιστικό ρεύμα που θα επιφέρει τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές παντού. Στο κράτος, το πολιτικό σύστημα, την οικονομία, την κοινωνία.

Έχει λοιπόν ιδιαίτερο ενδιαφέρον η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει με τη συγκρότηση και λειτουργία ης «Επιτροπής Διαλόγου και Θέσεων για τις Προοδευτικές Μεταρρυθμίσεις» στην οποία συμμετέχουν το ΠΑΣΟΚ και ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ καθώς και άλλες πολιτικές κινήσεις, φορείς και προσωπικότητες από τον κοινωνικό και πολιτικό χώρο.

Ήμουν πάντοτε σθεναρός υποστηρικτής και εγώ και οι αριστεροί ΜΕΤΑρρυθμιστές μιας τέτοιας προσπάθειας. Θα έλεγα, χωρίς δόση υπερβολής, ότι αποτέλεσε έμμονη πολιτική μας επιδίωξη.

Το νέο εγχείρημα δεν είναι άνευ δυσκολιών. Αυτές είναι γνωστές. Προσωπικές και πολιτικές. Αλλά η Επιτροπή είναι καταδικασμένη να επιτύχει.

Διότι, η Κεντροαριστερά δεν είναι «εδώ», όπως έσπευσαν στη συνδιάσκεψή τους οι φίλοι της Δημοκρατικής Συμπαράταξης χαρμόσυνα (και απερίσκεπτα θα έλεγα) να οικειοποιηθούν και να προαναγγείλουν. Δεν είναι ακόμα εδώ. Αν ήταν δεν υπήρχε λόγος να την επιδιώξουμε. Είναι υπό συγκρότηση. Κι «εδώ» είναι όλοι μας. Διότι, δεν πρόκειται περί συγκόλλησης μηχανισμών. Ούτε περί προσέλευσης προσκεκλημένων ή μη. Ουδείς επιθυμεί να αποτελέσει παράρτημα κάποιου άλλου κι όσοι το σκέφτονται αυταπατώνται. Είναι υπόθεση όλων μας, κυρίως των πολιτών. Το αν μια τέτοια προσπάθεια, κατ’ εξοχήν πολιτική, μπορεί να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει ευρύτερες δυνάμεις, να δημιουργήσει μια κρίσιμη μάζα για περαιτέρω εξελίξεις, αυτό είναι το ζητούμενο.

Βεβαίως δεν είμαι αφελής να πιστεύω ότι οι μεγάλοι και ελπιδοφόροι πολιτικοί σχηματισμοί θα προκύψουν από ένα «αυθόρμητο» και από τα «κάτω» κίνημα. Υπεύθυνες και σοβαρές πρωτοβουλίες πολιτικά ώριμων ηγεσιών είναι αυτές που ανοίγουν πάντοτε τους δρόμους. Μέσα από το διάλογο, τη συμμετοχή αλλά και την αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία. Με όρους καθαρούς, πολιτικούς και κοινωνικούς. Οπωσδήποτε όμως χωρίς δεύτερες σκέψεις ή κρυμμένα δεύτερα σχέδια. «Από όπου και αν προέρχονται». Έτοιμα να εμφανιστούν στην πρώτη υπάρχουσα ή επιδιωκόμενη δυσκολία.

Ευελπιστώ ότι η Επιτροπή θα επιτελέσει αξιόλογο έργο. Προχωρά με σημαντικά βήματα και εντός του χρονοδιαγράμματος που της έχει τεθεί. Ο χώρος διαθέτει το πιο αξιόλογο και διακεκριμένο επιστημονικό δυναμικό. Προσκαλείται να συνεισφέρει με την εμπειρία, το κύρος και τις γνώσεις του. Ωστόσο, μολονότι η Επιτροπή αποτελεί εκ των πραγμάτων ένα σημαντικό εναρκτήριο βήμα, αυτό δεν είναι επαρκές. Δεν φτάνει. Χρειάζεται να σχεδιαστούν με προσοχή τα επόμενα βήματα με πολιτική βούληση και καλή διάθεση υπέρβασης. Χρειάζεται να σχεδιαστούν και μάλιστα να ενορχηστρωθούν όλες εκείνες οι κινήσεις που θα οδηγήσουν σε μια Ενιαία Πολιτική Έκφραση, ως τελική κατάληξη, ως τελικό προορισμό της όλης προσπάθειας.

Πάντως καμιά μορφή, καμιά εκδοχή αυτής της αδήριτης αναγκαιότητας για ενότητα δεν μπορεί εκ προοιμίου να αποκλειστεί από τη συζήτηση και την απόφαση, για οποιονδήποτε λόγο. Οφείλουμε να επιλέξουμε την πιο εφικτή και την πιο συναινετική λύση, εφόσον στο χέρι μας είναι και η συναίνεση και το εφικτό.

Λένε ότι είναι κακή πολιτική αρρώστια τα δειλά λόγια. Ακόμα πιο κακή είναι τα κρυμμένα λόγια. Έχουμε υποχρέωση να συνεννοηθούμε με ειλικρίνεια και σαφήνεια όλοι με όλους. Οι δημοκρατικοί πολίτες δεν πρόκειται να συγχωρήσουν την ολιγωρία, την ατολμία και την έλλειψη ευθύνης αν επικρατήσουν διάφορες μικρόνοες και τελικά ατελέσφορες πολιτικές σκοπιμότητες. Έχουμε μια τελευταία ίσως ευκαιρία. Δεν πρέπει να χαθεί.